Woordvoeringen

Een belangrijk onderdeel van het raadswerk zijn de debatten die we hebben met de andere partijen en het college. Op deze momenten bespreken we bijvoorbeeld de keuzes die de gemeente Groningen gemaakt heeft of stellen we vragen.

Het zijn van gemeenteraadslid is een openbaar ambt, ik vind het dan ook belangrijk om aan de inwoners van Groningen te laten zien hoe ik jullie keuzes in het stemhokje probeer om te zetten in goed gemeentelijk beleid.

Op deze pagina kan je (bijna) al mijn woordvoeringen lezen zoals ik van plan was om ze uit te spreken. Dit lukt niet altijd, bijvoorbeeld omdat er te weinig tijd is. In die gevallen telt het gesproken woord, dus niet wat hier staat, maar wat ik daadwerkelijk gezegd heb.

Als je hieronder op een onderwerp klikt, dan ga je naar de tekst. En als je daar dan weer op de titel klikt, dan ga je naar de website van de gemeente waar je het debat terug kan kijken en waar je precies kan lezen welke documenten bij deze vergadering hoorden.

Vragen of opmerkingen? Stuur mij vooral een email: Joren.vanveen@raadgroningen.nl

Begroting 2026 algemeen (12 november 2025)

Eerste termijn:

Voorzitter, laat ik teruggaan naar de avond van 16 maart 2022 toen we gezamenlijk in het Forum de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen hoorden. Hard gejuich, en verdrietige gezichten, we zagen winnaars en verliezers. Maar, als je wat uitzoomde leek de uitslag sterk op eerdere verkiezingen. Al meer dan 50 jaar stemt Groningen in meerderheid op linkse partijen. Ook nu stemde Groningen in meerderheid op linkse partijen.

We gingen voortvarend aan de slag. Geen formatie waarin de strijdbijl van de campagne begraven werd en slappe compromissen uit-onderhandeld, maar een formatie vanuit een gezamenlijke visie op de Groningse samenleving. Voor de PvdA een unieke kans om zo onze idealen te verwezenlijken. Een Groningen in te richten waar de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Waar we ongelijk investeren voor gelijke kansen. Een groen Groningen. Een Groningen in verbinding, waar we samenleven in gemengde wijken, buurten en dorpen. Een Groningen waarin iedereen zich welkom voelt en zichzelf kan zijn.

En ik heb het eerder aangegeven. Groningen écht beter door te geven dan hoe het was vraagt om een politiek met lef van de lange adem. Het zijn veranderingen waar je coalities voor moet bouwen met iedereen die uit liefde voor Groningen bijdraagt. Woningbouwcoöperaties, welzijnorganisaties, ondernemers, buurtbewoners. Het zijn veranderingen waar breed draagvlak en vertrouwen over en weer voor nodig is. En precies daar is de PvdA, daar is dit college, de afgelopen jaren hard mee bezig geweest. En met elke nieuwe begroting die dit linkse college presenteerde, zie je daarom meer terug van hetgeen dit college voor staat. En juist omdat we bij de voorjaarsnota als raad aan het college de opdracht hebben gegeven om deze laatste begroting niet beleidsarm te doen, maar om door te investeren, kan je stellen dat in deze begroting van 2026, dit linkse beleid het best terugkomt. Ik noem 3 punten die voor de PvdA zo belangrijk zijn:

  • Kijk bijvoorbeeld naar de gratis kinderopvang in Paddepoel voor ouders met weinig inkomen. Goed voor de kinderen, die daarmee een betere basis hebben voor als ze naar de basisschool gaan. Goed voor de ouders, die hierdoor meer tijd hebben voor een opleiding of een weg naar werk.
  • Kijk naar het armoedebeleid. Gebouwd rondom ervaringsdeskundigen die zorgen dat we de juiste vragen stellen aan mensen in armoede en met oplossingen komen voor hen die echt werken. Vanuit oprechte interesse en waardigheid.
  • Kijk naar de wijkvernieuwing in de Noorderlijke wijken. Alle initiatieven die daar bloeien, van verduurzaming door de FIxbrigade tot de verlengde schooldag of de wijkbedrijven. Door zo te investeren in de inwoners van die wijken, zeggen we niet alleen dat de overheid er ook voor hén is, maar laten we dat elke dag zien. Daarom dienen we vandaag een motie in om deze wijkbedrijven te verstevigen, dankzij een vast aanspreekpunt en investeringen voor meer basisbanen.

Stuk voor stuk voorbeelden van hoe we Groningen groener, eerlijker, socialer maken. Niet door wantrouwen, maar door vertrouwen te geven en met lef samen te werken.

En voorzitter, juist omdat dit structurele veranderingen zijn waar de PvdA voor staat, zullen we hier in Groningen nog jaren profijt van hebben. Net zo goed, als we ook nu nog de vruchten plakken van de ambitieuze besluiten die onze sociaal-democratische voorgangers genomen hebben. Want ook toen kwam verandering niet vanzelf, ook toen kwam Groningen verder, omdat het middenveld en politici hun nek uitstaken in het belang van álle inwoners.

  • Zo hadden het lef om meer aan te leggen, Noord-Oost van de stad, waar een hele wijk omheen gebouwd is.
  • Of wat te denken van de eerste investeringen in Warmtestad. Heel Nederland komt in Groningen op werkbezoek om te zien hoe we in eigen regie een warmtenet.
  • Of de manier waarop wij jongeren weer aan het werk krijgen in Groningen. Waar de gemeente in de jaren 80 regie nam om werk-leer trajecten aan te bieden zodat jongeren een opleiding kunnen volgen en werkervaring op kunnen doen, waar later WerkPro uit ontstaan is.

En net als al deze voorbeelden, zo zullen de keuzes van dit college, ook doorechoën in de toekomst. Het duidelijkst zie je dat bij fysieke investeringen.

  • We hebben met milieuorganisaties goede afspraken gemaakt over de woningbouw op de Suikerzijde. Waardoor er geen ellenlange bezwaarprocedures waren, maar de bouw gestart is. We krijgen daar een duurzame wijk, met veel groen. Een mix van sociale huur en koop en vanzelfsprekend natuurinclusief bouwen. Hier hoeven we over 50 jaar geen wijkvernieuwing of grote verduurzaming te doen, dit doen we in één keer goed.
  • De Korreweg, waar duizenden scholieren dagelijks overheen fietsen, vanuit Beijum, de Hunze en Lewenborg. We pakken de weg aan. Door de VVD afgeschilderd als een project van de diepenring-elite, wat de PvdA betreft een prachtig project voor de hele stad.

Minder zichtbaar, maar net zo wezenlijks, zijn de investeringen in ons sociale beleid. In de manier waarop de gemeente Groningen georganiseerd is.
Bijvoorbeeld hoe we maatschappelijk bewust inkopen, zo belangrijk voor Groningse ondernemers. En wat de PvdA gaan we óók maatschappelijk bewust verkopen, verhuren & verpachten. Denk bijvoorbeeld aan afgeschreven auto’s, of kantoorruimte voor maatschappelijke instellingen. En ja, ook ik heb de argumenten gehoord dat dit niet kan en de gemeente heel veel geld gaat kosten. Maar precies dié argumenten hoorden we jaren geleden ook toen we begonnen met Maatschappelijk Bewust Inkopen. Argumenten die allemaal weerlegd zijn. Daarom komen we deze raad met een motie. Of hoe we culturele instellingen subsidiëren. Nu gaat dat met een T-2 systematiek, waarbij instellingen pas na 2 jaar geïndexeerd worden voor inflatie en ze zelf indexatie aan moeten vragen wat tot meer administratie leidt. Dit kan eerlijker, maar er zijn veel manieren op dat te doen, vandaar onze motie door mijn collega Rozemarijn Gierkink. Of ons amendement over internationale solidariteit. Voor de zomer nam deze gemeenteraad in ruimte meerderheid een initiatiefvoorstel aan, om in Groningen initiatieven te steunen die invulling geven aan internationale solidariteit. Als dekking stelden wij toen het budget voor stedenbanden voor, vandaar dat wij niet meegaan in de overweging van het college om die geheel vrij te laten vallen, maar zou de 50.000,- voor dit initiatiefvoorstel beschikbaar moeten komen.

Voorzitter, ik heb het over de manier waarop de keuzes van dit college in het sociaal domein door zullen echoën naar de toekomst.

Met de decentralisaties in het sociaal domein werd de gemeente verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Dit college heeft grote stappen gezet om deze jeugdzorg op 2 manieren anders te organiseren. Steeds meer via de WIJ, zodat we de marktwerking tegengaan. En steeds meer een nadruk op preventie. Als we kans kunnen creëren om te voorkomen dat jongeren gebukt gaan onder mentale problemen, dan hebben we de verantwoordelijkheid om dat te doen. Twee belangrijke transformaties, die symbool staan voor het hele sociaal domein. Een vergelijkbaar verhaal had ik kunnen houden voor ons armoedebeleid, met de Groningse kredietbank. Of de WMO, waar we dankzij huishoudelijke hulp, de Odensehuizen en programma’s voor valpreventie ouderen zoveel mogelijk laagdrempelig ondersteuning kunnen bieden om fijn en veilig in hun eigen omgeving te kunnen blijven. Of ik had uit kunnen wijden over preventie met gezag en andere programma’s om jongeren van het criminele pad te houden en Groningen veiliger te krijgen. De voorbeelden zijn talrijk, omdat we vanuit een visie geformeerd hebben.

En Voorzitter, zo is de vergelijking compleet.

Net zoals de manier waarop het verkeerscirculatieplan uit 1977, 50 jaar later leidde tot een groene Grote Markt zonder gemotoriseerd verkeer. Op die wijze zullen de basisbanen van dit college uiteindelijk leiden tot een Groningse samenleving waar iedereen meedoet en niemand langs de kant staat.

Voorzitter. Ik ga afronden. In mijn woordvoering heb ik vooral gesproken over concrete resultaten van dit linkse college. Scholen waar kinderen langer les krijgen en zich breder ontwikkelen, wijken die gebouwd worden, jongeren die mentaal gesteund worden, huizen verduurzaamt. Concrete resultaten voor onze inwoners. Voor alle Groningers, maar vooral voor hen, die zichzelf lastig kunnen redden.

