Woordvoeringen

Een belangrijk onderdeel van het raadswerk zijn de debatten die we hebben met de andere partijen en het college. Op deze momenten bespreken we bijvoorbeeld de keuzes die de gemeente Groningen gemaakt heeft of stellen we vragen.

Op deze pagina kan je (bijna) al mijn woordvoeringen lezen zoals ik van plan was om ze uit te spreken. Dit lukt niet altijd, bijvoorbeeld omdat er te weinig tijd is. In die gevallen telt het gesproken woord, dus niet wat hier staat, maar wat ik daadwerkelijk gezegd heb.

Het zijn van gemeenteraadslid is een openbaar ambt, ik vind het dan ook belangrijk om aan de inwoners van Groningen te laten zien hoe ik jullie keuzes in het stemhokje probeer om te zetten in goed gemeentelijk beleid.

Als je op de titel klikt, dan ga je naar de website van de gemeente waar je het debat terug kan kijken en waar je precies kan lezen welke documenten bij deze vergadering hoorden.

Regionaal Raamwerk Matsloot-Westpoort (15 nov 2023)

Voorzitter,

Dank aan de partijen die dit agenderingsverzoek ingediend hebben. Er staat nogal wat te gebeuren aan de westkant van onze gemeente, dus het is goed dat we daar ook hier, in onze raad over spreken. Wel val ik in voor Rico Tjepkema, onze vast woordvoerder Ruimtelijke Ordening. En ik benijd hem, maar jullie, ook niet hoor. Taaie kost dit, 110 pagina’s adviesrapport…

Een vriend van mij heeft recent een cursus glas-in-lood gedaan. En hij vertelde mij dat het de kunst is om de balans te vinden tussen het glas en het lood. Waarbij beginners wellicht een tegenstelling zien tussen het glas en het lood, met het idéé dat het lood er alleen maar is om het glas te ondersteunen. Maar de ware glas-in-lood kunstenaar kan ze juist zo afwisselen dat ze elkaar versterken. En als ik de ontwikkelingen van een afstandje beschouw, dan is dat hier ook de uitdaging. Enerzijds belangrijke natuur, anderzijds bedrijvigheid en werkgelegenheid. 2 zaken die een beginner wellicht als tegenstelling zien, maar waar wij van het college hopen dat ze zo afgewisseld kunnen worden dat ze elkaar versterken. Of mooier nog, een slimme aanpak van het college, waarbij er wat lood in het glas zit, en glas in het lood. Want ook voor de PvdA zijn beide belangrijk. Werkgelegenheid & gezonde natuur. Het rode en het groene.

Immers, zonneweides kunnen helpen om de kwaliteit van de grond te verbeteren. Goed voor de biodiversiteit, en later eventueel landbouw. Een mooi aangrenzend natuurgebied nodigt bedrijven uit om zich er te vestigen. En een zonneweide naast een bedrijventerrein kan ervoor zorgen dat stroom meteen gebruikt kan worden zónder dat dit het net verzwaart. En ook de PvdA ziet de enorme waarde van dit gebied wat betreft biodiversiteit en als schakel in een bredere natuurgebied.

Maar, hierbij is het wel essentieel om dus niet alleen voor lood, dus niet alleen voor natuur te gaan. Wat de PvdA betreft is er dan ook zeker toekomst voor een bedrijf als Cosun in Groningen. De werkgelegenheid is enorm. En de bietengeur tijdens de campagne is bijna net zo Gronings als het Peerd van Ome Loeks, het Forum of de FC. Ook zet Cosun belangrijke stappen om te verduurzamen, waarmee het een mooi voorbeeld van de nieuwe Groningse economie kan zijn. Bovendien, ook in de andere werkgelegenheid zien we kansen in Westpoort. De omschakeling naar circulaire economie die wij als PvdA, maar die het college ook ziet, getuige het coalitieakkoord, heeft ruimte nodig. En die ruimte zien we in dit gebied.

Ook zou ik ten slotte graag de aandacht willen vestigen op de mogelijkheid om zonneweides boven veenweidegronden te plaatsen. Juist als daar het waterpeil omhoog moet, waardoor ze minder geschikt worden voor landbouw of intensieve veeteelt. Door dit slim te doen. Maar ook op andere plekken mooie combinaties  doen, kunnen we ervoor zorgen dat we als het ware meer ‘ruimte’ creëren. Want dat is en blijft de uitdaging in Groningen. We willen veel, maar onbeperkt ruimte is er niet.

Participatiekader Zon en Wind (15 nov 2023)

Dank voor de insprekers, goed dat jullie hier zijn en op jullie manier bijdragen aan de energietransitie. Want, zoals ik twee weken geleden al schetste, de energietransitie kan alleen slagen als we dit samen doen. We doen het samen, of we doen het niet. Zo simpel is het. Bij al onze keuzes in dit belangrijke dossier zouden we ons hier bewust van moeten zijn en rekening houden met de vraag of dit beleid het draagvlak voor de energietransitie vergroot, of onze inwoners er juist van vervreemdt.

Dit is nodig bij een nieuwe regeling om huizen te isoleren, dit is nodig als we laadpalen plaatsen. Dit is al helemaal nodig als er windmolens of zonneparken ontwikkeld worden. Daarom is het te prijzen dat het college nu een participatiekader hiervoor opgesteld heeft. En het is te prijzen dat onze inwoners ook de kans kregen om te participeren bij het maken van dit participatiebeleid. Ik moet nu aan zo’n Droste-bakje denken. Dus participeren, om te bepalen hoe er geparticipeerd moest worden bij het participatiebeleid. Goed dat de ambtenaren daar zelf een voorstel voor gedaan hebben.

Maar laat ik naar de inhoud van dit kader gaan. Veel vragen van de partijen die het agenderingsverzoek indienden, dus ik heb moeten kiezen.

  • We vinden het goed dat de verantwoordelijkheid voor de participatie bij de initiatiefnemer ligt, waarbij de gemeente Groningen wel eisen stelt aan dit plan en toets of dit plan ook echt uitgevoerd wordt. Het moet hierbij voor iedereen duidelijk zijn dat als dit plan niet aan de eisen voldoet, of niet goed uitgevoerd wordt, dit een uiteindelijke vergunning in de weg moet staan. Goed om te zien dat dit geen wassen neus is en de wethouder zal handhaven als dit niet goed nageleefd wordt.
  • M.b.t. de afdrachten in het omgevingsfonds is het goed dat er sprake is van een minimumbedrag. Het moet de initiatiefnemers en inwoners vrij zijn om hier een hoger bedrag over af te spreken, maar een bepaald bedrag moet opgehaald worden en dan lijken deze bedragen de fractie van de PvdA redelijk. Ook omdat omwonenden, naast deze bedragen via het fonds, privaatrechtelijk gecompenseerd kunnen worden als hun huis bijvoorbeeld minder waard wordt.
  • De PvdA waakt ervoor dat alleen vermogende omwonenden, die dus in staat zijn enkele duizenden euro’s uit te lenen, financieel kunnen participeren bij wind & zonneparken. Vandaar dat ons uitgangspunt nog steeds is om grote parken 100% in eigen beheer, dus vanuit de gemeente, te exploiteren. Hierdoor kunnen we als gemeenteraad er zelf voor zorgen dat dit geld via het Fonds Energietransitie terecht komt bij hen die dat het meest nodig hebben. Het debat met D66 hierover eerder, laat duidelijk zien hoe we als PvdA hierin staan.
  • Ten slotte. In lijn met brief vanuit Stichting Leefomgeving Thesinge, zouden wij er ook voor pleiten om de 1.500 meter grens voor onafhankelijke partijen losser te laten. Want juist binnen de energietransitie is het heel waardevol dat zoveel belangenorganisatie meekijken. Eigenlijk in lijn met de opmerking van de PvdD en Stadspartij hierover.  

Ten slotte zat bij dit agendavoorstel ook de verkenning voor de zonnecarports. Dank aan het college dat zij dit zo uitgebreid hebben laten uitvoeren door de ambtelijke organisatie. Wij kijken enthousiast uit naar de tweede helft van 2024 als hier een daadwerkelijk voorstel voor komt.

Begrotingsdebat / algemene beschouwingen (08-11-2023)

Het begrotingsdebat is het belangrijkste debat van het jaar. De fracties hebben dan ook 12 minuten spreektijd, waardoor we de tijd hebben om uitgebreid een ideologisch verhaal kunnen schetsen. Hieronder het betoog dat ik hield bij mijn eerste begrotingsdebat als fractievoorzitter.

Er staat nogal wat op het spel voor Groningen. Over 2 weken zijn er landelijke verkiezingen, en ondanks dat ik het belangrijk vind om hier in de gemeenteraad niet over landelijke zaken te spreken die in de 2de kamer thuishoren, maak ik nu een uitzondering. Er staat namelijk ook voor ons veel op het spel

In de eerste plaats staan onze financiën op het spel. Meer dan 75% van de inkomsten van de gemeente Groningen komen van de Rijksoverheid en zoals het er nu uitziet krijgen we in 2026 en verder meer dan 40 miljoen minder. Als dit doorgaat dan rest ons niks dan een monsterbezuiniging waardoor we als gemeente veel dingen niet meer kunnen doen. Daarom is het goed dat on college de rug recht houdt en om onze inwoners te beschermen en geen bezuinigingsoperatie in gang heeft gezet. Naast deze financiën, is het misschien nog wel belangrijker welke wetgeving er uit Den Haag komt. De afgelopen jaren was dat helaas rechtse wetgeving. Neo-liberale wet en regelgeving, die vooral mensen die het al goed hebben helpen, maar waar wantrouwen de basis vormt richting hen die juist steun nodig hebben. Met de gaswinning in Groningen en het toeslagenschandaal als absolute dieptepunten.

Gelukkig doen we het in Groningen anders. Met een links-progressief gemeentebestuur dat de grenzen van deze regels opzoekt. Vanuit vertrouwen,  vanuit het streven om mensen gelijke kansen te geven, met een overheid die alles op alles zet om dat te realiseren. Hier belonen we juist mensen die naast hun bijstand part-time. Hier doen we de opwekking van duurzame energie bij voorkeur 100% in eigen beheer, zodat alle inkomsten weer geïnvesteerd kunnen worden in die eerlijke energietransitie. Hier zijn ontwikkelgronden voor woningbouw zoveel mogelijk in eigen bezit, zodat wij bepalen welk percentage minimaal sociale huur moet zijn.

Hoe mooi zou het zijn, als we niet langer tegen de Haagse stroom in hoeven te roeien, maar de stroom mee krijgen. Hier door kunnen gaan met onze belangrijke agenda, volop gesteund door het landelijk beleid. Dat hoop ik voor onze inwoners na 22 november.

Want dat is nodig. Het is een pijnlijke constatering, dat ondanks dat het gemiddelde vermogen in Groningen met 30.000 euro toenam, dit een bedrag is waar heel veel Groningers alleen van kunnen dromen. Groningers met slecht geïsoleerde huizen, waar men met jassen binnen zit, uit angst voor de energierekening. Kinderen die met honger naar school gaan, omdat er geen geld voor ontbijt is. Groningers waar één financiële tegenvaller tot schulden leidt, die als een molensteen nog jaren om de nek blijven hangen.

Daar ligt volgens de PvdA dé opdracht van de politiek. En dat is niet gemakkelijk, want zelfs met de juiste focus op de nadruk van beleid op die groepen. Zelfs dan zie ik twee opties.

Een eerste optie waarbij gekozen wordt voor incidentele, korte termijn oplossingen. Voorstellen vanuit de onderbuik als directe reactie op ongelijke kansen of onrecht dat waargenomen wordt.

Of een tweede variant. Waarbij structurele oplossingen geboden worden. Beleid vormgegeven vanuit begrip voor de achterliggende structuren en oorzaken. Beleid van de lange adem, dat daarmee op de korte termijn niet altijd populaire is, maar op de lange termijn doet wat het moet doen.

Het moge duidelijk zijn dat mijn fractie voor die tweede variant kiest, en daar toetsen wij de begroting ook op.

Laat ik 4 onderwerpen eruit lichten.

Om de naam van de Partij van de Arbeid eer aan te doen, begin ik met de A van arbeid. Door gemeentelijke programma’s zoals ‘werken aan ontwikkeling’ gaan veel extra mensen aan het werk . En dat is belangrijk, want werken loont. Niet alleen op financieel vlak , maar ook wat betreft zingeving, sociale contacten en eigenwaarde. Daarom zijn we blij dat we toewerken naar 250 basisbanen in 2025 . Helaas heeft de gemeente niet genoeg geld om ieders inkomen  aan te vullen tot een wenselijke hoogte. Wat we wel hebben, is  de kans om de onderliggende oorzaken en structuren van armoede te begrijpen en gericht aan te pakken. Via arbeid, als basis. Maar ook door het voorkomen van schulden  en mensen met schulden snel te helpen. Door jongeren die na hun opleiding geen werk hebben  niet pas na 3 maanden bijstand te geven, maar  direct deze financiële zekerheid te geven.

Zekerheid gaat ook over volkshuisvesting. Een betaalbaar en fijn huis. De plek waar je je leven opbouwt en waar je veel tijd doorbrengt. Maar als je op Funda of Woningnet kijkt,  is duidelijk dat we een probleem hebben. Mensen met een laag inkomen staan soms jarenlang op de wachtlijst en ook middeninkomens kunnen geen  betaalbaar huis vinden. Om deze woningen te realiseren  is er een gedekt initiatiefvoorstel met grote meerderheid aangenomen. Die 101,5 miljoen euro is keihard nodig . Wij horen graag een toezegging van de wethouder dat ook na 2027 voldoende geld gaat zijn om dat daadwerkelijk te doen. Daarnaast moeten we ervoor waken dat onze wijken en buurten gemengd blijven. Wij zullen  een motie indienen om in de prestatieafspraken met woningbouwcorporaties op te nemen dat in bepaalde wijken geen sociale huurwoningen meer verkocht worden. Bovendien dienen we een motie in om een ruimtelijke ontwikkelvisie te creëren voor de wijkvernieuwing om nóg betere fysieke plannen van de grond te krijgen. Er is geld om uit te breiden naar nieuwe wijken, laten we deze plannen zoveel mogelijk met de inwoners maken.

Zekerheid kan niet zonder solidariteit Als het gaat om solidariteit en echt omkijken naar elkaar, is het sociaal domein exemplarisch voor hoe dit college zich verzet tegen het neoliberalisme. Een steeds groter deel van de beschikbare middelen gaan naar de jeugdzorg en de zorg in het algemeen, en we kunnen niet alles doen. Maar ondanks tekorten omdat we onvoldoende middelen krijgen van het rijk, kiest dit college ervoor om toch  te blijven investeren in de gemeenschap. We investeren in goede voorzieningen in dorpen en wijken, in de mentale gezondheid van jongeren, de sociale aspecten van wijkvernieuwing en ondersteuning om ouderen langer en vitaler te laten deelnemen. We investeren in het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld, kindermishandeling, seksueel geweld en femicide, zodat iedereen zich thuis voelt in hun eigen huis en veilig op straat. . Dat zijn de keuzes.

Werken, wonen, zorgen en samenleven kan niet zonder  de energietransitie. Met de stijgende energieprijzen en de groeiende invloed van klimaatverandering moeten we actie ondernemen. Het is hierbij noodzakelijk dat iedereen mee kan doen. Ook zij die niet de financiële of mentale rust hebben om zelf hun woning te verduurzamen of andere keuzes te maken. Daarom prijzen we is de isolatie-aanpak van dit college , waarbij de gemeente voor mensen met een laag inkomen direct de aannemer betaald, zonder financieel risico voor onze inwoners. Ook Daarom is het zo belangrijk dat er tempo gemaakt wordt met het opwekken van duurzame energie, zodat de winsten via het fonds energietransitie bij onze inwoners terecht kan komen. En daarom dienen we mede een motie in om de communicatie en de werkwijze van onze energie-afdelingen beter aan te laten sluiten bij verschillende doelgroepen. Want, en ik kan dit niet vaak genoeg benadrukken. Als we de energietransitie nu niet goed en eerlijk vormgeven, dan hebben we in de nabije toekomst alleen maar een nog groter probleem.

Voorzitter, mijn spreektijd is beperkt, dus ik heb er maar 4 onderwerpen uit kunnen lichten. Maar ik hoop dat de algemene boodschap, deze sociaaldemocratische boodschap, duidelijk overgekomen is. Want zoals ik dit nu betoogd heb op deze onderwerpen, had ik een vergelijkbaar verhaal kunnen houden over cultuur, waar we toewerken naar een eerlijke beloning voor makers. Of het onderwijs, waar de verlengde schooldag hét verschil kan maken voor kinderen die vanuit huis minder kansen krijgen. Hetzelfde geldt voor sport, veiligheid of economie. Want gelukkig ziet de PvdA-fractie, en let wel als hier klad in komt dan zullen wij als eerste aan de bel trekken, gelukkig ziet mijn fractie dat dit college het juiste kompas heeft.

Voorzitter, ik ga naar mijn afronding, Mijn betoog begon met het aanhalen van de verkiezingen, en nee, ik ga niet afsluiten met een stemoproep of advies. Maar oh, wat gun ik Nederland een uitslag zoals we die 1.5 jaar geleden bij de gemeenteraadsverkiezingen in Groningen gerealiseerd hebben. Maar, hier en nu, kan ik de belofte doen, dat ongeacht de uitslag, de keuzes van de PvdA in Groningen helder zullen blijven. Wij kiezen solidariteit. Wij kiezen voor een Groningen waar iedereen dezelfde kansen krijgt. Een Groningen waar de gemeente niet wegloopt voor de grote problemen en uitdagingen van deze tijd, maar deze aanpakt.

2de termijn: Het is traditie dat bij het begrotingsdebat veel moties aangekondigd worden. In mijn 2de termijn (dus de 2de keer dat ik aan het woord kwam) heb ik toegelicht hoe wij als PvdA naar een aantal van die moties kijken.

Voorzitter,

In mijn eerste termijn eindigde ik door aan te geven wat komend jaar de keuzes van de PvdA in Groningen zullen blijven zijn. En ik heb geleerd dat herhaling werkt, dus hierbij: Wij kiezen solidariteit. Wij kiezen voor een Groningen waar iedereen dezelfde kansen krijgt. Wij kiezen voor een Groningen waar de gemeente niet wegloopt voor de grote problemen en uitdagingen van deze tijd, maar deze aanpakt.

Dan nu de moties. Ik loop er een paar bij langs, scheelt weer straks bij de stemverklaringen:

  • A05, nu volgens mij M36: de klachtenlijn. Wij zijn blij met voorstel van het college, en het feit dat Student & stad dit aangepast heeft. Eerder heeft mijn fractie ook al meerdere keren aangegeven dat zo’n klachtenlijn goed zou zijn, dus we zijn mede-indiener.
  • M05: De stages. Werk moet voor de PvdA lonen, stages zijn ook een vorm van werk, dus zullen deze motie steunen.  
  • M12: Martinitoren: Snappen de oproep van Stadspartij, verlichting van de toren zou er inderdaad moeten komen. Goed dat er nu naar duurzame oplossing gekeken wordt en dat horen we graag begin volgend jaar.
  • M15: Gemengde wijken zijn essentieel voor Groningen. Nadruk in deze mot ligt ook bij prestatieafspraken, dat dit daar een onderdeel van wordt. Daarom zullen we deze indienen.
  • M22: Prachtige quote van de wethouder. “Het gaat om het bouwen van woningen, niet van beleidsdocumenten.” Daar kan ik me alleen maar bij aansluiten.
  • M21 en M28: Dus de viering van Keti-Koti en de Indië-herdenking. 2 momenten, die elk op hun eigen manier zeer belangrijk zijn om stil te staan bij onze gedeelde geschiedenis. 2 Voorstellen, die bij wijze van uitzondering gefinancierd uit de algemene reserve, om daarmee de regel te bevestigen dat we dat eigenlijk niet doen. Maar mijn fractie had zich geen belangrijkere uitzonderingen kunnen wensen.  
  • M29: Goed om te horen dat de motie (om participatie rondom nieuwe poort beter vorm te geven) het college inspireert, en dat zij toezegt ermee aan de slag te gaan, waarbij ook aandacht zal zijn voor de dorpen en andere gemeenten. Wij zullen de motie dus intrekken.
  • En ten slotte, ik ben braaf qua nummers van laag naar hoog gegaan, maar ik vind het mooi om hiermee af te sluiten. Want…
  • M33: Het tegengaan van laaggeletterdheid staat hoog op onze prioriteitenlijst, zeker omdat een bovengemiddeld aantal Groningse jongeren niet goed kan lezen of schrijven. Lezen & schrijven is zo belangrijk om mee te kunnen doen, zij staan met 1-0 achter. Daarom dienen we deze motie mede in met Stadspartij100%, zodat zoveel mogelijk jonge laaggeletterden, en laaggeletterden in het algemeen, hun vaardigheden kunnen verbeteren en écht meedoen met de maatschappij

Voorzitter, ik ga afsluiten. Ik heb nog overwogen om, in het kader van herhaling, nogmaals te zeggen welke keuzes de Groningse PvdA neemt. Maar blijkbaar zijn we al bijna 9 uur bezig. Dus ik laat het hierbij.

Reclamebelasting Raad (08-11-2023)

Er is al veel gesproken over de reclamebelasting. Ook in dit stadhuis, zowel voor de herfstvakantie, en de week erna. Toen heb ik het standpunt van de PvdA toegelicht. Ik vermoed dan ook dat ik mijn 7.5 minuten spreektijd niet nodig zal hebben.

Zoals ik vorige keer toegelicht heb, staat de PvdA, net as bijvoorbeeld de ondernemersverenigingen, achter de uitgangspunten en de doelen van dit voorstel. De reclamebelasting stond echter niet in ons verkiezingsprogramma. Zij is opgenomen in het coalitieakkoord als een uit te werken maatregel. Daar hebben we voor getekend, de PvdA staat nog steeds voor dit coalitieakkoord.

Bovendien gaan we hier een variant invoeren van de reclamebelasting met een ruime uitzonderingsgrens die veel organisaties zal ontzien ook is de tariefopbouw eerlijk, met zeer lage tarieven voor oppervlakten tot 10M2 en hoge tarieven daarboven. Het voorstel is ten slotte flink aangepast na aanleiding van gesprekken met ondernemers en het zal volgend jaar geëvalueerd worden.

Voorzitter, ik licht deze 3 punten nader toe.

Ten eerste de uitzonderingsgrens tot 2 vierkante meter, en vanaf volgend jaar 1 vierkante meter. In het stuk stond ook een bijlage van de nulmeting waar oppervlaktes tot 0.25 vierkante meter (2 A’4tjes!) belast zouden worden, veel te detaillistisch voor de PvdA. Het gaat immers niet om de kleine, maar om de grote uitingen. We vinden het fijn dat het college hieraan tegemoet is gekomen. Hiermee valt bijna 75% van de adressen onder de vrijstelling en dit geeft veel organisaties ook de mogelijkheid om hun uitingen te beperken tot deze omvang, waarna ze geen belasting hoeven te betalen.

Ten tweede de tarieven. De eerste tarieven zijn laag, 4 a 13 euro per maand zolang de totale reclame onder de 10 vierkante meter blijft. Natuurlijk, bijna niemand vindt reclame betalen leuk, maar voor mijn fractie is het wel van belang om dit soort bedragen in perspectief te plaatsen. Vooral, omdat deze tarieven in vergelijking met andere gemeenten veel lager zijn. In de gemeente Sluis (Zeeland) betaal je bijvoorbeeld voor 10 vierkante meter bijna 800,- per maand, een factor 10 van het Groningse tarief.

Ten derde de gedane aanpassingen en de evaluatie. Ik heb dit debat veel gehoord dat er niet naar de samenleving geluisterd is. Maar dat beeld wil ik rechtzetten. Sinds de gesprekken met de ondernemers plaatsvinden is er wel degelijk geluisterd en is het voorstel enorm aangepast. Met als resultaat de huidige uitzonderingsgrenzen & tarieven. Ook heb ik begrepen dat er sinds de aandacht in de media tussen wethouders en organisaties veel gesprekken geweest zijn. Het argument dat er niet geluisterd is, is dan ook pertinent onjuist. Ook zal de maatregel komend jaar geëvalueerd moeten worden. Dit geeft ons de kans om eventuele omissies in het voorstel te repareren. In de tussentijd verwacht ik van het college coulance bij uitzonderlijke situaties.

Voorzitter, ik ga afronden. Vandaag gaan we beslissen over een maatregel in die in heel veel gemeenten al gebruikelijk en lopend beleid is. Waar ik het vorige keer had over “van Delfzijl tot Amsterdam en van Maastricht tot Dokkum” benoem ik nu graag de gemeenten Sluis, Heerenveen, Doetinchem en Harderwijk. Kortom gemeenten door het hele land, groot en klein, stedelijk of plattelands, bestuurd door colleges van linkse, rechtse of midden-partijen. Ondanks dat het nu wel zo lijkt, is de reclamebelasting dus geen typische Groningse of typisch linkse maatregel.

Voorzitter, hopelijk is mijn betoog helder, dat we hier nu reclamebelasting gaan invoeren is niet ongebruikelijk. Wel zijn we hier afwijkend met andere gemeenten, en dat wil ik nogmaals benadrukken, onze tarieven zijn voor oppervlakten tot 10 M2 uitzonderlijk laag, en ons nultarief geldt, in vergelijking met andere gemeenten, voor relatief grote oppervlakten. Een belangrijke voorwaarde voor de PvdA.

Reclamebelasting (18-10-2023)

Dit was een chaotisch debat, die -geheel tegen de gebruikelijke werkwijze van de Raad in- uiteindelijk om 23:00 geschorst werd en die op woensdag 1 november afgemaakt zal worden. Er waren veel interrupties, dus ik heb uiteindelijk maar een deel van mijn woordvoering kunnen uitspreken. Voor de volledigheid plaats ik hier wel de woordvoering zoals ik van plan was hem uit te spreken.

Ik begin mijn woordvoering met het waarom, daarna zal ik het over de specifieke maatregel hebben.

Lichtvervuiling bij Garmerwolde en Westpoort. Een enorm reclamescherm zichtbaar vanaf de Grote Markt. De Nieuwe Ebbingestraat, waar vergeelde reclameborden als lelijke pop-ups je aandacht proberen te trekken.

3 keer enorm zonde, 3 keer te verklaren vanuit een individueel belang, maar 3 keer uiteindelijk niet goed voor het collectief belang. Een collectief belang van een aantrekkelijke winkelgebied waar de sfeer zal moeten concurreren met online shopping of het collectief belang van een donkere nacht waar je geen verduisterende gordijnen nodig hebt.

Daarom staat de PvdA, net als de ondernemersverenigingen, achter de uitgangspunten en de doelen van dit voorstel. De reclamebelasting stond niet in ons verkiezingsprogramma maar is opgenomen in het coalitieakkoord als een uit te werken maatregel. Daar hebben we voor getekend, de PvdA staat nog steeds voor dit coalitieakkoord.

Bovendien is de uitwerking afgelopen maanden flink verbeterd, met zaken die voor de PvdA belangrijk zijn. Het is een uitwerking die de kleine ondernemers in financiële zin ontziet in vergelijking met de grote ondernemers, het biedt ondernemers de kans de belasting te vermijden en ten slotte blijft het ondernemers ook de gelegenheid bieden om zelf met voorstellen te komen voor een mooier aangezicht.

Voorzitter, ik licht deze 3 punten nog nader toe.

In het stuk stond ook een bijlage van de nulmeting waar oppervlaktes tot 0.25 vierkante meter (2 A’4tjes!) belast zouden worden, veel te detaillistisch voor de PvdA. Het gaat immers niet om de kleine, maar om de grote uitingen. We vinden het fijn dat het college hieraan tegemoet is gekomen en de eerste 2 meter vrijstelt. Hiermee valt bijna 75% van de adressen onder de vrijstelling, iets wat voor onze partij en de kleine ondernemers belangrijk is.

Bovendien zijn de eerste tarieven laag, 4 a 13 euro per maand zolang de totale reclame onder de 10 vierkante meter blijft. De tarieven voor grote oppervlakten, waar deze maatregelen zich primair op richt, zijn significant hoger. Ook ontvangen ondernemers een vooraankondiging, waarna ze de kans hebben om de reclame aan te passen en minder, of geen, reclamebelasting hoeven te betalen.

Aanvullend zullen wij ervoor blijven pleiten om door te blijven gaan met investeringen in de openbare ruimte. Zowel in het centrum, alsook in de wijkwinkelcentra in de wijken en dorpen waar duizenden Groningers dagelijks hun boodschappen halen. De winkelcentra in Ten Boer, Paddenpoel & Vinkhuizen worden binnenkort aangepast. En dan komt ook het Floresplein in de Korreweg er nog aan. Nu hebben de ondernemersverenigingen zelf een interessant voorstel gedaan over hoe de openbare ruimte ook zou kunnen worden herwonnen. Met een gezamenlijke aanpak en beeldkwaliteitsplan, zoals bijv. bij de Grote Markt al is gebeurd. Wij vinden dit een mooi aanbod en danken de ondernemersverenigingen hiervoor. College, kunt u zorgen dat er capaciteit beschikbaar is om deze plannen verder uit te werken en uit te voeren?

Voorzitter, ik ga afronden, we spreken hier over een maatregel in die in heel veel gemeenten al gebruikelijk en lopend beleid is, van Delfzijl tot Amsterdam en van Maastricht tot Dokkum. Die bijna overal ingevoerd is zonder vrijstelling, of slechts met enkele vierkante centimers. Die in die gemeenten ingevoerd wordt door colleges met wethouders van Lokale partijen, ChristenUnie, CDA, GroenLinks, VVD, PvdA, D66. Kortom, deze maatregel is College’s met partijen die hier in onze raad ook vertegenwoordigd zijn. Maar voor Groningen is dit wel een nieuwe maatregel. Dus is het goed dat we deze maatregelen in 2025 zullen evalueren.

Begroting 2024 – Financiën (01-11-2023)

Voorzitter, vooraf toch nog een korte opmerking over dienstverlening. Ik had vooraf de vrees dat die volledig zou ondersneeuwen, maar het valt mee, en ik wil er ook nog graag het belang van goede dienstverlening richting onze inwoners willen onderstrepen. Gewone, dagelijkse dienstverlening. Verenigingen die vergunningen aanvragen voor een evenement, mensen met een zorgvraag die zich melden bij het WMO-loket of trotse nieuwe moeders of vaders die een nieuwe Groninger komen aanmelden. Het is essentieel dat dit contact goed geregeld is en toegankelijk is voor iedereen, ook de mensen die cash willen betalen, ook de mensen die liever face-to-face iemand willen spreken, of juist voor mensen die dit snel via internet willen doen of even willen bellen. Dus het doet mij goed dat meer partijen hierover begonnen, en ik roep het college dan ook op om hier aandacht voor te blijven houden.

Dan de financiën

Voorzitter, als ik eerlijk ben, heb ik overwegen om vanochtend precies dezelfde woordvoering als vorig jaar te herhalen. Een woordvoering waarin ik betoogde dat de lage solvabiliteit niet ideaal is, maar geen probleem aangezien het weerstandsvermogen hoog is en er veel maatschappelijke bezittingen tegenover staan. Bovendien betoogde ik dat de structurele exploitatie hoog is, waardoor er ruimte is om met onvoorziene omstandigheden om te gaan. Een woordvoering die ik dus had kunnen herhalen, omdat dit ook voor 2024 nog steeds geldt. Maar dat leek me wat saai, dus in plaats daarvan zou ik op 2 aspecten willen focussen:

Het financiële ravijn en de strategische investeringsagenda

Het financiële ravijn:

Het demissionaire kabinet heeft helaas op haar laatste Prinsjesdag laten zien nog steeds geen oog te hebben van de financiën van decentrale overheden. De Kamer heeft nu wel 2 moties aangenomen om te kijken of de opschalingskorting bevroren kan worden en de potentiële tekorten inzichtelijk te maken. Maar in de tussentijd staat het ravijn van 2026 nog steeds. Nu dan de vraag hoe de gemeente Groningen daarmee om moet gaan. Wat de PvdA betreft is het belangrijk om geduld te hebben. We spreken nu over de begroting van 2024, volgend jaar november over die van 2025, en pas het jaar erop over die van 2026. Tussendoor zal een landelijke coalitie gevormd worden en zal duidelijk worden wat het gemeentefonds zal doen. Dan zal ook blijken of het inderdaad een ravijn zal zijn, of dat het gelukkig afgewend wordt. Mijn fractie roept het college dan ook op om tot de coalitie-onderhandelingen in Den Haag afgerond zijn, nog niet te gaan rijden me de handrem erop. Dus college, blijf investeren in de structurele systeemveranderingen die dit college wil bereiken voor onze inwoners op belangrijke thema’s. Armoedebeleid, met een focus op preventie en niet het plakken van pleisters. Eerlijk energiebeleid voor de mensen om verschillen te verkleinen en ons klaar te maken voor de 21e eeuw. Woonbeleid voor de mensen, om veilige gemeenschappen te creëren waar tegenslagen opgevangen kunnen worden. Zorgbeleid, met een focus op preventie. College, blijf kortom komend jaar doorgaan met dit belangrijke beleid zoals dat in ons eigen coalitieakkoord verwoord is.

Dan mijn 2de punt, de strategische investeringsagenda. 

Mijn fractie was verbaasd toen we na de zomer middels brief geïnformeerd werden over de strategische investeringsagenda. Niet omdat dit gedaan werd, maar waarom dit niet standaard beleid is in overheidsland. Waarom wordt niet sowieso periodiek gekeken hoe grote financiële investeringen passen in een meerjarige begroting en welke risico’s daarbij horen. Juist omdat dit grote investeringen zijn, die daarna tientallen jaren op de begroting drukken is het extra belangrijk om goed te onderzoeken hoe dit slimmer en beter kan. Waarbij wat ons betreft de financiën niet leidend dienen te zijn, maar, net als op andere terreinen, dienend aan wat we willen bereiken voor onze inwoners. In dit geval, cultuur, goed praktisch onderwijs, woningen, sportgelegenheden en congressen. We zijn dan ook heel benieuwd naar de conclusies van de eerste verkenningen. Wel hebben de insprekers al laten zien dat deze verkenningen al het nodige losmaken. Ik heb uitgestoken handen gezien om mee te denken en expertise te delen. College, accepteer deze hand en grijp deze kans. Specifiek zullen wij later hier nog bij de woordvoering cultuur aanvullende suggesties doen, maar ik zal het gras van mijn PvdA-collega’s niet wegmaaien als zij later vandaag op hun thema’s het woord zullen voeren.