Hiermee hebben we in Groningen wederom bewezen dat je op een andere manier naar de samenleving kan kijken. Dat een visie geredeneerd vanuit vertrouwen en een sterke overheid uiteindelijk beter is voor alle inwoners. Tegen de landelijke trend in, verschuiven we het raam van Overton in Groningen niet richting meer xenofobie, maar juist naar een meer gelijkwaardige samenleving. Een groen en eerlijk Groningen.

Tweede termijn:

Een grote partij zijn heeft voordelen, maar ook het nadeel dat je dankzij deze ‘kolonisten van catan’-volgorde, pas laat weer aan de beurt komt. Pas aan de beurt, nadat moties ingetrokken zijn. Ik was van plan hier de motie van student & stad zelf namelijk overbodig te verklaren, aangezien het om 25,- gaat en ik dat afgelopen week net zelf overgemaakt heb naar de stichting dierenambulance Groningen. Maar hij is al ingetrokken. En in die zin heeft deze actie van student & stad dus wel een extra donatie opgeleverd.

Dan moet ik nog even ingaan op de PvdA moties.

Met de toezegging van de wethouder zullen wij de motie over de T-2 systematiek intrekken. We zijn benieuwd naar de notitie, inclusief de aanvulling van de automatische toekenning en zullen deze notitie ook met het veld bespreken, zodat we als fractie ook kunnen bepalen, of dit inderdaad de minst slechte optie is.

De motie over wijkbedrijven. Het dictum is duidelijk we willen een aanspreekpunt, we gaan onderzoeken hoe die financiering centraler en vaster ondergebracht kan worden, een analyse te maken en te investeren in extra plekken voor basisbanen en participatiebanen. En daar staat de PvdA volledig achter en we zijn blij dat die motie zo breed ingediend wordt.

Het verkopen, verhuren & verpachten, de 3 V’s ja, geen toeval, daar vinden we de opmerking van de wethouder prima om een tussenstap in te bouwen. Het beleid voor maatschappelijk bewust inkopen was er ook niet in één dag. En kijk hoe dat nu staat.

Ook zou ik nog even in willen gaan op de motie over de cliëntenraden in de jeugd. Ik ben helemaal voor het mede-indienen van moties met andere partijen, ook partijen buiten de coalitie, maar het risico is dat die dan weer ingeleid worden met woorden waar we ons niet in kunnen vinden. Zo werd door meneer Lo-A-Njoe een beeld alsof de gemeente Groningen niet luistert bij participatie en we wat betreft jeugdhulp daar nauwelijks wat op doen. Terwijl we daar juist al enorm hard mee bezig zijn en wij bijvoorbeeld hartstikke trots zijn op de grote rol die ervaringsdeskundigen, ook juist jongeren, hebben bij het preventiefonds. Wij zien deze motie dus juist als een manier om verder te gaan op de al ingeslagen weg. Dat staat in het dictum, daar zijn we het gelukkig wel eens met elkaar.

Voorzitter, als fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid, moet ik nog wel ingaan op de discussie over de zogenaamde armoedeval en het idéé dat werken moet lonen.

Het zou u niet verbazen. Wij willen óók dat arbeid loont. Want werken is goed voor mensen, het zorgt voor sociale contacten, je verdient er geld mee, je kan je ontwikkelen, het is goed voor de Groningse economie.

Maar als ik dan lees hoe de VVD mensen in arbeid wil helpen namelijk door toeslagen en kwijtscheldingen af te schaffen voor mensen in armoede. Dan kan ik dat bijna niet geloven. De keuze van de VVD is dus om werkende mensen te helpen, door geld af te pakken van hen die dat óók heel erg nodig hebben. Waarbij, en dat zou dan weer ironisch zijn als het niet zo tragisch was, heel veel mensen die in Groningen toeslagen ontvangen, of belastingen kwijtgescholden krijgen, werken. Maar zo weinig verdienen, omdat het minimumloon maar niet genoeg verhoogd wordt, alsnog deze ondersteuning nodig hebben om rond te komen. Daarom kiest de PvdA voor een andere aanpak. Waarbij we vol inzetten in begeleiding naar werk, opleidingen stimuleren, stages regelen. En dit niet ten koste laten gaan van mensen in armoede. Die keuzes zie ik in deze begroting.

Voorzitter, na deze reflectie zou ik graag af willen sluiten met een belangrijk onderwerp.

De gaswinning, of specifieker, de gevolgen daarvan. 13 jaar na de beving in Huizinge leven nog steeds veel mensen in een onveilig huis en wachten nog steeds veel mensen op een menselijke schadeafhandeling. We moeten daar aandacht voor blijven vragen, want ookal is dit de verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid. Het zijn onze inwoners, en gelukkig vinden die de gemeente aan haar zijde.

Voorzitter. Ik wens het college en de ambtenaren alle succes bij de uitvoering van deze begroting, en deze raad, en haar opvolgers na de verkiezingen, wijsheid en succes bij de uitoefening van de controlerende taak.

Begroting 2026 financiën algemeen (05 november 2025)

Als liefhebbers van gemeentefinanciën, en daar reken ik voor het gemak even alle woordvoerders die hier vandaag zitten toe, kan je ons natuurlijk altijd wakker maken voor een goed gesprek over de Planning & Control-cyclus. Oftewel, de wijze waarop we als gemeente onze plannen maken, deze uitvoeren en achteraf beoordelen. We hebben daarbij een jaarlijkse cyclus, met begroting, voortgangsrapportage en een jaarrekening. Maar ook een vierjarige, waarbij de verkiezingen leiden tot een nieuw coalitieakkoord. Helaas lopen deze niet helemaal gelijk, aangezien de verkiezingen pas in maart plaatsvinden, maar we nu wel de begroting van 2026 gaan bespreken. Veel gemeenten kiezen er daarom voor om de laatste begroting van zo’n vierjarige periode beleidsarm te maken, maar dat is gelukkig niet de keuze die deze raad en dus ook dit college maakt. De problemen waar we nu voor staan zijn zo urgent, de oplossingen die dit college biedt zo helder, het is onverantwoord om de pauzeknop in te drukken. Vandaar dat we bij het voorjaarsdebat moties indienden op een aantal onderwerpen en kijkend naar de begroting dan zie ik dat het college die moties goed uitgevoerd heeft. Later vandaag zal dat uitgebreid aan bod komen in de begrotingssessies over de losse onderwerpen.  

Een tweede nadeel van het niet synchroon lopen van de vierjarige en jaarlijkse cyclus is dat eigenlijk alleen de debatten rondom de verkiezingen gebruikt worden om terug te blikken op de afgelopen vier jaar. Wat zonde is, want onze democratie functioneert alleen als er publiek debat plaatsvindt over de politieke keuzes die gemaakt worden. En precies dat gaan we vandaag en volgende week wat mij betreft dan ook doen, waarbij we in deze ochtendsessie de nadruk leggen op de financiën.

4 jaar geleden schreven de coalitieonderhandelaars, en ik quote:

“De gemeentefinanciën moeten toekomstbestendig zijn. Dit betekent een gezonde financiële positie en een meerjarenbegroting waarbij de inkomsten in evenwicht zijn met de uitgaven. Het betekent ook dat we voldoende zicht hebben op onze risico’s en over buffers beschikken om deze risico’s op te kunnen vangen.”

En dat is gelukt. Elk jaar was er een sluitende begroting, de solvabiliteit is toegenomen van 7.9% naar 13% in 2026 en de ratio weerstandsvermogen van 130 naar 160%. Flinke verbetering van de kengetallen dus, zonder dat dit ten koste is gegaan van investeringen in onze inwoners. Sterker nog, we zijn flink meer gaan investeren in de wijkvernieuwing, in verduurzaming en ons werk & activeringsprogramma, om maar 3 belangrijke onderwerpen te noemen.

Maar dit zijn de kengetallen. Ook werd er afgesproken de OZB niet te verhogen. Dat hebben we niet alleen gedaan, we hebben hem zelfs doen afnemen met 10%. En ja, het eerlijke verhaal is dat de woningprijzen in deze periode fors gestegen zijn, waardoor de netto betalingen voor de inwoners wel toegenomen zijn. Maar we hadden het tarief ook gelijk kunnen houden. Iets wat gebruikelijk is als het om belastingen gaat. Ik heb de afgelopen 15 jaar bijvoorbeeld nooit gezien dat het BTW-tarief daalde aangezien er hoge inflatie is…

Ten slotte gaven we aan het inzicht in de flexibele ruimte van de begroting te vergroten en en bij grote projecten breder kijken naar het effect op de financiële positie. Dankzij de Strategische Investerings Agenda, die ook in deze begroting veel aandacht krijgt kunnen we betere keuzes maken en wordt inzichtelijker voor welke financiële uitdagingen de gemeente staat. Wel valt mijn fractie daarbij op dat dit er soms toe leidt dat de SIA projecten in de begroting alleen nog aandacht krijgen in de SIA bijlage, en niet in de programma’s. Bijvoorbeeld bij Museum Aan de Aa. Een dikke begroting vind ik niet erg, dus wat mij betreft krijgen de SIA projecten in het vervolg ook aandacht in de programma’s, en wordt daar beschreven hoe ze integraal bijdragen aan onze doelen.

Voorzitter, na dit algemene verhaal over de afgelopen periode, wil ik nog even specifiek ingaan op een aantal zaken van de begroting 2026.

Ten eerste de tarievennota. Niet het meest sexy onderwerp, maar wel de nota waar voor de PvdA 3 belangrijke zaken geregeld zijn.

  1. De verlaging van de tarieven voor het parkeren. De afspraak was dat het gladstrijken en verbeteren van de regels budgetneutraal zou zijn. Nu de opbrengsten hoger blijken, verlagen we de tarieven flink.
  2. De uitzondering tot twee vierkante meter bij de reclamebelasting handhaven en er komt een uitzondering voor sportclubs.
  3. De kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is uitgebreid, nu ook de OZB daaronder valt. We weten dat dit een kleine groep inwoners is, maar voor hen is die kwijtschelding van enkele tientallen euro’s per maand heel belangrijk.

De PvdA vindt het principieel wel jammer dat de tarieven voor huurders, die geïndexeerd zijn met 4.09% procentueel iets meer toenemen dan de tarieven voor woningeigenaren, die 4.01% tegemoet zien. Wij zullen volgende week met een motie komen om dit in het vervolg te voorkomen.

Ten tweede de septembercirculaire. Het is van de zotte dat we de tegemoetkoming vanuit de Rijksoverheid voor het jeugdbudget voor de jaren 2023 & 2024, waar we het tekort gedekt hebben uit de algemene middelen, gebruiken om de jeugdzorg voor 2026 en 2027 dekkend te krijgen. Ik snap ookwel dat er geen alternatief is, maar dit wilde ik hier wel benoemd hebben en ik hoor graag of de wethouder dit ook zo ziet.

Ten derde wil ik het nog even over de bedrijfsvoering hebben. Dankzij ons inkoopbeleid stimuleert de gemeente veel goeds in Groningen. We helpen lokale ondernemers door zoveel mogelijk lokaal in te kopen. We stimuleren bedrijven om duurzame keuzes te maken omdat dat onderdeel is van aanbestedingen. We zien daar de resultaten van en afgelopen voorjaarsnota steunden we niet voor niks bijna unaniem een motie van PvdD hierover om dit nog meer te doen. De PvdA ziet graag dat we niet alleen goed inkoopbeleid hebben, maar bij ons verkoopbeleid daar ook rekening mee gaan houden. Regelmatig verkoopt de gemeente afgeschreven bedrijfsauto’s, verhuurt de gemeente panden en verkoopt de gemeente gronden. Dit is een enorme kans om hiermee ook bij te dragen aan doelstellingen van de gemeente. Waarom auto’s niet met korting verkopen aan stichtingen die zo belangrijk werk voor de gemeente doen, in plaats van verkoop op een veiling. Hierop zullen we volgende week een motie indienen.

Begroting 2026 duurzaamheid & leefomgeving (05 november 2025)

Eerste termijn:

We lezen dat de kwaliteit va de Drentsche AA onder druk staat door teveel bestrijdingsmiddelen, heel verontrustend, want dit water is zo belangrijk voor de gemeente Groningen. in het verlengde daarvan, we lezen dat in de toekomst niet bij alle nieuwbouwlocaties drinkwatervoorzieningen gegarandeerd worden. Dan zijn huizen toch onbewoonbaar? Deelt het college deze zorgen? En wat doet ze om te zorgen dat dit niet helemaal misgaat?

Hierop gaf het college aan dit ook als zorg te zien en op verschillende manieren te werken aan de waterkwaliteit.

Tweede termijn:

Afgelopen vrijdag was ik op het stadslyceum. De scholieren daar zijn afgelopen 2 maanden met een project bezig geweest om een nieuw schoolplein te ontwerpen voor hun oude school. Ze hadden interviews gedaan en een mankette gemaakt. Als jurylid mocht ik langs bij 6 groepjes, telkens met trotse 12-jarigen. Pannakooitjes, chillplekken, bijenhotellen, zonnepanelen op het dak van de fietsenstalling. Ze hielden rekening met jonge en oude kinderen, met dagen met veel regen, of juist hete dagen. Het bevorderen van de biodiversiteit, de veiligheid op het schoolplein. En er moesten lastige keuzes gemaakt worden. Echt gras is goed voor de biodiversiteit, maar bij een beetje regen verandert het in een modderpoel als er gevoetbald moet worden. Dus de voetbalveldjes hadden vaak kunstgras. En houtsnippers zijn goed voor de insecten, maar leveren weer splinters op. Argumenten gewogen, keuzes gemaakt door de groepjes.

En toen ik terugfietste dacht ik, dit is dus precies wat we in de gemeente Groningen ook doen, maar dan op een andere schaal. Wij ontwerpen de gemeente zodat deze klimaat adaptief zal zijn, wij zorgen voor zonnepanelen en windenergie om klimaatverandering tegen te gaan, wij zorgen voor groen zodat de biodiversiteit toeneemt.

In mijn woordvoering ga ik op 3 zaken specifiek in.

Ten eerste de waterkwaliteit. Goed om te horen dat het college dit serieus neemt, want na een zinsnede als “Dit wordt de netcongestie van de toekomst” denk ik, laten we dan proberen deze keer de netcongestie vóór te zijn. Het lijkt me dan ook goed om hier met elkaar over door te praten. Wellicht kan het college t.z.t. een brief sturen met de acties die genomen worden, zodat daarover gedebatteerd kan worden, of komen we als fractie met schriftelijke vragen.

Ten tweede Nij Begun, en specifiek de woningbouwcoöperaties. Juist deze huurders van sociale huurwoningen moeten als eerste geholpen worden, in dat opzicht ben ik dan ook wat teleurgesteld dat in het vragencarrousel aangegeven wordt dat de gemeente daar alleen prestatieafspraken over maakt en daar verder niet aan bijdraagt. Wat ons betreft zou dit wel moeten, waarbij dat niet per se financieel is, maar het bijvoorbeeld ook kan met snel vergunningen afgeven, meedenken over renovatie of dit onderdeel te maken van een grote gebiedsontwikkeling.

Ten derde de hitte stress. Zoals het op schoolpleinen belangrijk is dat er voldoende schaduw is voor hete zomerdagen, moeten we dit ook in Groningen goed geregeld krijgen. Het college is daar ambitieus in, iedereen moet in maximaal 5 minuten op een koele plek zijn. Wat ons betreft wordt daarbij geprioriteerd op plekken waar we elkaar nu ook al ontmoeten. Rondom buurthuizen, scholen, parken, speelplaatsen. Dan zorgen we niet alleen voor koele plekken als mensen in hete zomers ergens willen, maar maken we die plekken structureel fijner.

Voorzitter, laat ik nog even afsluiten met die schoolpleinen. Afgelopen jaar is de manifestatie Groninger scholen gepresenteerd, onze visie op Groningse scholen, waar ook veel aandacht is voor schoolpleinen. Ik ga er dan ook vanuit we in Groningen ook steeds meer prachtige groene schoolpleinen krijgen. En daarbij de plannen meegenomen worden van de scholieren.

Windmolens Roodehaan (15 oktober 2025)

Vier jaar geleden besloot deze gemeenteraad in grote meerderheid dat er Roode haan de meest logische plek is om in onze gemeente windmolens aan te leggen. Windmolens om klimaatverandering tegen te gaan, om als Groningen aan onze eigen energiebehoefte te voldoen. Deze noodzaken zijn de afgelopen 4 jaar alleen maar duidelijker geworden. Kijk naar de natuurbranden in Zuid-Europa, de hevige regenval in Limburg. Of het belang van eigen opgewekte energie, zodat we niet langer afhankelijk zijn van Gronings of Russisch gas. Ik hoop dan ook dat de laatste twijfelaars in de gemeenteraad ondertussen overtuigd zijn, want de PvdA steunt de komst van deze molens nog steeds. Waarmee ik niet wil zeggen dat voor de PvdA de slingers uit kunnen. Ook wij hadden deze molens liever niet nodig gehad, maar zoals ik net schetste, de noodzaak is helder.

Voorzitter,

Bij de behandeling 4 jaar geleden diende de PvdA enkele moties mede in, waarin we voorwaarden aangaven voor de ontwikkeling en bouw van deze molens. Hierbij wil ik mijn complimenten geven aan de bestuurders en vrijwilligers van MDEC, die deze handschoen opgepakt hebben. Constructief, kritisch, altijd met het algemeen belang in het achterhoofd. En het tussenresultaat mag er zijn. Een overeenkomst waarin het eigenaarschap 50/50 verdeeld is, net als de toekomstige inkomsten. Hier vloeien de winsten niet de gemeente uit, maar komen die bij de Groningers terecht, deels via MDEC, deels via het fonds energietransitie, waarmee we in heel Groningen mensen met weinig geld kunnen helpen met verduurzamen. Uniek, en een voorbeeld hoe de energietransitie uitgevoerd zou moeten worden.

Maar de molens staan er nog niet, en met het voorliggende raadsbesluit stellen we krediet beschikbaar voor de verdere uitwerking. Belangrijke keuzes moeten nog gemaakt worden, bijvoorbeeld de keuze voor de molens. Keuzes, die in gelijkwaardigheid genomen moeten worden tussen MDEC en de gemeente. Waarbij wat de PvdA betreft de inzet van de gemeente is om de rode lampen echt zoveel mogelijk uit te zetten, de slagschaduw te minimaliseren en te kijken wat er gedaan kan worden om het geluid te minimaliseren.

Ook moet het omgevingsfonds verder uitgewerkt worden. En het is nu heel verleidelijk om daar als gekozen politici allemaal voorkeuren mee te geven, maar ik kies ervoor om op mijn handen te zitten en eerst breed op te halen welke wensen daar leven bij de omwonenden en dat dan zoveel mogelijk uit te voeren.

Voorterrein Suiker (01 oktober 2025)

Het suikerterrein is in ruim 10 jaar ontwikkeld tot één van de hotspots van Groningen. Het leeft. Dankzij ondernemerschap, horeca, cultuur, onderwijs, sport, maakindustrie, recreatie. Nu de woningbouw op de suiker gestart is, is het tijd om vooruit te kijken. Hoe moet dit voorterrein eruit gaan zien op de lange termijn? We zijn blij dat het college daarmee bezig is, maar het leek ons goed om ons nu ook de raad de mogelijkheid te geven input mee te geven, vandaar deze agendering van deze kant.

De PvdA geeft daarbij graag de volgende dingen mee:

  • Ga op zoek naar de combinatie met de meeste waarde voor niet alleen de nieuwe wijk de Suikerzijde of de westkant van de stad, maar voor de hele stad, onze dorpen en zelfs heel Noord-Nederland.
  • Laat het zeefgebouw een belangrijke functie krijgen voor het hele gebied en ga op zoek naar slimme manieren om het hele gebouw het hele jaar door meer te kunnen gebruiken.
  • Focus niet alleen op het voorterrein zelf, maar op de verbinding met de omliggende wijken, het bedrijventerrein, en het Stadspark.
  • Zorg dat een deel van de bedrijven die hier nu gevestigd zijn, maar die prima ook elders op eigen poten kunnen staan juist een plek vinden in bedrijfsruimtes in onze nieuwe stadsdelen. Wellicht ‘de hark’ waar Chris Garret het over had.Een win-win. Want die gemengde wijken met ruimte voor wonen, werken en recreëren krijgen meer levendigheid en er ontstaat ook voor meer ruimte op het suikerterrein voor nieuwe start ups, culturele ondernemers of andere makers die goed passen bij de identiteit van de suikerunie. Precies die pioniers waar Paul Grimmius het net over had.