Begroting 2024 – Duurzaamheid (01-11-2023)

Voorzitter, het energie & duurzaamheidsbeleid van de gemeente staat volop in ontwikkeling. Landelijke regels en subsidies veranderen snel, net als de technologische ontwikkelingen en de manieren waarop bedrijven daarmee omgaan. Mijn fractie verwacht dat er ook komend jaar zoveel verandert, dat deze begroting rond de zomer al achterhaald zal zijn. Daarom leek het mij interessant om bij deze woordvoering wat meer uit te zoomen, en te reflecteren op de 3 onderdelen waarop mijn fractie losse voorstellen rondom duurzaamheid beoordeelt. 

1. Verkleint dit beleid de verschillen tussen mensen.

Inkomen en kansen zijn nu niet eerlijk verdeeld in Nederland. De energietransitie heeft het in zich om deze kansen te vergroten, denk aan elektrische auto’s voor mensen die het al goed hebben, of zonnepanelen op villa’s. Maar, wij kunnen de energietransitie ook zo vormgeven dat dit de verschillen verkleint. Deze kans wil de PvdA verzilveren en het beleid moet daarnaar vormgegeven worden.

2. Vergroot dit beleid het draagvlak voor de energietransitie.

De energietransitie vraagt zoveel van mensen, het gaat ons alleen lukken als we het samen doen. Voor de een is die bijdrage dan het opruimen van de zolder en ruimte maken voor extra isolatie, voor de ander is het een investering van enkele duizenden euro’s om het huis te isoleren en voor een 3de is het een klusdag organiseren om bij je buren radiatorfolie te installeren. Ons beleid moet zo vormgegeven zijn dat het het draagvlak voor de energietransitie vergroot, want we doen het samen, of we doen het niet. Zo simpel is het helaas.

3. Is het een efficiënte maatregelen om CO2 te besparen.

Ten slotte moeten we ook efficiënt zijn. We hebben haast, we hebben niet onbeperkt geld, dus we moeten slim zijn. Waar kan een vliegwiel gerealiseerd worden, waar kan externe financiering vanuit Den Haag of Brussel komen, waar kunnen we slimme regels bedenken? Dus hoeveel CO2 besparen we nou werkelijk met ons beleid?

3 aspecten dus, waarbij ik me ervan bewust ben dat we niet alles kunnen hebben. En een maatregel vaak goed scoort op 2 van de 3, maar niet optimaal op alle 3. Dat blijft dus schipperen en balanceren. Kijk bijvoorbeeld naar de klusbus om ondernemers te helpen met verduurzamen. Het verkleint de kloof, want kleine ondernemers worden geholpen. Het vergroot het draagvlak, want zij zien hoe relatief gemakkelijk besparingen gedaan kunnen worden. Maar qua efficiency laat het te wensen over, omdat het vooral om kleine maatregelen gaat. Qua efficiency en het verkleinen van de kloof zijn wij ook blij met de handhaving door de gemeente op de nieuwe regels die voorschrijven dat kantoren minimaal label C moeten hebben. Helaas helpt dit dan weer niet voor het draagvlak, omdat het dwingend is. Ten slotte het isolatieprogramma voor huiseigenaren met klein eigen vermogen. Waarbij aannemers direct voor maximaal 5.000,- aan isolatiematerialen uitvoeren. Deze scoort op alle 3 goed, het helpt de Groningers die dit financieel het meest nodig hebben, het vergroot het draagvlak, en het is efficiënt want gaat om grote maatregelen. 

Helaas hebben we slechts een uur voor deze sessie, dus geen tijd om hier nu nog met elkaar uitgebreid over te debatteren, maar ik zal er komend jaar nog regelmatig op terugkomen.

Begroting 2024 – Veiligheid (01-11-2023)

Dit college investeert flink in de veiligheid van Groningen. En terecht. Als PvdA zien we het belang van opgroeien en ouder worden in een veilige omgeving, voor én achter de voordeur. Onveiligheid is immers een van de meest ontwrichtende situaties om in groot te worden. En we zien hoe dit in Groningen onder druk komt te staan. We maken ons dan ook zorgen als we kijken naar het aantal incidenten die hier in Groningen plaatsvinden. En er is natuurlijk veel om te bespreken, maar gelet op de tijd zal ik op één aspect focussen, namelijk de verandering in werkwijze.

Mijn fractie ziet hoe het onderzoek van Tops en van der Torre ertoe geleid heeft dat naar geweldsincidenten steeds meer niet slechts gekeken wordt als een situatie met een dader en een slachtoffer, waarbij de dader snel gepakt en gestraft moet worden. Maar waarbij er meer en meer gekeken wordt naar verklarende factoren van onveilige situaties. En waarbij de focus verschuift naar voren, om deze verklarende factoren weg te nemen en Groningen zo veiliger te maken. Hiermee draait het veiligheidsbeleid dus niet langer primair om het pakken van daders, maar om het voorkomen dat iemand überhaupt een dader wordt. Hoe? Dankzij de jeugdboa’s bijvoorbeeld, die jeugdgroepen laagdrempelig op tijd aanspreken. Dankzij de top-x aanpak om integraal onze veelplegers het juiste pad op te krijgen. Dankzij strategisch geplaatste camera’s en nu dus ook steeds meer samenwerking met de gemeenten in het Ommeland, waar criminelen kansen zien om geld te snel verdienen.

Samenvattend is mijn fractie dan ook blij dat deze aanpak in 2024 verder uitgerold gaat worden.

APVG – agenderingsverzoek D66 (13-09-2023)

En ik ga het kort houden, omdat ik het oprecht jammer vind hoe D66 & PvhN dit agenderingsverzoek gedaan hebben. In het agenderingsverzoek wordt ons gevraagd als fracties antwoord te geven op vragen waarvan helemaal geen sprake is. Vorig jaar hebben we hierover een beeldvormende sessie gehad, waar ons duidelijk is gemaakt dat de beide “verboden” waar de partijen over spreken, onder hoofdstuk 2 van de APVG vallen en er daardoor alleen gelden als er sprake is van overlast.

Maar het agenderingsverzoek insinueert dat er wel een volledig verbod is, wat dus pertinent onwaar is. Ik neem ook regelmatig mijn longboard door de stad, en dat zal ik blijven doen, en dat zal ook toegestaan zijn. En ik heb vrienden die wel eens een jointje roken in het openbaar, en ik gun ze dat ze dat blijven doen, want ook dat zal toegestaan zijn en blijven. Mits er dus geen sprake is van overlast, en als er wel sprake is van overlast, dan ben ik blij dat onze boa’s een wettelijk handvat hebben om eventueel in te grijpen. En uit mijn werkbezoek bij de boa’s bleek wel dat we dan niet bang hoeven te zijn dat ze meteen massaal gaan beboeten, zij werken immers via het principe van eerst waarschuwen en dan pas beboeten. Dus als overlast gevende drugsgebruikers niet bereid zijn weg te gaan, dan vind mijn fractie het terecht dat zij een boete kunnen krijgen.

FC Groningen – onderzoek veiligheid (19-07-2023)

Na alles wat er vorig jaar gebeurd is bij de FC, is het goed dat er een uitgebreid onderzoek gedaan is door een externe partij. Complimenten voor de snelheid waarmee dit afgerond is, maar ook voor de kwaliteit van het onderzoek, inclusief heldere aanbevelingen.

Spijtig dat dit onderzoek nu pas afgerond is en we -op deze al drukke dag- hier slechts een uur voor hebben, met aansluitend het Presidium. Wat de PvdA betreft ronden we het politieke gesprek vandaag dus ook niet af, maar gaan we hier na de vakantie zeker over doorspreken.

Het onderzoek gelezen hebbende verwachten wij een gedegen Plan van Aanpak, in gezamenlijkheid van FC Groningen en de gemeente. Het is immers van belang dat de relatie tussen deze partijen weer goed wordt en men weer elkaars taal gaat spreken, elkaar gaat vertrouwen. Dus gezamenlijk de schouders eronder zet.

Want er staat veel op het spel. Ten eerste onze grote zorgen over de veiligheid van het personeel. Goed dat hier nog aanvullend onderzoek naar gedaan gaat worden, maar mijn fractie verwacht wel dat er in de tussentijd al wel maatregelen genomen gaan worden.

Ten tweede, en dit lijken we in dit debat haast te vergeten, de grote maatschappelijke waarde van de FC voor de gemeente & de hele Provincie. Kijk naar de seizoenskaartenverkoop, voor zoveel mensen is het een sociaal moment om met vrienden en familie bijelkaar te komen, het werkt verbindend. Kijk naar alle sociale projecten die de FC doet, zij laten onze jongeren dromen en sporten, juist ook de jongeren die die extra aandacht zo hard nodig hebben. Kijk naar de rolly-side, waar mensen met lichamelijke beperking een prachtige plek in het stadion hebben. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Daarom hopen we dat dit onderzoek, en aansluitend het Plan van Aanpak en het uitvoeren van de maatregelen tot een kentering zullen leiden.

M.b.t. het PvA wil de PvdA nog het volgende meegeven:

  1. Nogmaals focus op veiligheid van personeel. Het is echt onacceptabel dat de stewards, beveiligers, maar ook spelers, staf & directie dit mee moeten maken. Hier moet echt de harde, strenge lijn getrokken worden.
  2. Zorg dat er meer dialoog is met de supporters. Ga hierbij op zoek naar de juiste vormen, wie je hierbij moet betrekken en in welke intensiteit. Probeer je te verplaatsen in elkaars wereld. En neem daarbij principes als “Give & take” en “Agree to disagree” mee.
  3. Focus niet op collectief straffen, maar probeer zoveel mogelijk individueel straffen mogelijk te maken. Camera’s, tickets op naam, etc.
  4. Kijk welke aanpassingen in het gebouw nodig zijn. Beschouw deze aanpassingen ook in het kader van “Give & Take” richting supporters.

Motie: zichtbaar maken van onze gedeelde geschiedenis (12-07-2023)

Deze motie dien ik in namens Jahir Scoop, die helaas als woordvoerder geen moties mag indienen. En Jahir op zijn beurt, heeft hem weer opgesteld, na uitgebreid gesproken te hebben met diverse gemeenschappen uit onze gemeente. Zoals een goed volksvertegenwoordiger dat hoort te doen, en ik vind het dan ook een eer om deze motie nu weer, getrapt als het ware, namens al die mensen in te mogen dienen.

2.5 weken geleden stonden we stil, en vierden we Keti Koti, een belangrijke dag die terecht steeds meer aandacht krijgt, ook in Groningen. En met deze motie maken we Keti Kot niet enkel een jaarlijkse dag, maar zorgen we dat de verhalen van de slavernij, en deze gedeelde geschiedenis een prominente plek zullen krijgen in Groningen. Wat deze motie misschien extra bijzonder maakt is dat we hierin als politiek alleen maar richtinggevend zijn. Bij de precieze invulling willen we de nazaten in de lead, samen met historici en onze ambtenaren. Door nieuwe straten en pleinen naar verzetshelden te vernoemen en door op plekken in Groningen, die sterk verbonden zijn met deze geschiedenis hier meer aandacht aan te geven.

Daarmee zetten we het beeld recht dat nog veel mensen van de gouden eeuw hebben. We zetten het beeld recht, dat de Gouden Eeuw, voor heel veel mensen geen gouden eeuw was, maar juist het tegenovergestelde, een inkt en inkt-zwarte eeuw. Ook zetten we het beeld recht dat de slavernij niet alleen een tijd van onderdrukking was, maar ook een tijd van opstand. Een tijd van dappere verzetshelden en heldinnen die vochten voor hun rechten en in opstand kwamen voor rechtvaardigheid. En, ten slotte eren we hiermee de mannen en vrouwen die voorop liepen in deze strijd.

Ik hoop dan ook oprecht dat deze motie aangenomen wordt en dat hij goed uitgevoerd wordt.

Gemeenterekening algemeen (12-07-2023)

Ter info: Elk jaar blikken we als gemeenteraad uitgebreid terug op het vorige jaar. Dat doen we bij het bespreken van de gemeenterekening, waarin het bestuur van de gemeente Groningen verantwoording aflegt over alles wat zij in 2022 gedaan hebben.

Als nieuw raadslid heb ik geleerd dat er eigenlijk maar 2 legitieme redenen zijn om een raadsvergadering te missen. Ziekte en belangrijke levensgebeurtenissen. En vandaag heeft Els van der Weele een mooie in die 2de categorie. Haar dochter ontvangt vandaag haar MBO-diploma, ook vanaf hier nog een keer: gefeliciteerd! 

En het leek mij wel mooi om deze bespreking van de jaarrekening bij dat thema te blijven. En geen angst geacht college, ik ga niet de geschiedenis van Groningen overhoren, of de spelling van collegebrieven beoordelen.  Maar beschouw deze woordvoering als een overgangsrapport voor het college, hoe zij het in 2022 gedaan hebben.

En daarbij zal de PvdA-fractie telkens de vraag stellen, is het beleid zo ingericht dat ervoor gezorgd wordt dat iedereen mee kan doen in Groningen. Meedoen betekent meer dan mensen waarbij het niet vanzelf gaat in het leven helpen met subsidies of coaching. Het is een principiële visie op de samenleving, waarbij gelijke kansen en behandeling voor iedereen centraal staan

Voorzitter, ik ga 4 onderwerpen bespreken met dit in het achterhoofd: bestaanszekerheid, volkshuisvesting, de eerlijke energietransitie en de financiën.

Bestaanszekerheid

Het is voor een hoop Groningers niet makkelijk in deze tijden je hoofd boven water te houden. De crises stapelen zich op. Als je daar hulp bij nodig hebt, moet dit laagdrempelig en toegankelijk zijn. Maar beter nog; we zouden als samenleving de hulpvraag voor moeten zijn, een focus op preventie dus.

En we zeggen niet dat dit gemakkelijk is. Mensen hebben immers te maken met complexe problemen, die giet je niet even in een woningopgave, of een inkomens vraagstuk, of een zorgvraag. Deze complexe problemen vragen een meerjarige domein-overstijgende aanpak. In plaats van een  fragmentarische aanpak van verschillende korte projecten

2 aspecten dus. De focus op preventie en de meerjarige domein-overstijgende aanpak.  

Deze 2 aspecten zien we al mooi terug in de sociale wijkvernieuwing. Hier laat de PvdA, hier laat dit college zien dat zorg, veiligheid, onderwijs en het fysieke domein bij elkaar kunnen komen in een meerjarige wijkgerichte aanpak. We verbouwen & isoleren woningblokken en richten wijken anders in. We zorgen voor sportvoorzieningen, toegankelijke cultuur en goed onderwijs, dankzij de verlengde schooldag bijvoorbeeld waar op 19 scholen kinderen zo meer kansen krijgen. Want een dorp of wijk waar goed onderwijs is, waar samenhang gestimuleerd wordt, waar het groen en veilig is, waar initiatieven uit de buurt gestimuleerd worden en waar die oude saamhorigheid terugkeert, vormt niet alleen de basis om je te ontwikkelen en om tegenslagen op te vangen, maar juist ook om problemen te voorkomen. De PvdA gelooft enorm in deze aanpak van het college.  

Dit sluit ook aan bij de basisbanen, waar we er eind 2022     50 van hadden en ondertussen al 99. 99 Groningers die aangeven dat ze nu het gevoel hebben dat ze weer meetellen en trots naar hun werk gaan. 99 Groningers, waar het college, waar wethouder Bloemhoff, achter is gaan staan en die nu de kans hebben gekregen die zij verdienen. Of wat te denken van de historisch lage bijstand-cijfers. Investeren in begeleiden en ontwikkelen van mensen loont. En daar is de Partij van de Arbeid blij mee.

Woningbouw en ruimtelijke ordening:

Gelijkwaardig meedoen, betekent ook een gelijkwaardige samenleving, waar mensen niet gesegregeerd wonen, maar waar geïnvesteerd wordt in gemengde wijken, met overal kwalitatief goede woningen. Deze PvdA traditie is in 2022 doorgezet. We zijn blij met de realisatie van de Brugwachter, op een prachtige locatie aan het water en de Korreweg, waar dit college samen met de woningbouwcoöperaties 163 sociale huurwoningen gerealiseerd heeft, net als op vele andere plekken verspreid door de hele stad. Aanvullend herwinnen we de openbare ruimte en zorgen we voor veel groen en voldoende plekken om elkaar te ontmoeten. En dat doen we samen met onze inwoners. Dat is niet altijd makkelijk, maar toch gaat het vaak goed, dat blijkt uit de positieve reacties die we krijgen uit de buurten, wijken en dorpen. 

Maar helaas, hebben toch steeds meer van onze inwoners geen eigen dorp of buurt. Het toenemende aantal mensen dat op straat of op de bank bij vrienden of familie moet leven baart ons enorme zorgen, want ieder mens heeft recht op een eigen thuis. Ook hebben we zorgen over de terugnemende woningbouw, door stijgende bouwkosten en tekort aan personeel.

De eerlijke energietransitie: 

Tot 2022 lag de nadruk binnen de energietransitie vooral op CO2-besparing, met hulp voor mensen en bedrijven die zich duurzaamheid konden veroorloven. 

Maar in 2022 leidde die verschrikkelijke oorlog in Oekraïne voor enorm snel stijgende energieprijzen en opeens werd pijnlijk duidelijk dat een heel grote groep Nederlanders nog amper klaar was voor de energietransitie, hun huizen waren slecht geïsoleerd, er lagen geen zonnepanelen op het dak en de auto reed niet elektrisch. En natuurlijk was dit in 2021 ook al het geval voor heel veel mensen met een laag inkomen. Zij leefden al in onzekerheid, zij waren al genoodzaakt de kachel uit te zetten in de winter. Maar in 2022 liep opeens ook de middenklasse een enorm risico. Toen het ook deze mensen raakten die zich veilig waanden voor tegenslag, toen pas werd de rest van Nederland collectief wakker geschud. Weliswaar te laat, maar liever te laat dan niet.