Ten slotte. Nu we gezien hebben wat de toegevoegde waarde is van het voorterrein van de suiker voor de hele stad. Ziet de PvdA graag dat we dit ook meer gaan doen bij andere gebieden waar grote gebouwen of ruimte is. Paul Grimmius zag geen gebouwen, maar ik moet toch denken aan de stadshavens, waar EMG staat, Reitdiepswaard of de plek van de Haddinge-parkeergarage. Daarop zullen we midden november met een motie komen.

Muziekcentrum gemeenteraad (24 september 2025)

Cultuur is zo belangrijk voor Groningen. Cultuur is vermaak, cultuur is verbinding, cultuur is emotie. En dat zagen we bij het vorige debat en ook vandaag ook weer. Nu we hier gaan besluiten over ons muziekcentrum. De PvdA kiest ervoor om op het stationsplein een Grote Popzaal te realiseren en de huidige Oosterpoort uitgebreid te renoveren.

En nee, dus niet langer de keuze voor één groot muziekcentrum, waar ook de PvdA fractie hard haar best voor gedaan heeft afgelopen jaar en wat dan ook geen makkelijk besluit was. Maar de kosten voor dat plan zijn te hoog en de risico’s te groot. En het voorstel wat er nu ligt, is by far het beste alternatief. De popzaal bij het station, optimaal bereikbaar en onderdeel van de gebiedsontwikkeling van het spoorkwartier. Met meerdere concerten per week, niet enkele evenementen per maand. De renovatie van de Oosterpoort, zodat het NNO een eigen zaal heeft voor repeteren en optreden. Behoud, of wellicht ook uitbreiding, van overige zalen in de Oosterpoort, voor multidisciplinaire concerten, waar juist de dwarsverbanden tussen muzikale stromingen gevierd worden. Waar ruimte is voor Crosswise en andere programma’s met scholieren. Een grote make-over van het gebouw, zodat de beperkte ruimte aan de Trompsingel optimaal gebruikt kan worden en voldoet aan eisen van de 21e eeuw qua toegankelijkheid en klimaat.

En voorzitter, dit is geen blanco cheque van de PvdA-fractie. Want er moeten nog heel veel keuzes gemaakt worden. Maar, om die opties uit te werken, om scenario’s voor de renovatie uit te werken. Dienen we nu wel als raad dit besluit te nemen. Wij zijn ons bewust van de uitdagingen die deze optie ook met zich meebrengt, in het bijzonder de tijdelijke huisvesting voor het NNO & ESNS tijdens de renovatie. Voor ons zijn de toezeggingen die eerder door het college gedaan zijn hierop dan ook heel belangrijk, want het gaat nogal wat creativiteit vragen om hier tot een goede oplossing te komen. Maar kijkend naar Groningen, zie ik die organisatiekracht.

En voorzitter, er zijn moties en amendementen van andere partijen om nu niet dit besluit te nemen, maar eerst nog meer onderzoek te doen naar andere varianten. Maar dat is precies wat we de afgelopen twee jaar gedaan hebben. Toen hebben we alternatieven onderzocht en heel veel kennis opgedaan. Kennis die nu onderbouwing levert, waardoor wij dit besluit weloverwogen nemen. Bovendien wordt gevraagd om een optie te onderzoeken, de popzaal bijbouwen bij de huidige Oosterpoort, die uit de losse pols wellicht goed lijkt, maar waarvan we nu al weten dat er allemaal enorme nadelen aan kleven. De ruimte daar is heel beperkt, dus de financiële risico’s zullen alsnog  heel groot zijn, wellicht zelfs groter, omdat je ook nog om een bestaand gebouw heen moet bouwen. De problemen qua logistiek en drukte voor de wijk los je er niet mee op. Je popzaal zit niet direct meer naast het station. De periode van bouw gaat van 2 á 3 jaar, naar 5 á 7 jaar, waardoor je voor een nog langere periode een oplossing voor NNO en ESNS moet regelen. Kortom, het lijkt een optie, maar dat is het niet. En voorzitter, zulke onderzoeken zijn niet gratis en ze kosten tijd als je het goed wil doen, heel veel tijd. Vandaar dat wij tegen deze amendementen zullen stemmen.

Voorzitter, Groningen verdient een grote popzaal en een prachtig muziekcentrum voor klassiek, pop en multidisciplinaire kunst. Ook wij hebben ons over onze teleurstelling heen moeten zetten, maar kijken er nu naar uit om deze plannen de komende tijd samen met cultureel-liefhebbend Groningen uit te werken. En ik hoop dat we, ondanks de felheid van dit debat net, hier als hele raad samen onze schouders gaan zetten.

Warmtestad (overname aandelen en uitbreiding 1b en 2a) (17-09-2025)

Ik kan me goed voorstellen dat het de gemiddelde lezer flink duizelt bij het lezen van dit raadsvoorstel. Een kapitaalverstrekking in eigen vermogen van €19 miljoen,-, een garantie van €16.000.000,- een toevoeging aan het weerstandsvermogen van €6.625.000,- En dan heb ik nog niet eens alles benoemd. Maar achter deze cijfers, ligt een heel praktische werkelijkheid. Tientallen kilometers aan buizen waar warm water stroomt om huizen te verwarmen. Duurzame energie, toekomstbestendig en broodnodig, omdat we hiermee op termijn van het gas af kunnen. Want als we iets geleerd hebben in Groningen, dan is het dat je niet afhankelijk wil zijn van Gronings gas, Russisch gas, of überhaupt fossiele brandstoffen.

Waar de gemeente Groningen al ruim 10 jaar bezig is met Warmtestad, is de Rijksoverheid gelukkig ook nu overtuigd van het belang van lokale warmtenetten en komen zij volgend jaar ook met structurele kredieten. Gelukkig kunnen we als gemeente ook zelf geld lenen en doorlenen aan Warmtestad, waardoor de uitbreiding van de volgende 2 fases wel mogelijk is, die we als PvdA steunen.

Ook besluiten we nu over de aankoop van de aandelen van het waterbedrijf. In mijn ogen was een nieuwe eigendomsstructuur nodig, toen het waterbedrijf recent besloot niet mee te investeren waardoor de investeringen niet meer 50-50 waren. Ik ben er dan ook blij om dat het de gemeente en het waterbedrijf gelukt is om op een goede prijs uit te komen, waarbij de 10 miljoen, gelet op de investeringen die gedaan zijn, mij een goede prijs lijkt. De vraag is hoe nu verder. Voordat een nieuwe investeerder gezocht wordt, moeten we eerst met elkaar bepalen waarom we eventueel willen dat een nieuwe partij investeert. Is dat alleen zodat de gemeente minder hoeft te investeren, of heeft het ook te maken met know-how of makkelijkere toegang tot banken. Ook dienen de nadelen inzichtelijk gemaakt te worden. Meer investeerders kan ook tot stroperige besluitvormingsprocessen leiden. Ook willen we niet in een vergelijkbare situatie als vorig jaar komen, waar de gemeente meer wil investeren, maar de partners niet. Dit is ook in lijn met de opmerkingen van de rekenkamer over verbonden partijen. Daarom ben ik benieuwd, ziet de wethouder deze volgordelijkheid van stappen ook? En is de wethouder bereid eerst een notitie met uitgangspunten, of iets dergelijks, vast te laten stemmen door de gemeenteraad voordat er vergaande gesprekken met potentiële nieuwe partijen gevoerd worden?

Kaderstellend ontwerp Oosterhamrikzone (17 september 2025)

Als je op Google Maps op satelietfoto’s naar Groningen kijkt, dan valt het braakliggende terrein op het kruispunt van de Ulgersmaweg, de Oosterpark en de professorenbuurt als een soort klavertje vier op, met vier bladeren en het water als steeltjes. In onze snel groeiende stad een enorme kans om woningen en bedrijvigheid toe te voegen. Een katalysator om ook de Oosterhamrikkade en Ulgersmaweg flink aan te pakken en te investeren in de openbare ruimte. Om te investeren in wat goed is voor de Groningers. Groen en ruimte voor ontmoeting en verblijf. Dit vraagt een integrale aanpak, met veel onderzoek, waar we als Raad nu gevraagd worden om kaderstellende besluiten te nemen voor de verdere uitwerking.

We steunen de keuze om er met een autoweg en fietsroute voor te zorgen dat de oostflank van de stad beter verbonden wordt. Dit is sowieso al een lang gekoesterde wens van de PvdA, maar met meer woningbouw wordt dit onoverkoombaar, want als we deze keuzes niet zouden maken, zou dit voor veel sluipverkeer door de wijken en dus meer overlast voor de bewoners zorgen. En dat betekent ook dat we een nieuwe plek voor de bussen moeten vinden, waarbij de Vinkenstraat de logische plek is. Dit kan wel pas als er veel aanpassingen zijn gedaan, want in de huidige Vinkenstraat zou het niet goed werken. Potentieel 30 Km/uur en brede stoepen zijn een goed beginpunt, en we weten dat het college dit nog verder uit zal werken, voordat we dit definitief moeten besluiten. Ook zijn wij nog zeer benieuwd naar de verdere uitwerking van de parkeerplekken voor bewoners van de Vinkenstraat, want we snappen dat het geen doorgaande autoweg kan zijn, maar voor bewoners moeten er wel voldoende mogelijkheden blijven.

Voorzitter,

Verschillende visies en kaders worden genoemd in de stukken. Wat voor ons als PvdA van belang is, is dat we niet alleen woonwijken bouwen, maar echte stadsdelen. De tijd van scheiding van functies is wel voorbij. De Oosterhamrikzone, maar juist ook de wijken daaromheen (Korrewegwijk en Oosterpark) hebben er baat bij als er meer werk, bedrijvigheid en reuring komt. Daarom zijn we blij dat locaties als Bie de Buuf en Toentje kunnen blijven bestaan.

Maar er moet aanvullend snel werk gemaakt wordt van werklocaties aan de professorenbuurt kant en aan de overkant van het water aan de Ulgersmaweg. Als dat niet direct kan, geef dan ruimte aan ondernemers om dat in de tijdelijkheid vast te doen. We willen de koppeling met onze inzet op ruimtelijke economie hier maken. De Ulgersmaweg en Beckerweg laten nu echt te wensen over. We overwegen een motie om die actiever te betrekken in deze planvorming, ik hoor graag wat de andere partijen en het college daarvan denken.

Het ontbreken van een financieringsstrategie baart ons wel zorgen. Ja, visies maken, plannen maken moeten we mee doorgaan en dat valt het college te prijzen. Want zonder zulke plannen denken we überhaupt niet na over mogelijkheden en financiën moeten daarop volgen. Tegelijkertijd zijn er miljoenen nodig om deze plannen uit te voeren. Laat het Rijk en de provincie daaraan bijdragen, maar wij als gemeente zullen ook de portemonnee moeten trekken. En vergeet zeker niet dat ontwikkelaars hun eerlijke deel bij zullen moeten dragen.

Nieuwe poort renovatie + spreiding

Cultuur, en specifiek muziekcultuur, is zo belangrijk voor Groningen. Het verbindt en inspireert, het zorgt voor een goed vestigingsklimaat & toerisme. Het maakt ons nóg trotser op Groningen.

Mede dankzij fantastische werk van alle mensen die zich dagelijks voor Spot en het NNO inzetten barst de huidige Oosterpoort uit haar voegen. Het dubbelgebruik van de grote zaal, voor pop en klassiek, vraagt om een extra popzaal. Bovendien groeit Groningen door, met ruim 260.000 inwoners in 2035 en is er in het huidige gebouw te weinig ruimte voor bijvoorbeeld de koppeling met onderwijs.

Daarom is de PvdA al jaren één van de drijvende krachten achter een nieuw muziekcentrum. Eén nieuw groot gebouw, waarvan we een jaar geleden als PvdA-fractie aangaven dat die wat ons betreft niet op de Suiker hoort, maar in het centrum, vlak naast het station in het nieuwe spoorkwartier. Dit zorgt ervoor dat meer bezoekers getrokken worden en men makkelijk met het OV komt.

Wij waren dan ook flink teleurgesteld toen bleek dat één groot gebouw bij het station te duur en te risicovol was. En dan druk ik me nog zacht uit. Teleurstelling die gedeeld werd door onze cultuurliefhebbende leden, teleurstelling die we ook horen bij muzikanten en de mensen achter het NNO en ESNS. Maar gelet op de huidige financiële situatie van de gemeente en de risico’s die horen bij de bouw van zo’n groot complex gebouw op een binnenstad-locatie is het in onze ogen onverstandig om aan dit plan vast te houden. Wat als de bouw enkele tientallen miljoenen duurder uitvalt, extra kosten die dan binnen de gemeentelijke begroting opgevangen zouden moeten worden, waardoor we flink zouden moeten bezuinigen op andere zaken. Wellicht op de subsidies voor andere culturele instellingen als Vera, Simplon of Noorderzon, die ook zo belangrijk zijn. Wellicht op ons armoedebeleid of de jeugdzorg. Keuzes die de PvdA niet wil moeten nemen.

Dus hoe nu verder? Een lastig vraagstuk waarover wij de afgelopen tijd met veel mensen gesproken hebben.

De PvdA steunt het voornemen van het college om bij het station een grote popzaal te realiseren en de huidige Oosterpoort te renoveren. Dit is by far het beste alternatief. De popzaal bij het station, optimaal bereikbaar en onderdeel van de gebiedsontwikkeling van het spoorkwartier. De renovatie van de Oosterpoort, zodat het NNO een eigen zaal heeft voor repeteren en optreden. Behoud, of wellicht ook uitbreiding, van overige zalen in de Oosterpoort, voor multidisciplinaire concerten, waar juist de dwarsverbanden tussen muzikale stromingen gevierd worden. Waar ruimte is voor Crosswise en andere programma’s met scholieren. Een grote make-over van het gebouw, zodat de beperkte ruimte aan de Trompsingel optimaal gebruikt kan worden en voldoet aan eisen van de 21e eeuw qua toegankelijkheid en klimaat.

Dat de PvdA voor deze optie kiest, betekent niet dat wij een blanco cheque tekenen en de bouw meteen morgen kan beginnen. Wij zijn ons bewust van de uitdagingen die deze optie ook met zich meebrengt. Voornamelijk de tijdelijke huisvesting van het NNO en ESNS tijdens de renovatie, de bedrijfsvoering die bij twee gebouwen komt kijken en het risico dat we een popzaal bouwen, al het geld op is, en er niks meer voor de renovatie is. Hierop moeten adequate antwoorden komen voor de PvdA in zal stemmen met een definitief investeringsbesluit, maar kijkend naar de creativiteit en de organisatiekracht van deze culturele instellingen en de gemeentelijke organisatie gaan wij er vanuit dat deze antwoorden gevonden zullen worden. Want net zo goed als er altijd goed samengewerkt is aan de plannen voor de nieuwe poort, ben ik ervan overtuigd dat die samenwerking ook nu weer tot geweldige plannen zal leiden. Want er zijn nog vele keuzes te maken in de nadere uitwerking en extra kansen die gerealiseerd kunnen worden. Wat willen we bijvoorbeeld in hetzelfde gebouw als de popzaal bij het station. Op welke manier kan de gevel van de Oosterpoort aangepast worden voor meer verbinding met het water. Willen we nog zalen aan de Oosterpoort toevoegen, zodat ESNS meer kan groeien. Hoe zorgen we voor meer ruimte voor onderwijs en betere verbinding met het conservatorium. U kunt van de PvdA verwachten dat wij t.z.t. ook met voorstellen en denkrichtingen zullen komen.

Groningen verdient een grote popzaal en een prachtig muziekcentrum voor klassiek, pop en multidisciplinaire kunst. Ook wij hebben ons over onze teleurstelling heen moeten zetten, maar kijken er nu naar uit om deze plannen de komende tijd samen met cultureel-liefhebbend Groningen uit te werken.

Interne evaluatie reclamebelasting

Wat mij betreft hadden we niet nu al een debat over de reclamebelasting hoeven hebben, aangezien er alleen nog maar een interne evaluatie van de invoering licht. Het lijkt mij nuttiger om te wachten tot er een uitgebreide evaluatie is, waarin duidelijk gemaakt wordt wat precies de baten en lasten van de belasting zijn en welke gedragseffecten er opgetreden zijn. Die informatie hebben we nu nog niet, dus is dit debat wat mij betreft een beetje voorbarig, maar ik snap dat een aantal partijen, al helemaal nu verkiezingen aanstaande zijn, elke kans willen aangrijpen om het over reclamebelasting te hebben. Dus daarom zitten we hier nu wel. Maar ik kies ervoor om daar niet uitgebreid in mee te gaan, want we hebben het als raadsleden al waanzinnig druk en er zijn veel meer onderwerpen die onze inwoners raken. Heel kort dan antwoord op de vragen uit agenderingsverzoek.

  1. Of bij de evaluatie ook belastingplichtigen betrokken hadden moeten worden. Nee, want dat kan je beter bewaren tot de uitgebreide evaluatie.
  2. Of de belasting effectief is in reclame terugdringen. Daar ga ik wel vanuit, maar definitief weten we dit pas na enkele jaren.

Iets meer geduld met deze agendering was dus goed geweest, tot er een uitgebreide evaluatie ligt en ik laat het hier voor vandaag dan ook bij.

Voorjaarsdebat 2025

Vorig jaar bij de begrotingsbehandeling schetste ik het verschil tussen cynische antipolitiek waarbij politici zich vooral afzetten tegen wat ze niet willen en progressieve realistische politiek, waarbij politici vanuit een ideaal coalities bouwen en daadwerkelijk positieve verandering realiseren. En achteraf zijn mijn woorden profetisch gebleken. Dit Haagse anti-kabinet heeft nog geen jaar kunnen regeren, met enkel stilstand en slecht uitgevoerde plannen tot gevolg. 2 jaar sinds Rutte 4 viel op 7 juli 2023. 2 jaar waarin de Gemeente Groningen wél koersvast was en bleef werken aan een eerlijker, groener, mooier, beter Groningen. En dat merken de Groningers.

Een nieuwe lichting kinderen in groep vier leerden de tafels, bijvoorbeeld in één van onze prachtige vernieuwde scholen in Ten Boer. In de Grunobuurt maakten families hun sociale huurwoningen hun thuis, muren werden gewit, slaapkamers ingericht. Jongeren zonder werk of opleiding ontvingen hier meteen bijstand, hoeven er niet een maand op te wachten, konden zo zonder acute geldstress solliciteren naar een eerste baan.

Voorzitter, het kan wel. En we blijven bewijzen dat het kan. Kijk naar de keuzes die het college maakt in de voorliggende voorjaarsnota.

Dankzij ons buurtwerk en ondersteuning op scholen doen we een ultieme poging om te dat jongeren opgroeien met grote zorgen. En als ze toch in de knoop zitten, helpen we ze zo laagdrempelig mogelijk.

We bouwen door in Groningen. Op de suikerzijde rijden de vrachtwagens af en aan, in Thesinge worden met inwoners plannen uitgewerkt voor extra woningen, op de plek van de Doefmat, mijn oude schooltje, staan nu prachtige woningen.

De schuldhulpverlening wordt verder uitgebreid, ervaringsdeskundigen staan klaar om te helpen, de pauzeknop en het opkopen van schulden zorgt voor rust om weer grip op eigen leven en portemonnee te krijgen. En zo zou ik nog [minuten] door kunnen gaan.

College, ga hiermee door. Blijf bewijzen dat linkse politiek werkt.