En sindsdien loopt Groningen, loopt dit linkse college in Groningen, voorop om de energietransitie anders vorm te geven. Een noodpakket van 14 miljoen euro. Een programma om grote isolaties te doen. Een bod op een zonnepark. Kortom een energietransitie waar continu de vraag centraal staat of mensen mee kunnen doen, of het niet te ingewikkeld of onbetaalbaar wordt, en waar dus ongelijk geïnvesteerd wordt om zo het beleid vanuit DH eerlijk te corrigeren. 

De financiële positie:

Dit college sloot het jaar af met een positief resultaat van 27 mln. Er was zelfs sprake van een structurele exploitatieruimte van ruim 4%. Bovendien is het weerstandsvermogen goed en zijn er veel reserves. Mijn fractie staat dan ook achter de financiële keuzes van dit college in 2022.

Ook de PvdA had liever een hogere solvabiliteit gehad, maar als we realistisch zijn, en kijken wat er nodig is om deze solvabiliteit echt te verhogen, dan staan we volledig achter de keuze van dit college om dit niet in 2022 gedaan te hebben. 280 miljoen euro aan schulden aflossen, of een ruim 20 miljoen bezuinigen zorgt slechts voor een verbetering van de solvabiliteit met 1 procentpunt. Dat is het simpelweg niet waard, juist niet in deze tijd waarin onze inwoners, gelet op al die domeinen die ik eerder besproken had, juist behoefte hebben aan een overheid die regie neemt en actief met inwoners, organisaties & ondernemers deze gemeente beter eerlijker maakt.  

Wel blijven onze grote zorgen voor 2026, als het financiële Ravijn eraan komt, maar daar hebben we het volgende week uitgebreid over.

Afronding. 

In ons rapport aan dit college hebben we telkens de vraag gesteld. Doet dit college datgene wat nodig is om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen. En ik weet dat ik hiermee niet iets makkelijks vraag van het college. Want we begeven ons op woelige wateren, waarbij het Kabinet bewust haar eigen schip tot zinken heeft gebracht. Dus juist nu is er hier in Groningen een daadkrachtig en overtuigend bestuur nodig. Het vraagt om een bestuur met een heldere, domein overstijgende visie. Het vraagt een open houding naar inwoners en organisaties, inwoners die door jaren van politiek wegkijken cynisch geworden zijn en daardoor het vertrouwen in de politiek verloren hebben. Het vraagt om structurele oplossingen in plaats van incident-politiek. En ten slotte vraagt het om lef, om toch grote investeringen en beleidswijzigingen te doen, ondanks weerstand die dat in eerste instantie oproept. En de PvdA-fractie vindt dat het college dit in 2022 ruim voldoende heeft laten zien.

En met dit in mijn achterhoofd rest mij niks dan aan te geven, dat het college, wat de fractie van de PvdA betreft, over mag naar volgend jaar. 

Gemeenterekening – financieel (05 juli 2023)

Net als vorig jaar zitten we hier ‘s avonds in de raadszaal, flink moe al, na een dag vol inhoudelijke debatten, om ten slotte nog om te spreken over de financiële positie van de gemeente Groningen, de accountantsverklaring en financiële bedrijfsvoering. En waar ik vorig jaar geprobeerd heb om mijn hele woordvoering voor iedereen begrijpelijk te maken, ga ik dat deze keer ook weer doen. Hopelijk helpt het voor de focus.

Ik zal daarbij op een paar punten focussen:

  1. De financiële positie van de gemeente Groningen
  2. De accountantscontrole
  3. De financiële bedrijfsvoering en de sturing op budgetten

De financiële positie:

In vergelijking met andere gemeenten valt de financiële positie van Groningen niet in positieve zin op. Maar ik wil daar toch wel graag wat nuance aanbrengen. Kijkend naar de financiën zijn 2 dingen belangrijk. Hoeveel geld er gespaard is, en hoe de jaarlijkse inkomsten & uitgaven eruit zien. Dus hoeveel spek zit er op de botten & komen we elk jaar aan, of vallen we elk jaar af.

En we hebben niet veel spek, maar in de ogen van mijn fractie wel voldoende, wat ook blijkt uit weerstandsvermogen-ratio van 137%. Nadelig is natuurlijk wel de lage solvabiliteit, en ik was ook liever raadslid geweest in een gemeente met een solvabiliteit van 50%, maar in dat hypothetische geval was ik -in deze huidige energiecrisis- meteen met voorstellen gekomen om dat snel te investeren en daarmee een lagere solvabiliteit te accepteren. Want gelet op de solvabiliteit zijn 2 zaken van belang:

  1. Ten eerste dat een lage solvabiliteit voor gemeenten bijna geen effect heeft. Het zorgt niet voor een hogere rente, noch voor uitdagingen om überhaupt leningen af te sluiten.
  2. Ten tweede staan tegenover deze lage solvabiliteit veel bezittingen die van hoge maatschappelijke waarde zijn. Denk aan al onze scholen, de cultuurgebouwen & de gronden die in bezit zijn waar we in eigen regie woningen gaan ontwikkelen. En waar in het bedrijfsleven ook nog immateriële activa geactiveerd mag worden, doen we dat als gemeente niet, maar daar is zeker sprake van. Onze gespecialiseerde ambtenaren. Ons imago als gemeente waar uit het hele Ommeland mensen komen werken en wonen.

Dan ons dieet. Dus komt er elk jaar meer spek op de botten, of vallen we langzaam af. En hier kan ik kort zijn. In 2022 was onze structurele exploitatieruimte 4.1%. Dus voor elke 100 euro die we uitgaven ontvingen we er 104.1. En landelijk was dit gemiddeld maar 0.2%. Dit stelt mijn fractie gerust en hieruit blijkt dat dit college in 2022 een gezonde boekhouding gevoerd heeft.

De acc. Controle

Het lijkt zo logisch, een goedkeurende acc. Controle. Maar nog geen 7 jaar geleden had slechts 50% van de gemeenten dit. En met de naderende rechtmatigheidsverantwoording door het college, doet het mij goed om te zien dat hij dit jaar goedkeurend is. Ook zijn er slechts zeer beperkt Europese aanbestedingsfouten. Complimenten. En ik ben dan ook zeer benieuwd naar de verantwoording die het college volgend jaar zelf gaat doen. 

De financiële bedrijfsvoering en grip op de financiën:

In de begroting 2022 werd uitgegaan van een structurele exploitatieruimte van 0.5%. Het idéé was dus dat we op een begroting van 1.3 miljard euro structureel ongeveer 6.5 miljoen over zouden houden, maar het werd bijna 8 keer zoveel. Hoe ziet de wethouder dit?

Gemeenterekening 2022 – fysiek domein (05 juli 2023)

Woningbouw:

Groningen staat internationaal bekend als het gaat om het maken van ruimtelijke plannen en daadwerkelijke realisatie van mooie gemengde wijken. Ook in 2022 was dit het geval. Denk aan de Brugwachter in de Antillenstraat, of de plannen voor de Suiker die steeds concreter worden.

Plannen waarbij telkens veel sociale huurwoningen waren, 136 bij de Brugwachter, of waar sprake is van betaalbare koop.

Netto zijn er in 2022 2083 woningen bij gekomen, hoger dan het gestelde doel. Maar in vergelijking met 2020 en 2021 zien we wel een minder grote toename. Mijn fractie maakt zich zorgen over een afkoelende woningmarkt en wat dit zou betekenen voor het doorbouwen van nieuwe woningen voor de Groningers. Ook in het kader van het initiatiefvoorstel van de PvdA, die we in 2022 aangenomen hebben in de gemeenteraad, waarin het doel gesteld is om de komende jaren nog eens 2.500 extra betaalbare woningen te realiseren.

Hoe kijkt de wethouder hiernaar? Is dit een slecht voorteken voor de komende jaren?

Daarnaast zijn er netto 413 sociale huurwoningen bijgekomen, dit is minder dan de 30% die we gemiddeld in de gemeente hebben. Hoe kijkt de wethouder hiernaar? En wat betekent dit aandeel voor komende jaren en klopt de aanname van mijn fractie dat we dit de komende jaren dus gaan inhalen?

Dan verkeer en de openbaar ruimte.

De mobiliteitsvisie is vastgesteld en we zien nu ook steeds meer uitvoeringsprogramma’s. Goed dat deze stappen gemaakt worden en we zo met nieuwe technieken en methodes de mobiliteit verbeteren. Maar wij vragen ons af of iedereen mee kan blijven doen. Vergeten we de mensen niet die het niet kunnen betalen? Of de mensen voor wie de auto essentieel is? Of mensen wiens digitale vaardigheden niet goed genoeg zijn als een smartphone al heel ingewikkeld is. Hoe ziet het college dit, deelt zij die zorg met onze fractie?

De economische ontwikkelingen:

Groningen is en blijft het economische hart van Noord-Nederland. In 2022 zijn bovendien vijfduizend meer banen gerealiseerd dan de verwachting was, heel goed nieuws! Werk betekent immers participatie, inkomen,  zelfontplooiing, structuur en sociale contacten. Maar we zien we dat ruimte in onze gemeente schaars is. Als PvdA vinden we het belangrijk dat in onze wijken, dorpen en ons centrum wonen, werken, recreëren en ondernemen samengaan. Met plek voor iedereen. Maar tegelijkertijd zien we verschillende transformaties, van gebouwen die van functie veranderen en die daarmee de balans in gevaar kunnen brengen. Er is dus sturing en grip nodig. Hoe kijkt het college met deze bril naar 2022. Was deze sturing er, en transformeren we de goede kant op?

Ten slotte de energietransitie:

Hier wil ik jullie graag meenemen naar het jaar 2035. Het jaar waarin Amrut wellicht nog steeds Nestor van deze Raad is en Groningen hopelijk CO2-neutraal is. De wereld zal er vast anders uitzien, maar mij zal het niet verbazen als 2022 in Nederland als een kantelpunt gezien gaat worden in de energietransitie. Tot 2022 lag de nadruk binnen de energietransitie vooral op CO2-besparing. Het landelijk beleid richtte zich logischerwijs dan ook met name op mensen en bedrijven die duurzaamheid konden veroorloven, bij hen is er immers sprake van een flinke vermenigvuldiger. Je geeft iemand 5.000,- subsidie en hij/zij legt er zelf nog 10.000 bij.

Maar in 2022 zorgde die verschrikkelijke oorlog in Oekraïne voor enorm snel stijgende energieprijzen en opeens werd heel pijnlijk duidelijk dat een heel grote groep Nederlanders nog amper onderdeel was van de energietransitie. En natuurlijk was dit in 2021 ook al het geval voor heel veel mensen aan de onderkant, maar in 2022 liep opeens ook de middenklasse een enorm risico. Toen pas werden we met zijn allen collectief wakker geschud. Te laat, maar liever te laat dan niet.

En sindsdien loopt Groningen gelukkig voorop om de energietransitie anders vorm te geven. Er kwam een noodpakket van 14 miljoen, heel goed, maar voor onze fractie wat te laat, omdat onze inwoners zo nog enkele maanden langer in onzekerheid leefden. Onzekerheid omdat Den Haag ook niet liet zien wat zij gingen doen. Hoe kijkt het college hierop terug? En naast deze 14 miljoen kwamen er kwamen energiecoaches en bespaartips, er werd meer tempo gemaakt om zelf energie op te gaan wekken. Kortom, de eerlijke energietransitie die de PvdA graag ziet, werd in 2022 opgetuigd en zijn we nu aan het uitvoeren. Deze energietransitie die we doen voor hen die het meest nodig is, en die we bovendien betaalbaar houden voor hen die deze transitie het meest nodig hebben. Daar hebben we als PvdA voor gestreden en we zijn blij dat het college dat ook zo ziet. Tijdens het voorjaarsdebat zullen we hierop terugkomen om te kijken hoe dit nog een slag harder kan in 2024 en verder.

Dan mijn afronding: De sociale wijkvernieuwing.

Want waar we sociaal en fysiek in de raad nu apart bespreken, vindt de uitvoering in de sociale wijkvernieuwing gelukkig gezamenlijk plaats. Want juist door dit tegelijkertijd te doen, kan de gemeente de inwoners uit deze wijken echt helpen. Mooi dat in 2022 de regiodeal Groningen-Noord verder uitgevoerd is en dat daar het Wijkbedrijf Selwerd, in een prachtig opgeknapte flat, mensen verbindt en uit de armoede helpt! Hier doet de PvdA het voor en hiermee sluit ik mijn woordvoering dan ook trots af.

Warmtestad vervolginvestering Fase 2a

122.500 euro per jaar, nog geen 0.01% van de gemeentelijke begroting. En met deze gemeentelijke bijdrage gaan we via Warmtestad 5.000 extra huishoudens van warmte voorzien. Stadswarmte als alternatief voor een gasgestookte woning.

En als ik eerlijk ben, ben ik hier als PvdA’er, als sociaal-democraat echt trots op, want dit is precies hoe wij de energietransitie graag zien. Doelmatig en efficiënt. Georganiseerd door een organisatie die in bezit is van overheden, zodat we zelf sturen en eventuele winsten terugvloeien naar de gemeentekas en zo aan alle inwoners ten goede komt. Doelmatig en efficiënt, waarbij er steeds meer gebruik gemaakt wordt van hernieuwbare energie en restwarmte. En, misschien nog wel het belangrijkste, met een prioritering in de wijken die het sociaal-economisch het moeilijkst hebben. Want juist voor hen is deze eerlijke energietransitie halszaak omdat zij het hardst geraakt worden door deze snel stijgende energieprijzen. Mijn fractie is dan ook voorstander van dit voorstel, maar heeft, nu we het toch over Warmtestad hebben. 2 vragen waar ik graag een reactie op ontvang van de wethouder.

  1. Warmtestad heeft, in vergelijking met een klassieke CV-ketel, relatief hoge aansluitkosten en relatief lage variabele kosten. Goed voor grote gezinnen met veel verbruik, maar financieel nadelig voor mensen die alleen wonen en heel zuinig omgaan met energie. En daardoor is Warmtestad er dus niet voor deze groep mensen, omdat deze vaste lasten dus te duur zijn. Het kan gaan om 800,- per jaar! Eerder begon ik hier al over en ik denk nog steeds dat het goed is als we daar politiek het gesprek over voeren. Hoe ziet de wethouder dit? Is hij bereid om de rekenmeesters en juridische experts van warmtestad aan het werk te zetten om te berekenen hoe deze nieuwe kostenstructuur eruit zou kunnen zien en wat dit doet voor de gebruikers?
  2. Ten tweede een algemener punt. We hebben het in deze raad vaker over gestold wantrouwen gehad. Over de verhouding tussen inwoners en overheid. Op twee manieren raakt dat deze energietransitie. In eerste instantie omdat Warmtestad als een vooruitgeschoven post van de gemeente Groningen het vertrouwen in de overheid verbeteren, maar ook schaden. Ten tweede omdat we bij de energietransitie eigenlijk een sprong in het diepe van onze inwoners verlangen. Nu is hun huis goed verwarmd, wij vragen ze het vertrouwen dat dat met Warmtestad ook het geval gaat zijn. Nu zien zijn maandelijks een rekening voor gas, wij vragen ze het vertrouwen dat die met Warmtestad niet opeens hoger gaat zijn. Hoe kijkt de wethouder hiernaar? Ik overweeg hierop een motie, een soort contract, om een paar basisafspraken tussen warmtestad en onze inwoners vast te leggen. Afspraken die in de praktijk dankzij maatwerk al gelden, maar die nog niet expliciet gemaakt zijn. Met deze afspraken weten de inwoners bovendien dat wij hen als raad ook steunen en indien nodig ook geld zullen uittrekken om dit na te komen. Uitgangspunten zijn dan bijvoorbeeld:
    1. Na aansluiting van warmtestad nemen de kosten bij gelijk verbruik in vergelijking met het oude contract de komende 3 jaar niet toe.
    2. Warmtestad zal ook altijd telefonisch en per brief bereikbaar blijven voor inwoners met minder digitale skills.
    3. Inwoners die in financiële problemen zitten, of dreigen te komen, ontvangen geen kostenverhogende maatregelen bij boetes of dwangsommen, etc. Bovendien zal bij deelname aan  een schuldhulpverlenings-traject het warmte water nooit afgesloten worden.

De details moeten nog uitgewerkt worden, maar hoe kijkt de wethouders, en nu ik toch als eerste aan het woord was, de andere raadsleden, naar zo’n contract?

Vuurwerk en winterprogrammering

Fijn dat we nu, nog voor het reces al spreken over het plan voor de winterperiode. Er staat een ambitieus programma klaar en in mijn woordvoering zal ik eerst ingaan op het overkoepelende winterprogramma en daarna specifiek over veiligheid & jongeren en ten slotte de vuurwerk-discussie.