Voorzitter, ik besprak in mijn inleiding niet alleen de landelijke politiek omdat ik daarmee extra duidelijk het contrast kan benadrukken met dit linkse college in Groningen. Deze inleiding deed ik ook omdat we in Groningen helaas zeer afhankelijk zijn van de Rijksoverheid. Ruim 2/3de van onze inkomsten komen direct uit de staatskas. Dus als daar miljoenen vanaf gaan, dan hebben we een groot probleem. En deze korting van miljoenen is voor de komende 2 jaar wel iets verzacht, maar absoluut nog niet afgewend. Deze onzekerheid drukt op gemeentebesturen in heel Nederland. Helaas is deze onzekerheid niet alleen financieel van aard. De Nederlandse samenleving schreeuwt om goed klimaatbeleid, om een oplossing voor de stikstofproblematiek, om betere regels om jongeren te beschermen tegen gokwebsites en after pay, om lagere belasting op arbeid zodat werk meer gaat lonen. Maar met de 2de keer verkiezingen in 3 jaar tijden, zullen we als gemeente moeten bepalen hoe we ons tot deze Haagse onzekerheid moeten verhouden.

Je kan dan verstarren. Je kan dan een groot bezuinigingspakker optuigen en je voorbereiden op het slechtste scenario. Je kan al je plannen in de ijskast zetten. En voorzitter, ik zie in het land helaas gemeentebesturen deze aanpak kiezen.

Laat het helder zijn. Dat zijn niet de keuzes van de PvdA.

Ik ben ervan overtuigd dat juist in deze onzekere tijden, inwoners van ons verlangen dat wij als  politici koers houden. Dat wij op die thema’s waar brede steun voor is blijven doorgaan op de ingeslagen weg. Op thema’s waar we met het brede middenveld coalities gebouwd hebben en concrete resultaten realiseren. De groene transitie, het creëren van ontmoetingsplekken, het doorgaan met ongelijk investeren voor gelijke kansen.

Doorgaan met ongelijk investeren omdat het helaas nog zo nodig is. De praktijk laat zien dat het werkt. Niet als pleister, maar als basisvoorwaarde zodat het op den duur niet meer nodig is. Ik heb het dan over kwalitatief goede woningen, over prachtige scholen, over een werk & participatie-programma waardoor mensen passend werk vinden. Graag reflectie van de wethouder hierop, want bij mijn fractie leven zorgen als we de lijst met knelpunten zien.

Daarom dient de PvdA enkele moties met die strekking deze raad mede in. We zijn hier immers bij dit voorjaarsdebat om als gekozen politici aan het college duidelijk te maken welke visie wat ons betreft het uitgangspunt van de nieuwe begroting dient te zijn. En met deze moties, die hopelijk op brede steun van de raad kunnen rekenen, laten wij onze prioriteiten zien.

Voorzitter, de PvdA durft deze financiële keuzes te maken. In onze ogen is er geen alternatief. Met de uitdagingen die nu op Groningen afkomen is stilstand geen optie. Bovendien is de gemeente Groningen voldoende flexibel en weerbaar.

Voorzitter, u zit hier pas 9 dagen, maar u zult de PvdA-fractie leren kennen als een fractie die, geredeneerd vanuit sociaal-democratische waarden, uit liefde voor Groningen, een positief verschil voor onze inwoners wil bereiken. Middels een paar moties zullen wij dan nog specifiek aandacht vragen voor een aantal onderwerpen. Ik licht de moties toe waar we eerste indiener zijn:

Ten eerste het tegengaan van leegstand. Het is onacceptabel dat enerzijds gezinnen, bedrijven, verenigingen op zoek zijn naar gepaste huisvesting, en er anderzijds zoveel gebouwen leeg staan. Met een leegstandverordening kunnen we dat aanpakken, dus vragen we van het college zo’n verordening.

We hebben afgelopen jaren miljoen geïnvesteerd in de binnenstad, en dat betaald zich uit! Meer groen, de bussen van de grote markt, bankjes om gratis te zitten. Maar toch worden we regelmatig benaderd door, met name senioren, die aangeven sinds het verdwijnen van de bussen op de grote markt, zich niet meer welkom voelen in het centrum. Die het kopje koffie op het terras met zicht op de martinitoren missen. De PvdA vindt dit doodzonde. Wij roepen het college dan ook op te onderzoeken hoe we de fysieke, en wellicht ook mentale, barrières weg kunnen nemen om het centrum voor iedereen bereikbaar te houden.

Eerder pleitte ik voor baangaranties in de energietransitie, die we ondertussen hebben. De groene transitie is zo’n enorme kans voor onze jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Met deze motie vragen we om minimaal 10% van de gewerkte uren voor stagiaires of mensen met afstand tot arbeidsmarkt bij Meerstad-Noord en een potentiële uitrol naar andere grote projecten.

Dan de herdenking Nederland-Indië. 2 jaar geleden werd die als eerste georganiseerd op initiatief van de PvdA. En als je daar die warme augustusdag bij was, dan weet je hoe belangrijk het is dat we als gemeente stil blijven staan bij het leed van de slachtoffers van de oorlog in het vroegere Nederlands-Indië, en alles wat daarna gebeurd is. De indrukwekkende verhalen, de lessen die we daaruit kunnen trekken. Vandaar dat we budget vragen in de komende begroting.

Ten slotte de Gaswinning. Het klinkt zo mooi op de website van de NCG. Bij 454 adressen is gestart met versterken of met sloop en nieuwbouw. Maar achter deze ene zin, zitten 454 verhalen. 454 huishoudens, gezinnen, senioren, ondernemers, die door de gaswinning van de NAM gedwongen worden om tijdelijk te verhuizen of om midden in een verbouwing te zitten. Tijdelijk weg van familie, vrienden, de sociale omgeving. Helaas toonde Pointer aan dat NCG/IMG steeds meer op de targets gefocust is, daarom roepen we het college op om dit consequent bij de NCG/IMG en de staatsecretaris te benadrukken. Dat zij oog houden voor die verhalen en de menselijkheid nooit uit het oog verliezen.

En voorzitter, daarmee wil ik ook in algemene zin afsluiten. Net zo goed als we met deze motie die oproep aan de NCG & IMG doen, gun ik onszelf ook dat we hier, deze middag en avond, oprecht naar elkaar blijven luisteren.

Regio Groningen-Assen

We kijken in Groningen altijd een beetje jaloers naar Brainport Eindhoven. En dan niet alleen omdat ze shirtsponsor zijn van PSV, die dit jaar weer kampioen werd. Maar vooral omdat het hen gelukt is om zo’n succesvolle samenwerking op te zetten rondom Eindoven. Een samenwerking waarin het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en ook de overheden zich gecommitteerd hebben aan een meerjarenstrategie voor deze regio en daar ook bereid zijn compromissen in te sluiten en veel eigen geld in te leggen.

En dan hebben wij in Groningen de regio Groningen-Assen. Een vrijwillig samenwerkingsverband, waar de Groningse overheden echt wel goed en heel nuttig in samenwerking, vooral als het om ruimtelijke ordening gaat, en bijvoorbeeld het aanvragen van geld vanuit de Rijksoverheid voor NOVEX-gebieden. Maar dat is het dan ook. En tegelijkertijd werken we met het Akkoord van Groningen (waar de kennisinstellingen aan meedoen) en Nij Begun weer wel breder samen, maar bij die twee is Assen dan weer niet bij betrokken.

En wat mij betreft is dat een gemiste kans. Groningen Assen is nog geen 20 minuten als het spoor weer gerepareerd is. Wat de PvdA betreft versterken we onze samenwerking met Assen en nodigen we hen actief uit aan tafel als we het bijvoorbeeld over de economische agenda hebben. Groningen als toeristische hotspot neemt toe, als mensen bij een weekje Groningen ook een dagje naar Assen gaan bijvoorbeeld. Met het Drenthe college zijn er 8.000 studenten die t.z.t. een baan in de regio gaan zoeken. Dus onze oproep is, laten we Assen meer betrekken. Ik ben benieuwd hoe de wethouder daarnaar kijkt.

Ten slotte nog één specifieke opmerking over de herontwikkelings maatschappij:

  1. Goed idéé om te zorgen dat bedrijventerreinen aangepakt worden. Voeding vanuit Economische agenda zou passend zijn. En neem daar onze eerder aangenomen motie over het tegengaan van ondermijning op bedrijventerreinen ook in mee.

Zienswijze economische agenda Nij Begun (16 april 2025)

Rol raden en Staten.

Het begint bijna een klassieker te worden binnen het gasdossier, maar ook in de huidige uitwerking van de governance blijft de rol van Raden & Staten wat de PvdA betreft nog te minimaal. Een adviescommissie, met afgevaardigden uit Raden & Staten is echt te weinig om ervoor te zorgen dat deze economische agenda breed gedragen gaat worden door onze inwoners. Want juist nu de economische agenda nog relatief abstract is, nu er nog beperkt keuzes gemaakt worden, juist dan is het van belang om als gekozen volksvertegenwoordigers voldoende betrokken te blijven. Het zou goed zijn als we als volksvertegenwoordigers zelf hierin meer regie nemen en, ondersteund door de griffies en eventuele door ons ingehuurde experts, zelf met een voorstel komen.

Dan de inhoud. Ik focus even eerst op generieke inzet

Dank aan college voor opstellen concept zienswijze. Goed om te zien dat het college deze breedgedragen opvattingen van de Raad, van VVD tot de PvdA, delen dat goede werkgelegenheid van zo’n belang is voor het verhogen van de brede welvaart in Groningen, dat dit meer aandacht in het programma zou moeten krijgen. Want met een mix van werk voor verschillende opleidingsniveaus, van theoretisch, tot praktisch geschoold en juist ook aandacht voor zij-instromers of mensen zonder opleiding is zo belangrijk. Dankzij dit kabinet is het minimumloon wéér niet omhoog gegaan en gaan onze mensen van Iederz er zelfs enkele tientjes op achteruit in deze tijden van inflatie. Daarom hebben we goed en inclusief werkgeverschap nodig en dat zou vanuit dit economische programma een voorwaarde moeten zijn. Wij vinden het dan ook jammer dat er geen 6de doel aan deze economische agenda toegevoegd is en zullen hier als PvdA aandacht voor blijven vragen.

Thematische inzet

Qua thematische inzet steunen wij de 5 onderwerpen die nu gekozen zijn. M.b.t. de vrijetijdseconomie wil de PvdA ervoor waken dat dit alleen voor de happy few met geld gaat zijn. Juist als we willen dat de Groningers hier zelf ook plezier aan beleven, dan is het van belang dat er ook gratis vermaak gaat zijn. Mooie kerken waar je gratis naar binnen kan, wandelpaden langs Diepen & Maren.  Goedkope campings. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Ook vinden we de koppeling met cultuur hier heel belangrijk. Kunst & cultuur voor jong & oud. Waarin we onze oude verhalen en tradities in ere houden en delen, of juist nieuwe verhalen met elkaar vertellen.

En het ging in de inleiding van de wethouder al even Trump. Wat mij betreft laat deze nieuwe handelsoorlog, maar ook een paar jaar geleden COVID, zien dat het van belang is dat we als Europa op cruciale onderdelen zelfvoorzienend zijn. Maar in de economische agenda lees ik alleen een focus op gezondheidsdata & biomedische technologie, terwijl de basis op orde nu misschien wel belangrijker is, en wellicht ook kansen biedt. Ik ben ook benieuwd hoe andere raadsleden daarnaar kijken?

Groningers moeten ook profiteren

Tot slot nog een algemene afsluiting. Veel van de doelen voegen ook nationaal, of zelfs internationaal maatschappelijke waarde toe. Denk aan de nieuwe ontwikkelingen rondom healthy ageing of het vergroenen van de industrie waarbij producten vooral geexporteerd worden. En dat is prima, maar we moeten er wel voor blijven waken dat de Groningers er ook echt snel al profijt van hebben, dus als we verder investering in de waterstof economie, hoe zorgen we dan dat de gemiddelde Groninger daar iets aan heeft? En wat de PvdA betreft gaat dit verder dan alleen werkgelegenheid. Maar zou het er ook om moeten gaan dat Groningers beter dan andere inwoners gebruik kunnen maken van waterstof, bijvoorbeeld voor vervoer.

Woordvoering uitvoeringsprogramma’s wijkvernieuwing op z’n Gronings

De ongedeelde stad is voor de PvdA één van de grootste prioriteit van dit college, maar dit is en aanpak van de lange adem, waar we de aandacht op moeten houden. Het vraagt namelijk niet alleen veel geld, maar ook continue focus op al deze verschillende domeinen. Ruimtelijk, zorg, sociaal, vergroening. En daar staan we als PvdA vol voor, we waren bereid, we zijn bereid en we blijven bereid om ongelijk te investeren voor gelijke kansen. Ook in tijden van financiële ravijnen. Daarom moet het college wat ons betreft dan ook door blijven pakken en na het prachtige koersdocument voor Vinkhuizen, verwachten we dat Paddepoel binnenkort ook helemaal aan de beurt is, juist omdat daar nu al veel gebeurt met o.a. Warmtestad en het winkelcentra. Graag hoor ik van de wethouder dat zij hier inderdaad al aan werken.

En met zoveel uitvoeringsprogramma’s is het moeilijk om een woordvoering van 3 minuten te houden, dus zal ik op 3 punten de nadruk leggen.

  1. Ten eerste het belang van de gespreide stad en dus het belang van voldoende sociale huurwoningen. Want een verdeelde stad, waar je elkaar te weinig ontmoet en waar begrip voor elkaars situatie mist, die zal niet in staat zijn om de grote uitdagingen te dragen waar Groningen voor staat. Het tegengaan van armoede, de energietransitie, de terugtrekkende Rijksoverheid. En als we voor deze gedeelde stad meer middeninkomens naar de wijkvernieuwingswijken willen, dan ligt de oplossing niet in simpelweg sociale huurwoningen slopen. Maar door het toevoegen van woningen, zoals we bijvoorbeeld boven winkelcentrum Paddepoel gaan doen. En door het toevoegen van sociale huurwoningen aan nieuwbouwwijken als Stadshavens, Meerstad en de Suiker, zodat ook daar gedeelde wijken ontstaan, maar dat is weer een ander debat.
  2. Ten tweede de enorme kans die de sociale agenda van Nij Begun is. Sociale aspect van wijkvernieuwing is heel belangrijk. Want alleen naast elkaar wonen is in deze individualistische, digitale samenleving helaas niet voldoende voor verbinding. Er is sport nodig, scholen, activiteiten waar je elkaar ontmoet. Veel van de sociale projecten die we in de wijkvernieuwingswijken doen, komen terug in de 16 maatregelen van Henk Nijboer als onderdeel van de sociale agenda Nij Begun. Maar het zal nog een hele uitdaging zijn om dit goed te integreren. Om te voorkomen dat onze inwoners niet weten waar ze zich moeten melden en we dingen niet onnodig dubbel gaan doen. Als Henk Nijboer met uitvoeringsplannen komt, ontvangen we graag een aanvullende brief van college hoe zij -per maatregel- dit goed laten landen in Groningen, specifiek in de wijkvernieuwingswijken.
  3. Dan de toegangspoorten naar wijkvernieuwingswijken. Vanuit ruimtelijk perspectief is het ook belangrijk om ook naar de toegangswegen naar deze wijken te kijken. Het jaagpad lans het reitdiep is prachtig, de Kerklaan wordt binnenkort flink aangepakt. De PvdA ziet graag dat ook de onderdoorgang bij Station Groningen-Noord verbeterd wordt en dan meteen hele gebied aangepakt. Of wat te denken van de tunneltjes onder de Ring West. Hier overwegen we een motie op.

Kadernota Verbonden Partijen (09 april 2025)

Een half jaar geleden bespraken we het rekenkameronderzoek naar verbonden partijen. In de gemeente Groningen doen we als gemeente relatief veel zelf. We doen dit vanuit de gedachte dat bepaalde zaken te belangrijk zijn om aan de markt over te laten. Omdat we zien dat ‘de markt’ soms een te grote focus op winst heeft, waardoor onze inwoners er bekaaid vanaf komen. Of omdat ‘de markt’ te terughoudend is, te duur is, of iets simpelweg niet zelf oppakt. Maar dit zelf doen, vraagt ook iets van ons als raadsleden. Enerzijds moeten we de verleiding weerstaan om ons niet teveel met de dagelijkse uitvoering te bemoeien, omdat dit de uitvoering teveel vertraagd en omdat we als raad geen inhoudelijk experts zijn. Anderzijds moeten we ook niet onze handen er helemaal vanaf trekken, want dan mist de democratische legitimiteit. Dit is blijvend balanceren, waarbij het rekenkameronderzoek ons nuttige inzichten geeft die nu door het college vertaald zijn in een nieuwe kadernota.

Bij het debat een half jaar geleden legde ik de nadruk op 2 zaken.

  1. Dat als we besluiten iets in eigen regie te gaan doen, dat we dan ook met elkaar scherp debatteren hóe we dat willen doen. Dit zie ik goed terugkomen in de kadernota dankzij een duidelijke beslisboom en ik verwacht dan ook dat dit goed gaat werken, mochten we in de toekomst een nieuwe verbonden partij oprichten. Complimenten daarvoor!
  2. Dat we als raad te weinig gebruik maken van onze kaderstellende, sturende en controllerende rol als het om verbonden partijen gaat.

Hiervoor zijn er zeker ook suggesties in de nieuwe kadernota gedaan, maar wat de PvdA betreft zijn die nog niet voldoende. Daarom zal de PvdA bij de Raad met 2 concrete voorstellen komen om de kadernota te amenderen.

Ten eerste over de informatiepositie van de Raad. In het rekenkameronderzoek wordt voorgesteld met een commissie verbonden partijen te werken, maar de toegevoegde waarde van nog een commissie zie ik niet, vooral omdat we zoveel verschillende verbonden partijen hebben. In plaats daarvan zullen wij voorstellen met raadsrapporteurs te gaan werken. Dus 2 raadsleden, één van oppositie, één van coalitie, die als vooruitgeschoven post zich extra verdiepen in een belangrijke verbonden partij en de Raad hierover informeren. In o.a. Lelystad werkt dit al goed en momenteel oefenen we in Groningen al bij twee gemeenschappelijke regelingen met een vergelijkbare werkwijze. Daarom stel ik voor om in Groningen voor twee publieke B.V.’s hiermee te gaan oefenen, waarbij we de lessen uit Lelystad en het werk bij de 2 GR’en als basis nemen.

Ten tweede, een amendement over onze kaderstellende rol. In de huidige werkwijze stemmen we als raad eenmalig in met de oprichting of deelneming aan verbonden partijen, en daarna gaan we alleen nog maar controleren of ze zich aan hun opdracht & statuten houden. Maar dit gaat voorbij aan het feit dat de wereld ook verandert, dat er wellicht een andere politieke wind in Groningen waait of dat voortschrijdend inzicht ons geleerd heeft dat het toch anders moet. In de huidige kadernota is daar eigenlijk geen werkwijze voor, maar wat de PvdA betreft zou die er wel moeten zijn. De vraag is dan wel, hoe. Mijn voorstel zou zijn om een meerjarige kalender voor te stellen, zodat we als raad voor elke relevante verbonden partij elke zoveel jaar het strategische, kaderstellende debat voeren, welke kant een verbonden partij op moet. Dit moet een flexibele kalender zijn, met termijnen die aansluiten bij de verschillende verbonden partijen, 8 jaar voor de één, 10 voor een ander, en wellicht 12 voor een 3de. Waarbij er ook aangesloten wordt bij goede momenten. Zo kan ik me voorstellen dat dit gesprek m.b.t. warmtenet gevoerd wordt bij het aangaan van een eventuele 3de fase en bij Martiniplaza als de visie Martiniplaza 3.0 besproken wordt. En zo flexibel, dat het dus ook geen probleem is als zo’n strategisch gesprek toch twee jaar uitgesteld wordt, maar, kortom, wel een check, om te zorgen dat we elke X-jaar wel stil staan bij deze opdracht.

Want, en na dit technische droge verhaal leek het me goed om met een mooie metafoor af te sluiten. Het is belangrijk om als Raad vertrouwen te hebben en onze verbonden partijen zonder zijwieltjes een laatste duw te geven. Maar als ze ouder zijn, moet je wel na blijven denken of het geen tijd wordt voor een eerste auto’tje.

Uitvoeringsprogramma leefbaarheid en veiligheid (02 april 2025)

Als PvdA zien we het belang van opgroeien en ouder worden in een veilige omgeving, voor én achter de voordeur. Thuis, op straat, op werk of op school. We zien hoe dit in Groningen onder druk komt te staan en daarom is het zo belangrijk dat dit college daar extra in investeert en kijken naar deze uitvoeringsagenda valt op dat de gemeente op zeer veel terreinen extra investeert.