Het overkoepelende winterprogramma:

De fractie van de PvdA is verheugd om te zien dat er werk gemaakt wordt van een overkoepelend winterfestival waar de losse al geplande evenementen als Winter Welvaart een plek krijgen. Hier wil ik nog wel de volgende zaken over meegeven:

  • Hou de activiteiten betaalbaar. En dat is meer dan een gratis toegankelijke wintermarkt. Dat betekent ook gratis cultuur-aanbod en niet te duur eten & drinken of bijvoorbeeld de mogelijkheid om zelf eigen eten of drinken mee te nemen. Het zou goed zijn als de gemeente hierover met ervaringsdeskundigen in gesprek gaat hoe zij zo’n programmering als toegankelijk zullen ervaren.
  • Organiseer dit niet top-down, maar bottom-up. Geef buurtorganisaties de kans om kleine subsidies aan te vragen bijvoorbeeld. En hetzelfde geldt voor ondernemers of kleine kunstenaars of kunststichtingen!
  • Ten derde specifiek het gebeuren op de grote markt. Dit moet als de markt eenmaal af is, echt een bijzonder festival worden. Ik zou het mooi vinden als dat wel iets met karakter gaat worden, iets unieks, en dus niet de zoveelste kerstmarkt met lauwe glühwein. Wil het college de uitdaging aangaan om hier de culturele sector voor uit te nodigen om met pitches te komen? Want de potentie is zo groot, maar daarmee kan het ook een enorm gemiste kans worden.

Dan veiligheid en jongeren

Afgelopen week was ik met de jeugdboa’s op pad en zag weer hoe belangrijk hun werk is en hoe zij -en de vele jeugdwerkers- contact houden met potentieel lastige jongeren in Groningen. Mooi dus dat we dit programma ‘Op z’n Gronings’ doen en daarbij de WIJ-teams veel verantwoordelijkheden krijgen. Want juist onze jongerenwerkers weten wat wel en niet past. Wat wel en niet werkt om te voorkomen dat onze jongeren zich gaan misdragen. Wel vraagt mijn fractie zich af of 30.000,- voldoende is. Hoe ziet het college dat?

Ten slotte vuurwerk. Waar ik ook inga op het agenderingsverzoek van PvhN.

Als fractie zien wij de nadelen van consumentenvuurwerk ook, maar wij denken dat het niet haalbaar is om alleen in Groningen een verbod te hebben, als dit landelijk nog niet verboden is. Dat is simpelweg niet handhaafbaar. Dus daar gaan wij niet mee met de PvhN. Wel gaan wij mee in het idéé dat het goed zou zijn als er meer vuurwerkshows zijn, zodat er dus minder consumentenvuurwerk gekocht en afgestoken zal worden. Als alternatief, dus niet geredeneerd vanuit een verbod. Wat ons betreft zal er dan óók vuurwerk op het centrale aftelmoment moeten zijn. Bij de opening van het Forum was er prachtig vuurwerk, dat moet op 31 december toch ook kunnen?

Aanvullend zouden er wat de fractie van de PvdA betreft ook in de wijken meer kleine vuurwerkshows moeten komen. Helaas gaf de inspreker aan dat dat 1.2.3. nog niet geregeld is, maar zou het college dit wel willen onderzoeken? Misschien middels een pilot. Want juist in de wijken werkt vuurwerk zo verbindend en hebben we tegelijkertijd ook veiligheidsproblemen.

Wijkenergieaanpak energie & Exploitatiemaatschappij Duurzame Energie (31-05-2023)

Voorzitter,

Een energietransitie die zo uitgevoerd wordt dat die de kloven in de samenleving niet verbreed, maar juist kleiner maakt. Dit is wat de PvdA-fractie betreft noodzakelijk en hier zullen we al het energie-beleid van het college aan toetsen. Zo ook de verschillende stukken die vandaag voorliggen. Want dat deze eerlijke energietransitie belangrijk is, bleek maar weer eens vorige week. Toen experts van het SCP, TNO en de RUG ons met de neus op de feiten drukten en lieten zien dat veel mensen niet mee kunnen doen met de energietransitie en dat deze zelfde mensen daardoor extra hard geraakt worden door hogere energieprijzen. Terwijl juist deze mensen vaak al een laag of onzeker inkomen hebben waardoor ze deze kostenstijging niet kunnen dragen. De noodzaak is dus duidelijk.

Dan het wanneer, en het hoe.

Laat ik met het wanneer beginnen, dat is zo snel mogelijk. Goed om te zien dat Groningen duurzaam al hard werkt en er nu meer concrete plannen bijkomen. Maar hier zie ik nog wel extra kansen. Ons is duidelijk dat niet elke gemeente het tempo heeft van Groningen, terwijl de pot geld die vanuit de Rijksoverheid beschikbaar is wel, over tijd, gelijk verdeeld wordt. Is de wethouder bereid om met het Rijk en andere gemeenten in gesprek te gaan om te kijken of onze middelen naar voren gehaald kunnen worden? Dan ontvangen we dus in 2024 wat extra, en -ik zeg maar wat- in 2026 wat minder. Want als we een huis isoleren, dan liever gister dan vandaag, en dan liever deze herfst van over 5 jaar.

Dan het hoe. En ik wil hierbij focussen op 3 onderdelen.

  1. De isolatieaanpak
  2. De VVE-aanpak.
  3. Particuliere huurders.


De isolatie-aanpak:

  • Complimenten aan het college voor deze aanpak. Goed dat er zoveel mogelijk ontzorgd wordt en huizen zo geïsoleerd gaan worden, ook als de inwoners niet de mentale of financiële ruimte hebben om dit zelf te doen. Maar wel vind ik de keuze om het aardbevingsgebied uit te zonderen onwenselijk. Ik snap die redenatie, omdat er mogelijk tegelijkertijd schadeafhandeling of versterking plaatsvinden, dus dat daarom de gerichte acties van de gemeente zich hier niet op hoeven te richten, maar als individuen zichzelf melden, dan zouden ze toch ook geholpen moeten worden, voor zover ze verder onder de isolate-aanpak vallen. Kan de wethouder dit toelichten?

De VVE-aanpak:

  • Mooi om te zien dat de gemeente hier gericht actie op onderneemt, want ongeveer 40% van de inwoners woont in zo’n VvE-constructie. Als onderdeel van de wijkenergieaanpak worden bepaalde VVE’s intensief ondersteunt. Daarbij valt het mij op dat er geen maximale prijs voor de appartementen opgenomen is in deze aanpak. Zoals ik in mijn inleiding aangaf is het voor de PvdA belangrijk om een eerlijke energietransitie te bewerkstelligen en dat vraagt soms om prioritering. Dit lijkt me daar een goed voorbeeld van. Wat denkt de wethouder ervan om bij deze aanpak een maximale appartement prijs vast te stellen?
  • Ook is deze gebiedsgerichte VVE-aanpak er alleen voor de noord-west wijken en de Wijert. Mijn fractie snapt die sterke focus niet. Want ondanks dat het meer voorkomt in bepaalde wijken, is energiearmoede geen exclusief probleem van Noord-Groningen. Ook in de zuidelijke wijken komt dit helaas voor. Ook in de dorpen wonen mensen met enorme onzekerheid. Bij het fonds energietransitie hebben we al middels motie geregeld dat dit in de hele gemeente beschikbaar kwam, in het verlengde daarvan zouden we dat hier ook graag zien.

Particuliere huurders:

  • Een groep die ik in dit beleid eigenlijk mis. Terwijl deze groep net zo goed geen keus heeft, omdat ze misschien wel liever sociaal zouden willen huren, maar de wachtrij te lang is, of te weinig vast inkomen hebben voor een hypotheek. Deze groep zit dus klem en als de particuliere verhuurder niet investeert, dan zullen zij in een slecht geïsoleerde woning zonder zonnenpanelen blijven zitten. En ik snap de terughoudend hierover van de wethouder, want je helpt zo potentieel huisjesmelkers, maar dat mag geen excuus zijn. De PvdA wil hier een aanpak voor en daarom de vraag aan de wethouder, deelt hij onze mening dat er iets voor deze groep gedaan moet worden? En zoja, komt er een aanpak aan?

MKB: Noodpakket energiekosten & herstelagenda Groningen vooruit (n.a.v. corona) (22-03-2023)

Voorzitter,

U hebt mij bij eerdere debatten horen vertellen dat het realiseren van een eerlijke energietransitie voor ons essentieel is. Deze transitie is zo groot, er is zoveel geld mee gemoeid, dat als we het goed doen, we Groningen een stuk eerlijke, rechtvaardiger en duurzamer kunnen maken. Oftewel, het Groningen dat wij als sociaal-democraten graag zien.

Tot nu toe hebben we daarbij in deze Raad vooral gesproken over de energietransitie voor inwoners, gemeten naar spreektijd. Waarmee ik niet wil zeggen dat we als raad geen oog hebben voor het bedrijfsleven, sterker nog, bij de laatste begrotingsbehandeling is er een door ons ingediende motie aangenomen waar een half miljoen extra vrijgemaakt werd voor de verduurzaming van het bedrijfsleven. Maar goed dat we er nu ook specifiek een debat over voeren.

Voor onze Groningse ondernemers zijn het geen makkelijk tijden geweest. Voorafgaand aan deze energie-inflatie werden zij immers ook hard geraakt door 2 jaar corona. Vanuit de gemeente is er hard gewerkt om hen, voor zover dit mogelijk is, te ondersteunen. Eerst met ‘Groningen vooruit’ en later aanvullend met 3.3 mln vanuit het Noodpakket Energiekosten en Inflatie. En terecht ook, een keuze waar de PvdA volop achter staat.

Per brief zijn wij uitgebreid geïnformeerd over de bestedingen binnen ‘Groningen vooruit’ maar voor het noodpakket hebben we nog geen update gehad. Indien mogelijk zou ik graag van het college horen in hoeverre er gebruik gemaakt wordt van die regelingen. Is het mogelijk om daar nu een globaal beeld van te krijgen? Heeft het college het gevoel dat de regeling aanslaan of is flexibiliteit nodig?

Vergelijkbare vraag rondom het proces om tot deze regelingen te komen. Hoe waardeert het college dit.

Nadat ik deze vragen gesteld had kwam het gemeentebestuur (wethouder Carine Bloemhoff) met een reactie. Hierin gaf zij o.a. aan dat de uitvoering van deze regelingen achterliep. Ook ging ze in op het proces om tot deze regelingen te komen, waarbij ze aangaf dat de ondernemers hierbij goed betrokken zijn en zelf met enkele suggesties gekomen waren.

Goed om te horen dat dit pakket zo afgestemd is, maar echt jammer dat de uitvoering nog niet snel genoeg op gang komt. Iets wat ik vaker gehoord heb over Groningen, dat we goed zijn in plannen maken, maar helaas minder goed in de uitvoering. Uw opmerking maakt me daar bewust van om daar als raad nog beter op te letten.

Ten eerste Groningen werkt slim. Binnen de energietransitie zien we dat veel bedrijven tegen vergelijkbare casussen aanlopen. Bijvoorbeeld de keuze om wel of niet zonnepanelen op het dak te leggen of keuzes rondom isolatie. Wij vinden het goed dat de gemeente Groningen via Groningen Werkt Slim deze kennis bundelt en zonder winstoogmerk deelt. In onze ogen is dit dan ook geen voorbeeld van bureaucratisering, maar een mooie oplossing voor marktfalen waarbij kennis niet vrij beschikbaar is. Bovendien valt bijvoorbeeld ook de klusbus, wat mij betreft het mooiste onderdeel van dit pakket, hieronder. Een heel praktische, laagdrempelige manier om onze ondernemers te helpen met de besparing van energie.

Ten tweede het gebiedsgerichte instrumentarium en de doelgroepenaanpak. Impliciet lees ik hier dat de indieners zich afvragen of deze maatregelen wel de urgente problemen bij ondernemers oplossen. Maar hierop zou ik toch willen opmerken dat de energietransitie, met al haar facetten van warmte tot elektrificatie, tot opslag van energie, echt wel urgent is voor onze ondernemers. Sterker nog, de wethouder gaf aan dat ondernemers dat zelf dus ook aangeven. Dus wat mij betreft is het zeker doelmatig, en was ik hier liever gister dan vandaag mee begonnen, of wat zeg ik, liever 3 jaar geleden al, hiermee begonnen was. En dus die adviseurs aannemen om ondernemers te ondersteunen.

Brandweervisie 2030 (15-02-2023)

In heel Groningen gingen zondagmiddag rond 3 uur mobieltjes af. In verband met een grote brand kregen we het advies ramen en deuren te sluiten i.v.m. gevaarlijke rookontwikkeling. Een dik uur later lezen we alweer op RTV-Noord dat sein brand meester gegeven kon worden. Dit voorbeeld liet ons weer zien hoe belangrijk goede brandweerzorg is, hoe snel, en kundig, onze beroeps-en vrijwilligers de brand meester  zijn, maar ook hoe snel technologie gaat en wat dit betekent voor de Brandweer.

Vandaag spreken we over de visie brandweerzorg 2030 en de Kaderbrief 2024-2027. Hierop willen wij graag de volgende punten ‘wensen en bedenkingen’ meegeven.

  1. Ten eerste doet het ons goed om te lezen dat de Brandweer steeds meer met verschillende partners samenwerkt, met name voor de voor-en achterkant van brandweerzorg. Dus de preventie en de repressie. Als mede-initiators van de pandenbrigade doet het ons goed om te lezen dat de brandweer hier goed in samenwerkt. Maar als het om de preventie gaat, zouden wij aan het college mee willen geven om de brandweer nog meer te betrekken als het gaat om bouwprojecten.
  2. Ten tweede de verhuizing van de kazerne aan de Sontweg. Wij zouden graag horen het hiermee staat en wat de concrete planning is. Wij kunnen ons goedvoorstellen dat de vergunning en stikstofregels bij een brandweerkazerne nog ingewikkelder zijn. Maar we hebben voor de huidige locatie een hele woningopgave gepland, dus er is enige haast geboden. Vandaar de vraag. Ook zien we in de stukken dat we nu vooral in de regio investeren in kazernes, daar betaalt de Gemeente Groningen logischerwijs aan mee, en dat vinden we prima. Maar op termijn zal de regio dus moeten meebetalen aan de kazerne aan de nieuwe kazerne in de gemeente Groningen, onze vraag is. Is de regio zich hier voldoende van bewust en gaat dit goedkomen?
  3. Ten derde de energietransitie. Mede dankzij dit college loopt Groningen hier voorop. Het werkbezoek bij de brandweer maakte ons duidelijk dat dit ook voor nieuwe blus-uitdagingen zal zorgen. Denk aan het blussen van elektrische auto’s of eventuele accu’s die in huizen komen te staan. Wij zouden het mooi vinden als de Groningse brandweer ook voorop gaat lopen in blustechnieken in een fosiel-vrije wereld. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan verschillende pilots, misschien gefinancierd vanuit de Rijksoverheid of Brussel. Hoe staat het college hier tegenover?
  4. Ten slotte lezen we op verschillende plekken in de stukken de angst om onvoldoende vrijwilligers te werven door krimp en een veranderende samenleving waarin vrijwilligerswerk minder vanzelfsprekend is. Een potentiële oplossing komt echter alleen in het visiestuk brandweer 2030 voor, namelijk de kans om meer vrouwelijke brandweermedewerkers te betrekken. Aanvullend ziet mijn fractie ook nog kansen voor het betrekken van Groningers met een andere culturele achtergrond. Deelt het college de mening van de PvdA dat het goed zou zijn om deze potentiële kans niet pas in 2030 te verzilveren, maar hier de komende jaren al mee bezig te gaan?

Graag sluit ik af met de opmerking dat dit 4 wezenlijke punten voor de PvdA zijn, maar dat er tegelijkertijd een hele mooie visie ligt, die duidelijk opgesteld is door én voor de professionals van de brandweer waar de liefde voor dit belangrijke vak duidelijk in doorklinkt. Dank hiervoor en succes met de uitvoering!

Jaarplan verduurzamen maatschappelijk vastgoed (25-01-2023)

Het zal jullie vast ook steeds vaker overkomen. Je komt bij vrienden of familie over de vloer en krijgt bij binnenkomst sloffen aangeboden en eenmaal binnen hou je je sjaal maar om, omdat de kachel op 18 staat. Een inwoner van Beijum vertelde mij zelfs dat hij de kachel normaal helemaal uit had staan, maar speciaal voor z’n bezoek de kachel even 3 uur op 19 had gezet, waarna hij grappend vertelde dat dit bezoekje hem €1.50 aan verwarming had gekost.

Het is dan ook niet verrassend dat de klusbusjes af & aan rijden. Heel Groningen is aan het verduurzamen geslagen!

Als gemeente kunnen we dan niet achterblijven en met dit jaarplan geven we daar vorm aan. Een extra stimulans, waarbij vooral dankzij nieuwe boekhoudkundige regels meer mogelijk is.

Wel hebben we nog 2 vragen aan de wethouder:

  1. Goed werkgeverschap is belangrijk, maar 10 á 15% reductie van energie door gebruik in het maatschappelijk vastgoed is echt minder dan de gemiddelde inwoner. En vanuit het perspectief van onze inwoners is het echt onverklaarbaar dat je thuis zo zuinig doet, maar ziet dat de gemeente, onze overheid, ogenschijnlijke besparingen niet doet. Zou dit target daarom niet omhoog kunnen en daarbij ook meerjarig worden vastgesteld?
  2. De gemeente werkt met het berekenen van business-cases om te bepalen of een project wel of niet door kan gaan. Wat een goede methode is, maar dit zijn vaak meerjarige modellen, waarbij het aanpassen van de aannames (bijvoorbeeld de verwachtte rente over 5 jaar, of de ontwikkeling van de gasprijs) hét verschil kan maken tussen iets wel, of iets niet doen. Wat mij betreft mag de gemeente hier wel wat risicovoller ramen. Dus niet altijd de voorzichtigste weg, zodat de gemeente zo min mogelijk risico neemt, mar iets optimistischer. Hoe ziet het college dit?

Initiatiefvoorstel aanpak drugsgebruik- en criminaliteit CDA

Er zijn in deze gemeenten mensen, en hier maken we ons als PvdA echt zorgen over, voor wie het drugsgebruik niet langer onder controle is. Mensen die verslaafd zijn, waarbij het drugsgebruik excessief is met alle schade voor hun eigen leven en hun omgeving tot gevolg. En daarbij komt dan ook nog de criminaliteit achter het drugsgebruik, ontwrichtend voor de slachtoffers, ontwrichtend voor de daders ook, kortom, ontwrichtend voor de samenleving. We moeten alles op alles zetten om dit te stoppen, herstellen en te voorkomen, daarom is er bij de begroting 2023 dan ook fors meer geld uitgetrokken om ondermijning tegen te gaan.

Maar, we hebben ook mensen die drugs nemen ter ontspanning, om te feesten of bijvoorbeeld om even te ontsnappen uit de dagelijkse waan, zonder dat dit ingrijpende gevolgen heeft voor hun leven en hun omgeving. Hierin moeten we niet naïef en pietluttig in zijn. Dit moet mogelijk zijn en blijven, en trouwens, al zal je het willen voorkomen, dan leert de geschiedenis ons dat dat simpelweg niet lukt.

Als PvdA vinden we het belangrijk om aandacht aan beide kanten te geven, zonder ons naïeve blind te staren op één van beide werkelijkheden. Zo ook vandaag. Zo ook bij deze 3 voorstellen:

Ten eerste het uitwijken van de coffeeshops. Veiligheid is een belangrijk thema voor het CDA binnen deze initiatiefvoorstellen. Maar wij zijn van mening dat het verplaatsen van de coffeeshops de veiligheid juist niet ten goede komt. In het centrum is er sociale controle, die minder op onze bedrijventerreinen is. Met verplaatsing wordt dus een onveilige situatie gecreëerd voor de vele Groningers die wat wiet of hasj willen kopen. En wat te denken van de ondernemers en de werknemers van de coffeesops. Wij vragen ons sterk af of het CDA überhaupt met deze ondernemers gesproken heeft en zouden dat in het vervolg adviseren.

Ten tweede de drugscontrole. Zoals ik in mijn inleiding aangaf moeten we niet té naïef en pietluttig zijn als het om drugsgebruik gaat. Drugscontroles bij festivals zien wij dan ook echt niet zitten, beter zou het zijn als er op die locaties meer aandacht is voor verantwoord gebruik en preventie. Want ook op deze festivals geldt, er zijn mensen die hun drugsgebruik onder controle hebben, maar óók mensen waar de drugs hen onder controle begint te krijgen.

Ten derde de eervolle uitweg. Dit was eigenlijk de enige van de drie waar mijn fractie positief over is. Uit onderzoek blijkt dat het lastig is om uit de criminaliteit te stappen, terwijl die behoefte er soms wel is. Maar uit het antwoord van het college lezen we dat het college al een vergelijkbare aanpak heeft. Wij zien dan ook niet de toevoeging van deze specifieke aanpak, en zijn bang dat dit gepraat over verschillende aanpakken, alleen maar zal afleiden van het daadwerkelijke werk in de wijken. Het jeugdwerk, de boa’s die in gesprek gaan, de agenten. En áls we dan een nieuwe aanpak gaan doen, laten we dan lessen trekken uit de Groningse goede voorbeelden, zoals het overweeghuis die dit al heel goed doet rondom prostitutie.

Herijking routekaart 2035 (CO2 neutraal in 2035)

Ruim 525.000 zonnepanelen in de gemeente Groningen. Een verdriedubbeling van het aantal huizen met een label A in 5 jaar. Mooie cijfers, die aangeven dat Groningen goed op weg is. Maar tegelijkertijd hebben we hier ook enorme energiearmoede, we kennen allemaal de verhalen van slecht geïsoleerde woningen, waar mensen de kachel niet aan durven te zetten uit angst voor een hoge rekening.

De huidige energiecrisis vergroot daarmee de kloof tussen arm & rijk, aangezien rijke mensen vaker in goed geïsoleerde huizen wonen met panelen op het dak, waar arme mensen deze luxe niet hebben. Dit zou wat mij betreft één van de speerpunten van het herzien van de routekaart 2035 moeten zijn. Het waarborgen dat iedereen met de energietransitie mee kan doen en er zo dus voor zorgen dat de Groningse energietransitie de kloof tussen arm & rijk verkleint en niet nog meer vergroot.

Ja, ik snap dat dat lastig is. Het is, vanuit het perspectief van de gemeente, nou eenmaal makkelijker om met een beperkte subsidie hoog opgeleide twee verdieners te verleiden om hun huis te isoleren. Terwijl de situatie bij mensen met minder geld vaak ingewikkelder is. Zij zijn waarschijnlijk huurders? Of zij hebben niet de financiële ruimte om zelf bij te dragen. Of missen de mentale rust, door andere stress, om een ingewikkelde subsidieaanvraag te doen.

Maar als we willen dat de energietransitie in Groningen gaat lukken, dan hebben we wat de PvdA betreft geen keus. En dat zal consequenties hebben. Mogelijk zal onze bespaarde CO2 daardoor wat lager uitvallen, mogelijk zal het allemaal wat duurder worden voor de gemeente. Of wellicht moeten we impopulaire maatregelen nemen. Bijvoorbeeld het vragen van een eigen bijdrage voor mensen met een hoog inkomen als zij een energiecoach willen laten langskomen. Maar dat zijn keuzes die de PvdA bereid is te nemen.

Ik ben benieuwd hoe de wethouder en de andere partijen dit zien, en of zij mijn mening delen dat dit een belangrijk onderdeel van de herijking zou moeten zijn.

Dan nog de andere 2 dilemma’s. Ten eerste de dwang. Hier is mijn fractie van mening dat meer dwang nodig zal zijn, willen we onze doelen halen. Gister hebben wij reeds schriftelijke vragen gesteld om de naleving van het bouwbesluit m.b.t. Kantoorpanden die geen label C hebben en eerder hebben we bij de begrotingsbehandeling 2023 al een half miljoen extra beschikbaar gesteld, o.a. Voor naleving van de wet milieubeheer. Wel moet dit in onze ogen altijd hand-in-hand gaan met een spreekwoordelijke wortel. Bijvoorbeeld in de vorm van hulp, inspiratie & subsidie. Wel is de wettelijke ruimte voor dwang bij de gemeente beperkt, maar als er vanuit landelijke regelgeving meer mogelijkheden komen, dan zou Groningen daar gebruik van moeten maken. Wij denken hier bijvoorbeeld ook aan de uitbreiding van warmtestad, zonnepanelen op nieuwe gebouwen of een goed energielabel bij huurwoningen.

Dan de eigen opwekking, wat ook mijn laatste punt wordt voorzitter, hierbij wachten wij geduldig op de nieuwe regels voor windmolens om te zien wat dit doet voor de geplande molens in Roodehaan. Maar in algemene zin zijn wij geen harde tegenstander van enkele strategisch geplaatste windmolens, mits dit in eigen beheer gebeurd en inwoners voldoende ruimte krijgen om aan te geven hoe een besluit tot windmolens in hun leefomgeving acceptabel wordt. bijvoorbeeld met financiële compensatie, de hoogte van de molens of een andere creatieve oplossing.

Ethische commissie ICT (7 december 2022)

Het is ondertussen bijna een iconisch filmpje. (klik op de link voor het filmpje) Willekeurige Nederlanders die in 1999 gevraagd worden of ze een mobiele telefoon nodig denken te hebben. Stuk voor stuk geven ze aan een antwoordapparaat te hebben, liever niet altijd bereikbaar te zijn, of -en dat is mijn favoriete- altijd wel een telefooncel in de buurt te hebben. Dus waarom zouden zij ooit een mobieltje nemen…

En nu, 23 jaar later, is een leven zonder mobiel niet meer voor te stellen, al helemaal niet voor m’n collega-raadsleden die de leeftijd van 23 jaar net bereikt hebben.

De veranderingen in de techniek en ICT gaan dus heel snel, en we zijn er nog niet. Als je nu mensen op straat zou vragen naar VR-brillen, vriendschappen met robots, autonoom-rijdende auto’s of verregaande artificiële intelligentie dan zou je waarschijnlijk vergelijkbare antwoorden krijgen. Sterker nog, dat ga ik de komende dagen doen en dat filmpje ga ik jullie over 22 jaar sturen.

Maar dat terzijde.

Juist omdat de veranderingen in ICT zo snel gaan, vraagt dit om een overheid die hier goed over nadenkt. Die zich bewust is van de impact van ICT en die er daardoor voor blijft waken dat de ICT vóór de mensen blijft werken en niet tegen de mensen. Daarom vinden we het goed dat er nu zo’n mooi ethisch afwegingskader ligt en dat er zo’n ethische commissie komt.

Wat de PvdA-betreft gaan wij mee in het voorstel van het college, namelijk een kleine ethische commissie met experts, die de mogelijkheid heeft om een grotere schil te betrekken. Waarbij we 3 opmerkingen hebben:

  1. Wij willen ervoor waken dat die kleine schil uit usual suspets bestaat. Zet een open oproep op Reddit en in ethische Hack fora. Ga op zoek naar die talentvolle filosoof die bezig is met z’n PhD aan de RUG. Vraag succesvolle Groningse techbedrijven of zij nog mensen in dienst hebben. Wees creatief!
  2. Als het om die grote schil gaat, zouden wij het mooi vinden als dit gemeentelijke gesprek over de ethiek van ICT, navolging krijgt bij Groningse bedrijven en instellingen. Want de gemeente Groningen heeft natuurlijk een uitdaging hier, maar idealiter zou dit gesprek óók in de universiteit gevoerd worden, óók in de ziekenhuizen, óók bij de ICT-startups. Want de samenleving is zo veel groter dan dit stadhuis.

Ondermijning (30 november 2022)

Iedereen zou het recht moeten hebben om op te groeien en te leven in veilige wijken of dorpen. Veilige wijken of dorpen, waar jongeren van 14 jaar het niet nodig achten om een mes mee te moeten nemen. Veilige wijken of dorpen, waar de bestaanszekerheid van onze inwoners dermate hoog is, dat de verleiding van het snelle criminele geld niet de overhand krijgt. Een veilige gemeente dus, waar de gemeente grip heeft op ondermijnende praktijken en hier kordaat naar handelt.

Wij vinden het dan ook belangrijk dat er in dit coalitieakkoord structureel bijna 1 miljoen euro extra uitgetrokken wordt om ondermijning tegen te gaan. Een besluit dat door de gehele raad bij de begrotingsbehandeling van 3 weken geleden bekrachtigd is. Maar dan de vraag, wat doen we met dit geld.

Met de analyse en adviezen uit het rapport in ons achterhoofd vinden we het goed dat het college voor een belangrijk deel focust op het vergroten van de bewustwording en het opzoeken van regionale samenwerking. Maar uiteindelijk draait het om de acties in spoor 2, met de goede titel “Aanpakken!”. En hier staan allemaal goede acties uit, die allemaal aandacht verdienen, maar ik ga er toch 2 uitlichten waar we als PvdA in het bijzonder blij mee zijn:

  1. Bestrijden van ondermijning in de meerjarige wijkenaanpak. Onderdeel hiervan zijn bijvoorbeeld projecten als ‘Preventie met gezag” waardoor we voorkomen dat jongeren starten of afglijden in de ondermijnende criminaliteit. Hier lezen we de focus op preventie die voor de PvdA zo belangrijk is.
  2. De pandenbrigade. Een interdisciplinaire team die dankzij de bestuurlijke boete huisjesmelkers in de portemonnee kan raken. Het is onverteerbaar hoe er misbruik gemaakt wordt van bijvoorbeeld arbeidsmigranten die al in financiële nood zitten. Goed dat we dat echt gaan voorkomen vanaf nu.

Gelet op het actieplan heb ik nog wel één ding wat wij als PvdA missen, namelijk de concrete focus in ruimtelijke zin. Wij denken dat het effectiever zal zijn om straat per straat en bedrijventerrein per bedrijventerrein ondermijning tegen te gaan. Wat ons betreft zou hier een stappenplan voor ontwikkeld moeten worden  die in een periode van enkele jaren als het ware de hele stad schoonveegt. Waarbij er ook commitment van het FIOD, de politie en andere ketenpartners is om hier gezamenlijk werk van te maken. Hierop overwegen wij een motie in te dienen. Maar eerst horen we natuurlijk graag hoe het college hierover denkt.

Maar, en dit is m’n laatste blokje, en ik sluit ermee af omdat ik het zo belangrijk vind. Naast het op orde krijgen van de gemeentelijke organisatie, wat we met deze extra intensivering doen, moeten we er vooral voor zorgen dat de oorzaken voor criminaliteit weggenomen worden. Gelegenheidsstructuren zoals Van der Torre en Tops ze met een duur woord noemen. De regiofunctie die Groningen heeft. De nabijheid van de haven en Duitsland. Ons 24/7 nachtleven. De economische situatie van veel Groningers die niet rooskleurig is. Want laten we niet vergeten, en ik ga afsluiten voorzitter, laten we niet vergeten dat criminaliteit en ondermijning de gevolgen zijn, de uitwassen, van de problemen die we in onze stad hebben. Ik verwacht dan ook dat het wegnemen van deze risicofactoren, of er gericht voor zorgen dat die minder impact hebben, essentieel blijven in de hele veiligheidsaanpak. En daar zullen wij als PvdA dan ook aandacht voor blijven vragen en indien nodig gericht politieke actie op zetten.

Experiment coffeeshops (23-11-2022)

Ooit was Nederland gidsland als het ging om de omgang met drugs. In de jaren 70 besloten wij wiet te gedogen en lieten daarmee wereldwijd zien dat er een alternatief was voor de harde ineffectieve Amerikaanse War on Drugs.

Ondertussen zijn we 50 jaar verder en is er veel veranderd. Waar de teelt en handel eerst nog kleinschalig opgepakt werd kunnen we daar nu steeds minder van spreken. Of om teler Rinus (grijze baard, duidelijk al jaren actief in de scene), uit een gelikt filmpje van NOS op 3 te quoten: “de situatie is enorm verhard. Criminele organisaties, rippartijen, inbraak en ook schietpartijen”. Maar wettelijk gezien is wiet nog steeds illegaal en gedogen we slechts. Waar de wetgever in Nederland dus praktisch 50 jaar stil heeft gestaan, zagen criminelen een kans, met alle ondermijnende effecten als gevolg. In het buitenland hebben ze daar ondertussen een antwoord op geformuleerd: landen als Canada en verschillende staten in de VS, of dichterbij huis Georgië en Malta, zij hebben laten zien dat legaliseren van Cannabis criminelen een verdienmodel uit handen neemt zonder dat gebruik significant toeneemt.

Als PvdA hadden we dan ook liever gezien dat de Rijksoverheid sneller stappen had gezet richting de decriminalisatie, maar als Gemeenteraad gaan we daar niet over. Wel gaan we over gemeentelijke deelname aan deze wietproef en daarom zijn we als PvdA dan ook voorstander van dit experiment in Groningen. We vinden het bovendien heel goed dat er dankzij dit experiment in de coffeeshop extra aandacht komt voor preventie en verantwoord middelen gebruik. We zijn heel benieuwd wat voor effecten dit heeft!

Maar in Groningen limiteert het drugsgebruik, en de criminele wereld daarachter, zich niet tot cannabis. We kennen allemaal de verhalen waar terecht veel aandacht voor is. Wat we hieraan kunnen doen is niet 1.2.3 te bepalen, maar ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat er wel iets gedaan moet worden. Helemaal los van de vraag of je voor of tegen landelijke legalisatie bent.

Wij zien dit experiment dan ook als een enorme kans om meteen óók grondig te analyseren hoe we beter met andere drugs om kunnen gaan. Enkele vragen waar ik dan aan denk zijn: Hoe kunnen we mensen helpen om verantwoord met drugs om te gaan? Wat betekent legalisatie voor het verdienmodel van criminelen? Ook bezien in internationaal perspectief? Wat voor invloed heeft legalisatie op middelengebruik onder jongeren? Graag hoor ik van het college hoe zij er tegenaan kijken om een Groningse ‘uitbreiding’ van dit onderzoek te organiseren. Waarbij kennisinstellingen zoals de RUG en kenniscentra als het Trimbos of Jellinek instituut gezamenlijk met, of in opdracht van, de gemeente Groningen dit onderzoek uitvoeren.

Rioolwateronderzoek

N.B. Eigenlijk zou ik deze woordvoering doen, maar doordat er tegelijkertijd een sessie over de Regionale Energie Strategie (RES) gepland was, hebben we besloten dat Rozemarijn (als woordvoerder zorg) dit debat op zich zal nemen. Vanuit de gedachte dat drugsgebruik zowel vanuit veiligheid benaderd kan worden (gelet op de achterliggende criminaliteit), maar óók een belangrijk zorg vraagstuk is.

Als PvdA vinden we het belangrijk dat ieder kind, jongere en volwassene gelijke kansen heeft om goed, veilig en gezond te leven. Excessief drugsgebruik aan de ene kant en criminaliteit als het gevolg van de handel in hard drugs aan de andere kant zijn vormen hiervoor een bedreiging. In mijn woordvoering zal ik dan ook op beide punten ingaan, maar eerst leg ik graag een vraagstuk op tafel, waar wij het in onze fractie uitgebreid over gehad hebben.

Er zijn in deze gemeenten mensen die drugs nemen ter ontspanning, om te feesten of bijvoorbeeld om even te ontsnappen uit de dagelijkse waan, zonder dat dit ingrijpende gevolgen heeft voor hun leven en hun omgeving. Hierin moeten we niet naïef en pietluttig in zijn. Dit moet mogelijk zijn en blijven, en al zal je het willen voorkomen, dan leert de geschiedenis ons dat dat simpelweg niet lukt. Maar, en hier maken we ons ook echt zorgen over, drugsgebruik kan ook excessief worden. Mensen die verslaafd zijn, waarbij het drugsgebruik niet meer onder controle is met alle schade voor hun eigen leven en hun omgeving tot gevolg. En de vraag is dus, hoe we hier als politiek goed mee om gaan. Hoe we hier met elkaar het debat over voeren, zonder naïeve ons blind te staren op één van beide werkelijkheden die, gelet op het landelijke debat, vaak de boventoon voeren. Dat zal ik in mijn woordvoering dus ook proberen te doen. Ten eerste de gebruikers van drugs, daarna de achterliggende criminaliteit

Als het om de gebruikers gaat, willen we graag dat het veilig gebeurt. We denken daarbij aan goede voorlichting, maar ook bijvoorbeeld een plek als het nachtstadhuis waar je drugs kan laten testen en waar je terecht kunt als het niet helemaal gaat zoals je verwacht. Excessief drugsgebruik bestrijden begint door ervoor te zorgen dat mensen een goede basis hebben. Een sociaal fijn leven, met perspectief, met zin in de toekomst. Want excessief gebruik van drugs is in veel gevallen een vlucht, het zoeken naar een tijdelijke verdoving om even geen zorgen te hebben. Dit op orde krijgen van de basis doen we door te investeren in sociale structuren, in goed onderwijs en dankzij het belangrijke werk van onze buurtwerkers. Dat wordt aangevuld met goede, effectieve, voorlichting over de risico’s van gebruik. Dus doorgaan met datgene wat we aan het doen zijn op scholen, in wijken, de GGD en de WIJ. En als mensen dan tóch excessief gebruiken dan moeten we de gebruikers snel, laagdrempelige en goede brede opvang en hulp kunnen krijgen. Daarop zou de gemeente in moeten blijven zetten.

Dan de criminaliteit die met hard drugs gepaard gaat. We horen hoe jonge kinderen, soms nog geen 12 jaar, door criminelen geronseld worden. Daar mogen we onze ogen niet voor sluiten. Daarom vinden we het ook goed dat Groningen meedoet aan de wietproef, waarin onderzocht wordt hoe drugs gedecriminaliseerd kunnen worden. We verwachten dat daar lessen uit getrokken kunnen worden die mogelijk ook voor andere drugs nuttig blijken. Maar daarmee zijn we er niet. Deze criminelen kiezen juist kwetsbare jongeren uit die het vaak thuis zwaar hebben en voor we de toekomst er niet zo rooskleurig uitziet. Daarom hebben we langjarige programma’s nodig om de leefbaarheid in onze wijken te verbeteren en al gemeente ervoor te zorgen dat iedereen in Groningen gelijke kansen heeft op een mooie toekomst.

We horen graag hoe het college dit ziet. Waarbij ik zowel benieuwd ben naar de reactie van de burgermeester, maar ook van wethouder Mollema want zoals ook uit mijn woordvoering blijkt is drugsgebruik niet enkel een veiligheidsvraagstuk. 

Begrotingsbehandeling 2022: Veiligheid

Dit college investeert flink in de veiligheid van Groningen. En terecht. Als PvdA zien we het belang van opgroeien en ouder worden in een veilige omgeving, voor én achter de voordeur. Onveiligheid is immers een van de meest ontwrichtende situaties om in groot te worden. En we zien hoe dit in Groningen onder druk komt te staan. We vinden het dan ook goed dat er extra middelen uitgetrokken worden voor de aanpak ondermijning en het cameratoezicht.

Maar daarmee is mijn inbreng bij dit begrotingsdebat over veiligheid niet afgerond. Want waar op andere beleidsterreinen duidelijk is hoe extra investeringen helpen om iets te bereiken, zijn er rondom veiligheid nog vele keuzes te maken.

Een extra camera kan gebruikt worden om snel politie in te zetten voor harde handhaving bij criminele activiteiten. Maar ook juist gebruikt worden om trends waar te nemen en de achterliggende mechanismen te doorgronden om criminaliteit écht tegen te gaan.

Wat de PvdA betreft, zal de focus moeten liggen op het begrijpen en beïnvloeden van de systemen achter criminaliteit en niet op symptoombestrijding. Dus geen incidentenaanpak. Wat de PvdA betreft wordt veiligheid altijd integraal benadert in nauwe samenwerking met de wethouders jeugd en zorg en onderwijs. Want veiligheid kan niet zonder zorg. Zorg voor de slachtoffers, maar ook zorg om veelplegers uit de criminaliteit te krijgen.

Dit vertaalt zich concreet in 4 punten, en ik hoor hier graag een reactie op van het college:

  1. Het meer concreet en planmatig inzetten op samenwerking tussen zorgpartners en justitiepartners. Dus een Governance ontwikkelen waarin strategische vraagstukken daadwerkelijk worden breed besproken worden. Hoe staat het college tegenover zo’n governance?
  2. Een concrete, resultaatgerichte en structurele aanpak om femicide, dus de moord op vrouwen, te stoppen in Groningen. Dit missen we nu, en dit woord komt niet voor in de begroting. Wij overwegen hierop een initiatiefvoorstel maar horen graag nu al of het college hierover nadenkt.
  3. Het daadwerkelijk blijven toepassen van de opgedane kennis over interventie-mogelijkheden om ondermijning aan te pakken. Dus hoe borgt het nieuwe uitgebreide ondermijningsteam dat zij de lessen Tops en van der Torre daadwerkelijk gaan gebruiken.
  4. En ten slotte de Pandenbrigade in relatie tot ondermijning. We hoorden de wethouder wonen recent over het toepassen van de bestuurlijke boete in situaties met onrechtmatige bewoning. Helaas is die er nu niet, maar graag hoor ik hoe het daarmee staat.

Begrotingsbehandeling: Financiën algemeen

Gemeentefinanciën zijn helaas ingewikkeld. Het systeem van baten en lasten en de specifieke boekhoudregels van het BBV zorgen ervoor dat er -ogenschijnlijk- gegoocheld wordt met reserves en verliesvoorzieningen waardoor het lastig is om echt te begrijpen welke politieke keuzes, want dat zijn het, uiteindelijk gemaakt worden in onze gemeente. Tegelijkertijd hebben we als volksvertegenwoordigers de taak om hier op zo’n wijze het debat over te voeren, dat de conclusies ook te begrijpen zijn voor onze inwoners, die thuis meekijken of alle Groningers die in grote getalen aanwezig zijn op de publieke tribune, ook zij die geen studie financiën afgerond hebben.  En ik denk dat dat kan. Door het over de hoofdlijnen te hebben, en de principiële keuzes die dit college maakt, en daar heb ik wel iets over te zeggen en gelet op de tijd zal ik op één specifiek onderdeel focussen. 

Want ik zie een gemeentebegroting met een behoedzaamheidsbuffer, een extra potje onvoorzien zou je het kunnen noemen, van dik 7 miljoen euro. Ik vind het op zich goed dat we zo’n potje hebben, want het licht in de lijn van verwachtingen dat zich het komende jaar kansen voordoen die om extra investeringen vragen. Denk bijvoorbeeld aan Niemeyer, het bouwen van woningen of het verhogen van het minimumloon voor de gemeentelijke werknemers. En daarnaast zijn er ook nog onzekerheden aangaande de hoge inflatie en de schommelde rente. Maar de vraag is dan hoe hoog deze buffer moet zijn, en hier heb ik vragen over.

Want we zitten nu in een unieke situatie waarin de nood die gecreëerd is door onze afhankelijkheid van fossiele industrie echt hoog is. Niet toevallig was dit een maand geleden ook het thema van m’n maidenspeech. Duizenden Groningse huishoudens komen in enorme financiële problemen doordat energierekeningen niet betaald kunnen worden. Ondernemers, verenigingen en instellingen maken zich zorgen of zij de rekening nog wel kunnen betalen en afgelopen weekend, op 31 oktober, was het 20 graden. Deze herfstvakantie voelde soms als een zomervakantie. Er is dus extra actie nodig.

Daarom zou ik graag van het college horen hoe zij nu tegenover het volledig behouden van deze behoedzaamheidsbuffer staan voor het begrotingsjaar 2023. Gegeven het feit dat we nu zulke uitdagingen hebben en, gegeven het feit dat de oorspronkelijke reden voor deze buffer, namelijk de onzekerheid vanuit de Rijksoverheid, voor 2023 is verdwenen aangezien het accres vastgeklikt is. Graag een antwoord van de wethouder.

Want, en dat blijkt wellicht ook al uit mijn woordvoering, wij denken dat het nu al deels bestemmen van deze buffer nodig is én kan. En dat hiermee niet onnodige risico’s genomen worden. Want ons weerstandsratio is met 138% ruim voldoende. En ten slotte geeft de structurele exploitatieruimte ook nog voldoende ruimte.

Ik hoop dan ook echt dat mijn woordvoering begrijpelijk was, ook voor alle niet-financials die hier op de politieke tribune meeluisteren.

Dank voorzitter

Meerjarig beleid jaarwisseling (05-10-2022)

Als PvdA steunen we de lijn van college dat verbod op consumentenvuurwerk landelijk geregeld moet worden en dat je dat niet lokaal kan doen. Maar ook de lijn, dat het wel goed is als gebruik van zwaar consumentenvuurwerk teruggedrongen wordt.

Belangrijk dat er dus een goed alternatief geboden wordt en dat het college daarom met een duidelijk implementatieplan komt hoe we dat goede alternatief gaan bieden. Dat is voor de PvdA zo belangrijk omdat Oud & Nieuw 2 kanten heeft.

Een positieve kant, de mooie herinneringen aan het afsteken van vuurwerk met elkaar. Om het persoonlijk te maken: Ik weet nog goed met hoeveel plezier ik vroeger op 31 december, als jochie van 11 met m’n vriendjes door Beijum struinde om vuurwerk af te steken. We voelden ons de stoerste jongens van de wijk met onze rotjes, tollen & pijltjes.

Maar ook een negatieve kant; een jaarwisseling met veel onrust en veel (zwaar) vuurwerk met schade voor mens, dier & milieu. Of om het persoonlijk te maken: Ik weet ook nog goed hoe een vriendje van mij na de kerstvakantie weer op onze school verscheen en zijn zicht in één oog kwijt was omdat er een babypijltje ingevlogen was…

En 20 jaar later zijn deze beide kanten er ook nog.

Gelukkig zijn tradities fluïde, dat zijn we ook uit de data van de inwonerspanels, steeds meer mensen zijn voorstander van een consumentenvuurwerkverbod. We hebben als gemeenschap dus de mogelijkheid om de nieuwjaar traditie beter vorm te geven. Maar dat moeten we wel goed doen, want met half werk, dan verandert er niks.

Zo’n nieuwjaar-nieuwe stijl zou wat ons betreft de volgende elementen bevatten, en ik hoor graag van het college hoe zij hier tegenover staan en of zij voornemens zijn dit in een meerjarig implementatieplan op te nemen. Afhankelijk van de reactie van het college overwegen wij moties hiervoor in te dienen:

  1. Het toevoegen van vuurwerk aan de lichtshow op het centrale aftelmoment. Wij denken dat -in ieder geval de komende jaren- vuurwerk nodig zal zijn om dit voor genoeg mensen een alternatief te laten zijn van zelf vuurwerk afsteken. Dit kan dus ook niet halfslachtg, want dan is het geen alternatief en dan houden we rotzooi in de wijken.
  2. Het organiseren van kleinere vuurwerkshows per wijk en dorp. Waarbij onderzocht wordt of deze kleinere wijk vuurwerkshows opgepakt kunnen worden door buurt-verenigingen of -nog op te richten- vuurwerkverenigingen.
  3. M.b.t. vuurwerkvrije zones: We horen graag hoe het college denkt om bij de volgende jaarwisseling (dus 23 naar 24) een systeem in te voeren van vuurwerkzones, waarmee automatisch alle andere gebieden dus vuurwerkvrije zones zijn.
  4. Het uitdelen van vuurtonen zoals nu in Pekela gebruikelijk is, zodat de brandweer weet waar vreugdevuren plaatsvinden en bij alternatieve vreugdevuren beter gehandhaafd kan worden. Bovendien is Oud&Nieuw ook vooral een sociaal evenement die op buurtniveau de gemeenschap kan versterken.  
  5. Het doorgaan met de Poetry By Night, juist ook in de wijken waar ontlezing een groter probleem wordt. Hierbij zou de link met hiphop & spoken word nog nadrukkelijker gemaakt mogen worden wat ons betreft zodat het aansprekender is voor de jeugd.

Maiden Speech – Fonds energietransitie (28 sep 2022)

Het is ons politici niet vaak gegund dat we een blik in de toekomst kunnen werpen. Een blik in de toekomst om te zien wat de gevolgen van onze keuzes zullen zijn. Maar afgelopen zomer werd ons die unieke kans geboden.

Extreem weer zette de wereld in brand. Enorme hitte zorgde voor droogte waardoor oogsten mislukten en onze rivieren bijna droogvielen. Deze zomer gaf ons een glimp van een wereld waar klimaatverandering de dagelijkse realiteit is.

Tegelijkertijd zorgde de oorlog in Oekraïne voor ongekend hoge gas & en energieprijzen. Mensen met hoge inkomens rijden een tesla, wonen in goed geïsoleerde woningen en hebben hun dak vol zonnepanelen. Maar het grootste deel van de Groningers heeft die luxe niet. En juist voor die mensen slaat een maandelijkse rekening, van 300,- extra het fundament onder hun huishoudboekje weg. Deze zomer maakte ons pijnlijk duidelijk dat we tot nu toe geen eerlijke energietransitie hebben en wat de concrete gevolgen daarvan zijn. 

Een blik in de toekomst dus.

Maar ik ben juist de politiek ingegaan omdat ik ervan overtuigd ben dat de toekomst niet vaststaat en dat we deze gezamenlijk vorm kunnen geven. De overheid is daarbij het sociale construct, ons set van afspraken en regels, waar echt het verschil gemaakt kan worden. De overheid kan met lef en visie sociale bewegingen versnellen en voor heel Nederland geldend maken.

Er was eind 19de eeuw al een roep om kinderen naar school te laten gaan, in plaats van aan het werk, maar het kinderwetje van Van Houten zorgde dat dit in heel NL, voor alle kinderen, ging gelden.

En ja. Nederland werd steeds toleranter naar homoseksualiteit, maar het was de overheid die ervoor zorgde dat homo’s en lesbiennes hun kinderen kunnen erkennen. Een overheid die daarmee het signaal gaf dat alle liefde ertoe doet. 

Ik ben de politiek ingegaan, zodat we over 30 jaar zó terug kunnen kijken op het beleid van de gemeente Groningen. Beleid van een overheid die met de samenleving vooruit kijkt en die lef toont.

Ja, wil ik ze horen zeggen, er was een brede roep om een eerlijke energietransitie, en de gemeente Groningen, die liep voorop, die had visie, die maakte het waar.

Een eerlijke energietransitie is beleid van de lange adem. We leggen puzzelstukjes, we durven keuzes te maken en zo bouwen we steeds verder. Het fonds energietransitie, waar we vandaag over besluiten, is daarvan een mooi voorbeeld. Dit fonds richt zich specifiek op de woningbezitters met een laag inkomen en beperkt spaargeld. Een groep die vaak vergeten wordt. Dankzij dit fonds, en specifiek dankzij het amendement die we samen met veel partijen indienen, zorgen we ervoor dat deze woningbezitters, en woonboot-bezitters, in heel Groningen hun huis kunnen verduurzamen. Een unieke regeling, waarbij we elke 2 jaar bepalen of de financiële positie van de leners genoeg verbeterd is om terug te kunnen betalen. En als dat niet het geval is, dan komen we over 2 jaar terug.

En in deze regeling, dit eerste wapenfeit van ons fonds energietransitie, daar komen mijn politiek waarden samen: solidariteit, iedereen betrekken, lef tonen, vooruit kijken en daarmee simpelweg doen wat goed, en nodig is. 

De komende 4 jaar zal ik me hier als raadslid, met deze waarden als basis vol voor inzetten. Ik zal me inzetten zodat edereen in Groningen mee kan doen met deze energietransitie. Zodat we in 2035 klimaatneutraal zijn. Zodat stijgende energieprijzen hier niet een bedreiging zijn voor onze bestaanszekerheid. 

Hoe mooi zou het dan ook zijn, als over 30 jaar blijkt dat deze zomer toch geen blik in de toekomst was, maar de uitzondering. Een laatste waarschuwing, waarna het ons gelukt is om het tij te keren.

Verlenging cameratoezicht Fokingestraat (21 sep 2022)

Als PvdA staan we voor bestaanszekerheid voor álle Groningers. Een jong gezinnetje in Beijum. Senioren in aan het Hoonse Meer. Studenten op hun eerste kamer in het centrum. Of een familie in Thesinge. Wij geloven dat veiligheid, voor én achter de voordeur, daar een essentieel onderdeel van is. Als PvdA willen we dan ook dat de gemeente deze veiligheid bevordert, waarbij de focus op preventie moet liggen. Dit doet de gemeente nu al, bijvoorbeeld met acties zoals ‘drop your knife en doe wat met je life’ of dankzij onze buurtwerkers.

Maar als PvdA zien we ook dat niet alles met preventie op te lossen is. In die gevallen kan camera-toezicht, als sluitstuk van een integrale beleidsaanpak, nuttig zijn. Het kan helpen om daders te pakken en het geeft de driehoek meer inzicht in de veiligheidssituatie op straat waardoor de politie efficiënter kan optreden.

Vandaag spreken we specifiek over het verlengen van cameratoezicht in de Fokingestraat, tot 1 oktober 2023. Er is bij omwonenden en ondernemers in die omgeving breed draagvlak voor het verlengen, voor ons een belangrijke gegeven. Ten tweede zien we dat deze camera’s onderdeel zijn van een bredere aanpak, zoals de straatcoaches die dit najaar starten. Ten derde zijn we ons bewust van de gevallen waarin camera’s geholpen hebben om daders te vinden en criminele activiteiten te voorkomen. Als PvdA dan ook voorstander van dit voorstel tot oktober 2023.

Voorzitter, ten slotte wordt in de brief de opdracht beschreven om de veiligheidssituatie van de gele loper in de nabije toekomst in breder perspectief te plaatsen. Wij delen deze mening. Wij vinden het onwenselijk als we telkens dit tijdelijke toezicht zouden verlengen met een jaar. Liever komen we met een structurele oplossing voor de gele loper en de werkwijze m.b.t. cameratoezicht in algemene zin en dit zullen wij dan ook in de agenda-commissie ter sprake brengen.  

Fonds Energietransitie – (21 sep 2022)

Een onverwachte rekening van €450,-. Als dit één keer gebeurt, bijvoorbeeld omdat er reparaties aan het huis nodig zijn, of als er een nieuwe wasmachine gekocht moet worden, dan is dat al een enorme klap voor veel huishoudens. Maar als dit maand-in maand-uit gebeurt. 12 keer per jaar. Dan is het fundament onder praktisch elk huishoudboekje onderuit geslagen.

Helaas is dit de realiteit waar veel Groningers mee te maken hebben, of hangt dit als een zwaard van Damokles boven veel gezinnen, aangezien hun contract kan aflopen. En de energieprijzen daarmee gevaarlijk veel zullen stijgen.

Als PvdA vinden we dit onverteerbaar en we maken ons hier enorm veel zorgen over. Recent hebben we in schriftelijke vragen dan ook aan het college gevraagd hoe zij op korte termijn zekerheid kunne bieden. Als onderdeel van die vragen hebben wij reeds 3 suggesties gedaan: een noodfonds, proactief informeren (i.p.v. reactief) en het versnellen van de verduurzaming.

Maar wij vrezen dat deze incidentele prijsstijging, op termijn wel eens structureel kan worden. Als PvdA vinden we daarom dat elk huishouden in Groningen de kans moet krijgen om hun huis te verduurzamen en (voor zover dat kan) elektriciteit moet kunnen opwekken met panelen. We zien daarbij dat mensen met een hoog inkomen de subsidies vaak wel weten te vinden. En met de woningbouwcoöperaties hebben we afspraken gemaakt om de sociale huurwoningen te verduurzamen. Maar daarmee wordt de groep hiuzenbezitters zónder hoog inkomen en volle spaarrekening vergeten.

Dus daarom is het nu zo goed dat we met deze 3 regelingen, die een eerste wapenfeit van ons energietransitiefonds zijn, ons richten op de particuliere woningbezitter met een kleine portemonnee. Wij zijn ervan overtuigd dat deze regelingen in een belangrijke behoefte voorzien, en we verwachten dan ook dat veel Groningers hiermee geholpen zullen zijn. Geholpen om onderdeel te worden van onze energietransitie, én geholpen met een lagere en stabielere energierekening.

Wel willen wij dat de 3de regeling, ‘de maatwerklening’, meteen in de hele gemeente beschikbaar is, en dus niet alleen op plekken waar de gemeente met wijkvernieuwing bezig is. Juist als iemand uit Beijum, of bijvoorbeeld de Hoogte het initiatief neemt om z’n huis te verduurzamen, dan zou de gemeente er ook voor hen moeten zijn. Hiervoor dienen wij dan ook samen met GroenLinks een amendement in.

Gemeenterekening 2021 – veiligheid (6 juli 2022)

Afgelopen woensdag is er uitgebreid gediscussieerd over de vraag of bijvoorbeeld de energietransitie of het voorzien in voldoende betaalbare woningen een kerntaak van de gemeente is. Over veiligheid was deze discussie er niet. Dit is overduidelijk een kerntaak van de gemeente, maar meteen ook een ingewikkelde. Dankzij het geweldsmonopolie van de overheid, heeft zij een unieke positie, maar ook een unieke verantwoordelijkheid om hier goed mee om te gaan. Al helemaal in situaties waar aan verschillende grondrechten geraakt wordt, zoals bijvoorbeeld het recht op privacy, het recht op samenscholing, het recht op demonstratie, maar ook de zorgplicht van de overheid om haar inwoners te beschermen bij een pandemie. Ik vind het dan ook jammer dat er maar 50 minuten voor deze sessie gereserveerd is, juist omdat dit wezenlijke discussies zijn waar het goed zal zijn als we daar als raad onderling, en met het college, over van gedachte wisselen. Ik zal me dan ook tot 2 punten beperken in mijn woordvoering.

Ten eerste corona. Er is al vaak aan gememoreerd, maar 2021 stond helaas wederom in het teken van corona. Dit had natuurlijk ook haar weerslag op de veiligheidssituatie in Groningen. Met de aanslag op één van onze journalisten als verschrikkelijk dieptepunt. Ook nam het aantal demonstraties in Groningen fors toe en delen wij de zorgen die het college uit in het jaarverslag m.b.t. de aanhang van complottheorieën en antidemocratische tendensen. Over het algemeen kan gesteld worden dat onze boa’s en agenten met hun methodes van de-escalatie Groningen heel goed door de corona-crisis heengesleept hebben. Mijn complimenten dan ook aan al deze handhavers en de Burgermeester. Maar juist ook mijn complimenten aan al die welzijnwerkers en buurtwerkers, onze handen en ogen in de wijken, die oh zo belangrijk preventief werk doen!

Wel vragen we ons af of het gebrek aan democratische controle bij de veiligheidsregio wenselijk is als er eventueel een nieuwe corona-golf komt en er weer verregaande besluiten genomen moeten worden om de samenleving te beschermen. Als PvdA zijn we ons hiervan bewust dat wij een unieke situatie hebben, met een burgermeester die ook voorzitter is van de veiligheidsregio, maar dit speelt natuurlijk niet overal. Graag horen wij van de Burgermeester hoe hij dit ziet en of hij de mening van de PvdA deelt dat de gemeenteraden meer betrokken worden bij het lokale corona-beleid. Ook ben ik benieuwd hoe de burgermeester aankijkt tegen het feit dat enkel burgermeesters, en dus geen wethouders, in de veiligheidsregio zitten, terwijl de corona-epidemie een veel bredere weerslag had. Van het onderwijs tot de huishoudelijke hulp en van de ondernemers tot de sportclubs. Zou het, vraag ik me hier hardop af, niet logischer zijn als besluiten rondom corona-beleid bredere collegebesluiten zouden zijn?

Voorzitter, ten slotte nog een opmerking over huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit is een zeer groot maatschappelijk probleem wat gezinnen ontwricht en soms levenslange schade oplevert. De Wet tijdelijk huisverbod biedt een gouden kans om deze situaties in een vroeg stadium aan te pakken. Preventief, juist als het geweld dreigt in plaats van dat het al geëscaleerd is. Waar wij als PvdA groot voorstander van zijn.

En dan lezen we in de jaarrekening dat het aantal huisverboden met bijna 30% is gedaald (Van 45 naar 32). Wij vinden dit heel zorgelijk. Dit strookt niet met de lijn van onze gemeentelijke koers naar meer preventief te werken, in plaats van reactief. Wat is de reden dat dit zo gedaald is en hoe gaat het college hier meer op te sturen.

Voorzitter, ik begon mijn woordvoering door aan te geven het spijtig te vinden dat er slechts 50 minuten voor deze sessie gereserveerd is. Juist omdat dit zo’n wezenlijk onderwerp is, wat aan zoveel mensen raakt en die zoveel verschillende dimensies kent. Elk met haar eigen nuances. Ik hoop dan ook dat we hier de komende raadsperiode nog vaker een goed gesprek met elkaar over kunnen voeren, waarbij het onderzoek naar ondermijning (van Torre en Tops) mij een heel goede aanleiding lijkt.

Jaarrekening 2021 – Fysiek domein (29 juni 2021)

Voorzitter, het voelt heel ver weg, maar we weten allemaal nog goed hoe in 2021 de coronapandemie veel mensen hard geraakt heeft. Het werkte als een vergrootglas voor de kwetsbaarheden in onze samenleving, het maakte deze nog groter. En tegelijkertijd liet de gemeente en de samenleving zich gelukkig ook vaak van de beste kant zien. We waren behulpzaam en stonden voor elkaar klaar. Zo zijn er zeker in het sociaal domein lessen te trekken uit de coronatijd, maar ook in het fysieke domein, waar ik het graag met jullie over wil hebben.

We voelden massaal de wanden op ons afkomen door het vele thuiswerken en zo werd tijdens corona het belang van een fijne leefomgeving en het kunnen verblijven in de openbare ruimte nog belangrijker. Met gemeentelijk beleid creëerden we hier de ruimte voor. Stoepen werden fietsvrij gemaakt en bijvoorbeeld het begin van de Poelestraat werd omgetoverd van een fietsenkerkhof in een aantrekkelijkere straat. Datzelfde geld ook voor de vismarkt. En ook de Akerkhof is opgeleverd als fijne verblijfsruimte. Dat herwinnen van de openbare ruimte en verbeteren van de leefomgeving met extra groen, daar moeten we wat de PvdA betreft mee doorgaan. Dat gaan we doen bij Dudok, de grote markt en wat ons betreft ook in straten in buurten en wijken buiten het centrum.  

Voorzitter, maar er zijn ook veel zorgelijke gevolgen van corona. Zo wordt het OV nog steeds niet in die mate gebruikt als voor corona terwijl Groningen wel groeit. De PvdA wil van het college weten wat zij voor actie gaat ondernemen om meer mensen weer van het OV gebruik te laten maken? Want zonder de schaalvoordelen die het OV genoot voor corona, is het lastig om zwarte cijfers te schrijven.

Als het gaat over sturing vanuit de gemeente op vastgoedontwikkelingen was 2021 een heugelijk jaar met het aannemen van het voorstel om de opkoopbescherming in te stellen, die inmiddels vanaf 1 maart dit jaar geldt. Zo blijven woningen betaalbaar en krijgen starters meer kansen. En de wooncrisis te lijf gaan en woningen betaalbaar en beschikbaar te maken voor meer mensen vraagt ook om de bouw van meer woningen. Daarom is het goed dat in 2021 opnieuw een recordaantal woningen opgeleverd is. In totaal werden bijna 2.500 nieuwe woningen gebouwd. Ook werd een pandbrigade opgericht om verhuurmistanden tegen te gaan. De noodzaak van deze maatregelen is groot, maar we zijn er nog niet. Dat maakt ook dat we niet achterover kunnen leunen nu we deze maatregelen getroffen hebben, maar blijvend moeten inzetten op het aanscherpen en uitbreiden van deze maatregelen en blijven bouwen van meer betaalbare woningen.

Voorzitter, betaalbaar wonen hangt ook sterk samen met het energiezuinig maken van woningen. De huidige hoge energieprijzen zijn een voorbode van de komende jaren, en wij vrezen dat deze incidentele schok, op termijn structureel kan worden. Deze hoge energieprijzen hebben pijnlijk duidelijk gemaakt dat het huidige klimaatbeleid juist financieel vermogende mensen geholpen heeft. Terwijl juist menen met minder inkomen in de problemen komen door hogere energielasten, het is dan ook niet voor niks dat wij in deze raad regelmatig over energiearmoede gesproken hebben. En als PvdA zullen we ons blijven inzetten voor een eerlijke energietransitie.

Daarnaast zien we dat voor het besparen van energie vooral grote winst te behalen valt door het totale energieverbruik van bedrijven en instellingen omlaag te brengen. Uit de data blijkt dat ruim 40% van het totale energieverbruik door bedrijven en instellingen is, maar dat er te weinig capaciteit is om het toezicht op energiebesparing bij bedrijven goed uit te voeren. Zowel in advisering, faciliteren en handhaving lijkt daar nog een forse verbeter slag mogelijk en nodig. Graag een reactie van het college.

Tot slot, en ik rond af, is het goed om te zien dat de wijkvernieuwing ondanks corona doorging en vol op stoom is in een aantal wijken. En als het gaat om renovatie kan niet onvermeld blijven dat het Pepergasthuis, een eeuwenoud hofje met sociale huurwoningen, kort geleden nog verpatst dreigde te worden aan een belegger en nu in corporatie handen blijft en nota bene gerestaureerd wordt.

Warmtestad (15 juni 2022)

Gelukkig hoeven we in deze Raad niet meer de discussie te voeren óf klimaatverandering een dreiging vormt voor ons bestaan. Daardoor ontstaat er ruimte om te spreken over het ‘hoe’, wat we het komende anderhalf uur dan ook kunnen doen.

Bij de PvdA staan we dan ook voor een energietransitie met sterke regie vanuit de overheid, zodat we ervoor kunnen waken dat dit een inclusieve transitie wordt. Een transitie die oog heeft voor verschillende inkomensgroepen en financiële mogelijkheden die mensen zelf hebben om te investeren in duurzaamheid. En een transitie waarbij we haast kunnen maken en niet hoeven te wachten tot de markt het financieel rendabel acht.

Daarom zijn we als PvdA dan ook blij met Warmtestad, een publieke organisatie waar de Groningse overheden aandeelhouder van zijn. Met een focus op de noord-westelijke wijken, waar relatief gezien veel huurwoningen staan. Ook krijgt Warmtestad en grote rol bij de Stadshavens, onze wijk van de toekomst, waar dus een mooi warmte-koude-net komt. Hoge kwaliteit én goed voor de portemonnee. Dit mede dankzij het ‘Niet Meer Dan Anders’-principe, waardoor inwoners nooit meer betalen dan zij met een standaard gasaansluiting betaald zouden hebben. We zijn dan ook voorstander van dit raadsvoorstel en hebben geen wensen, noch bedenkingen bij het verstrekken van de leningen.

Het huidige financiële meerjarenperspectief (FMJP) loopt dit jaar af en we hebben begrepen dat we in de 2e helft van dit jaar zullen spreken over het financiële meerjarenperspectief (FMJP) voor ná 2023. Graag eindig ik mijn woordvoering door daar al vast kort op vooruit te lopen en namens de PvdA 3 punten mee willen geven:

  1. Warmte is een basisbehoefte, waar iedereen gebruik van zal moeten kunnen maken. We zien dat met de stijgende gas & energieprijzen energiearmoede een steeds groter probleem wordt. Dit horen we ook in onze gesprekken met inwoners in Selwerd. Juist omdat Warmtenet een publieke organisatie is, zie ik mogelijkheden om d.m.v. tariefdifferentiatie, te borgen dat alle aangesloten Groningers gebruik kunnen maken van warmtestad. Ik zou -in het najaar- graag opties zien hoe Warmtestad dit eventueel kan gaan doen.
  2. Meer oog voor Warmtestad als sociale onderneming. Voldoende opleidingsplekken en werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
  3. Het college is duidelijk ambitieus in haar groene ambities, maar tegelijkertijd zie ik ook een relatief jonge organisatie die opereert op een krappe arbeidsmarkt. Graag zie ik in het najaar verschillende scenario’s m.b.t. versnellen van aanleggen van waternetten in de gemeente Groningen en het leveren van WKO-oplossingen. Wat zouden de verschillende scenario’s betekenen voor de gemeentelijke begroting en voor het halen van de klimaatdoelstellingen?

Mondelinge vragen blauwalg/zwemwaterkwaliteit (18 mei 2022)

Helaas is het elke zomer weer raak: bij het zilvermeer (Kardingeplas) en het Hoornsemeer/Paterswoldsemeer is er sprake van blauwalg/zwemmerseczeem en kan er niet gezwommen worden. En logischerwijs staan er dan ook bij De Lijte in Haren borden die zwemmers afraden een frisse duik te nemen. Dit is enorm zonde aangezien juist deze openbare zwemplekken voor veel Groningers dé plek zijn om de zomer te beleven. In het bijzonder de Groningers met een kleine beurs die zich niet een lange vakantie buiten de gemeentegrens kunnen veroorloven.

Vorig jaar zijn -mede na klachten van inwoners en schriftelijke vragen van de GroenLinks fractie- enkele pilots gedaan bij het zilvermeer met een waterpomp & heeft het meerschap ook rondom de Hoornsemeer / Paterswoldsemeer acties ondernomen. Wij zijn in algemene zin benieuw wat de resultaten van deze acties waren en of het college ook voor dit jaar maatregelen gepland heeft.

Vragen:

  1. Wat zijn de resultaten van de pilot met het waterpompje in het zilvermeer en de verschillende acties bij het Hoornsemeer/Paterswoldsemeer?
  2. Zijn er dit jaar al maatregelen genomen/worden er binnenkort maatregelen genomen om te zorgen dat er dit jaar wél de hele zomer gezwommen kan worden in de meren van de gemeente Groningen?
  3. Heeft het college er vertrouwen in dat deze maatregelen voldoende zijn en er dit jaar dus de hele zomer gezwommen kan worden in deze meren?
  4. Indien het college hier geen vertrouwen in heeft, is het college dan bereid extra maatregelen te nemen? Zoja, wat zijn deze maatregelen? En hoe wordt hierin samengewerkt met Provincie Groningen/het waterschap?