Met zo’n uitgebreide uitvoeringsagenda had ik over praktisch elk punt van deze uitgebreide uitvoeringsagenda een betoog kunnen houden, van de pandenbrigade tot de camera’s op de gele loper en van de intensieve Persoonsgerichte Aanpak tot ‘Grip op Onbegrip’ voor mensen met onbegrepen bedrag. Maar aangezien we maar een uur hebben, zou ik de nadruk willen leggen op de online wereld en het belang om daar als gemeente meer nadruk op te leggen voor een veilig en leefbaar Groningen.

Eind vorig jaar was ik op het door de gemeente Groningen georganiseerd congres over criminele uitbuiting en daar ging het onder andere over het belang van online aanwezigheid. Maar op een vraag van de sprekers hoeveel van de aanwezigen Instagram, TikTok en Snapchat gebruiken voor hun werk ging maar een zeer klein aandeel handen omhoog. Terwijl de gemeente veilig houden in 2025 niet meer kan zonder social media echt goed te begrijpen en te gebruiken. Nederlanders zitten gemiddeld 2 ½ uur per dag op hun telefoon, jongeren zelfs bijna 5 uur. En als je 9 uur slaap, want ik stel me even een uitslapende puber voor, als je die 9 uur van de dag aftrekt, dan is dat een derde van de dag! Online gebeuren hele mooie dingen, vriendschappen ontstaan of verdiepen, toekomstige geliefden ontmoeten elkaar, ontspanning wordt gevonden, huiswerk wordt gedaan. Maar er is ook een grote keerzijde. Jongeren worden geronseld door criminelen. Online fraude koste in 2023 al ruim 100 miljoen. Mensen met licht verstandelijke beperking zijn extra kwetsbaar voor grooming.

Gelukkig lees ik op verschillende plekken in de uitvoeringsagenda terug dat aandacht voor de online wereld is, met vooral veel aandacht voor online criminalitet. Maar wat de PvdA betreft moet hier nog meer aandacht voor zijn, juist omdat de ontwikkelingen online zo waanzinnig snel gaan. Zo zou er bijvoorbeeld met jonge ervaringsdeskundigen gewerkt kunnen worden, van verschillende opleidingsniveau’s en uit verschillende wijken, om onze jongerenwerkers, boa’s en OOV’s te kunnen begeleiden in de online wereld. Of wat te denke van programma’s in de off-line wereld, bijvoorbeeld zoals met de jeugdagenten die scholen bezoeken, die ondersteund wordt met een gerichte online campagne. Of zorgen dat de leraren van klik&tik, die computer cursussen geven bij de bibliotheek, ook aandacht gaan besteden aan online fraude. En dit zijn nog maar enkele voorbeelden om mijn punt te maken, als we hier echt werk van gaan maken, kan er nog veel meer gedaan worden.

Ik ben benieuwd hoe het college en de andere partijen hiernaar kijken. Want ik wil de komende weken ook gebruiken om dit verder te specificeren en uit te werken, zodat we bij de eerstvolgende Raad, of het bespreken van de voorjaarsnota/begroting met voorstellen zullen komen.

Meerstad-Noord batterij & zonnepark (19 maart 2025)

Eerste termijn:

Ik verbaas me enorm over die afwijzing van de SDE-duurzaamheids-subsidie. Hoe kan het dat we zo’n natuur inclusief, groen park bouwen, en hij toch afgewezen wordt. Staat de wethouder nog steeds volop achter deze ambities en is hij bereid de plannen eventueel aan te passen zodat we die doelen nog steeds halen?

Tweede termijn:

Zoals het gezegde luidt: ‘Rome is niet in één dag gebouwd’, zo zal ook dit zonnepark er morgen nog niet liggen. Zorgvuldig dienen we stap voor stap te nemen, want we zijn hier met iets bijzonders bezig. We bouwen niet alleen het grootste zonnepark van Nederland, maar doen het ook nog op zo’n manier dat omwonenden er zo min mogelijk last van hebben, of er zelf op vooruit gaan. Dat de winsten niet naar diepe zakken van buitenlandse rijke investeerders gaat, maar gebruikt worden om huizen te isoleren van Groningers met weinig geld. Dat de biodiversiteit zal toenemen. Kortom dat we hiermee laten zien hoe je ook een zonnepark kan bouwen op een goede manier.

En dat regel je dus niet ff snel tussendoor en dat vraagt van ons als Raad om bij alle tussenstappen scherp te blijven. Vorige bespreking lag de nadruk op de afspraken met de omwonenden, vandaag ligt er een raadsbesluit voor met de nadruk op de financiële kant.

Wat vind de Pvda Daarvan:

  • Scenario 1 blijft onze grote voorkeur, verstandig om die andere opties als terugval te hebben, maar bij elke ziet de PvdA grote bezwaren. Ik ga ervanuit dat mocht zo’n terugvaloptie echt ter sprake komen, dat de Raad dan goed geïnformeerd wordt, zodat we daar echt een keuze in kunnen maken en niet één optie uitgewerkt voorgeschoteld krijgen.
  • Er is gekozen voor een ontwikkeling in fases, het nadeel hiervan is dat er in 2 periodes gebouwd gaat worden en het dus langer duurt voor de rust terugkeert voor de natuur om zich te stabiliseren, maar ook voor de omwonenden. Daarom de vraag aan de wethouder, kan er eventueel toch nog versneld worden?
  • En ik ben er eerder over beginnen, maar de werkgelegenheidskansen van dit project. Licht onderhoud aan de panelen, bepaalde werkzaamheden rondom de bouw, het groenonderhoud. Allemaal kansen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Heeft het college daar voldoende oog voor dat we die kansen gaan verzilveren?

In m’n afronding wil ik nog even ingaan op de zinsnede: ‘licht positief resultaat’, die een paar keer in de stukken voorbij komt. Ten eerste is dat ‘licht positieve resultaat’ €360.000,- per jaar en vanaf 2030 zelfs een miljoen per jaar. Wellicht licht in percentage van de totale investering, maar niet niks. Ten tweede, dat is puur financieel geredeneerd. Het resultaat in CO2 besparing is enorm, de bijdrage aan biodiversiteit fors. Laten we niet vergeten, dat is de reden dat we dit doen, niet om geld te verdienen.


Eerlijke energietransitie – rapportage Q4 (19 maart 2025)

Groningen loopt landelijk voorop als het om ons armoedebeleid gaat, waarbij we met ervaringsdeskundigen beleid maken én uitvoeren. Met de buddy’s van Kansrijk Groningen als aanspreken voorbeeld. Kijkend naar de energietransitie en het voorstel wat hier nu voorligt, ziet de PvdA kansen om die aanpak ook binnen de energietransitie nóg meer toe te passen. Want het feit dat er beperkt gebruik gemaakt wordt van de leningen, impliceert dat hier nog veel te winnen is. Ik ben benieuwd hoe de wethouder daarnaar kijkt en of daar nog aanscherping op mogelijk is.

En als ook die aanscherping niet helpt, en het gebruik van de leningen ook de komende 2 jaar ook beperkt blijft, dus ook in de periode als maatregel 29 van Nij Begun beschikbaar is, dan verwachten wij van het college een voorstel om dit geld anders te besteden, of zullen we hier als PvdA fractie zelf mee komen. Want dit geld zo op de plank laten staan is niet uitlegbaar als de nood tegelijkertijd voor zoveel mensen zo hoog is.

Maar voor nu, goed dat nu al 25% van het geld nu al beschikbaar komt voor de VVE’s, en dan met name voor mensen die in VVE’s zitten maar minder geld hebben, en in problemen kunnen komen als de rest van de VVE besluit te verduurzamen. Deze regelingen zullen, neem ik aan, door de Raad vastgesteld moeten worden, maar ik geef wel vast graag het volgende mee:

In de beeldvormende sessie werd gesproken over een periode van 3 jaar financiële steun. Maar hiermee creëren we alsnog onzekerheid na 3 jaar. Wat de PvdA betreft zou deze steun een langer karakter moeten krijgen en misschien -net als de maatwerklening- elke 3 of 5 jaar gekeken moeten worden of de financiële steun wel of niet afgebouwd kan worden.

Ten slotte, op verschillende plekken in de rapportage lees je dat flexibiliteit van belang is voor deze maatregelen. Flexibiliteit om in te spelen op behoeften van mensen, variërend van opslag tijdens het doen van de verduurzaming tot aanpassingen aan de keuken. Ik zou het college willen uitdagen om na te denken over een vorm waarbij we flexibeller kunnen zijn, geredeneerd vanuit vertrouwen. En als we concluderen dat gemeentelijke regelingen deze vrijheid niet geven, zouden we dan niet alternatieven moeten overwegen. Bijvoorbeeld door te werken met een stichting die meer vrijheid heeft? Hoe kijkt de wethouder daarnaar?

Regulering dag- en bezorghoreca binnenstad 5 maart 2025

  • Groningen heeft geweldig centrum, mix van kleine retailers, horeca, publieke ruimte waar je gratis mag zijn, het Forum, grote Franchises. Een reden voor toeristen om hier hun geld uit te geven, goed voor onze werkgelegenheid & economie, maar ook een reden waarom wij allen zo graag in Groningen wonen en een goed vestigingsklimaat hebben.
  • Hierbij is balans wel belangrijk, niemand heeft iets aan een straat met alleen maar koffietentjes. Andersom alleen maar winkels zonder horeca is ook niet gewenst. De PvdA is al langer pleitbezorger van het bewaken van deze mix. Daarbij lijkt het soms of we anti koffietent zijn, maar dat is absoluut niet zo, het gaat om de mix.
  • Ik zou graag willen dat we met totale ‘laissez faire’ op een prachtig centrum uit zouden komen, maar helaas werkt de economie niet zo. Er is enige sturing nodig, en gelukkig kan dat ook in Nederland.
  • Daarom heeft de PvdA in 2023 de motie ‘meer ruimte voor de kleine retailondernemer’ ingediend, om te komen tot een goede mix. Een motie die breed is aangenomen.
  • Met dit voorstel doet het college enkele voorstellen, als uitvoering van die motie, om -als het omgevingsplan vastgesteld wordt-, deze balans te waarborgen. Wij zijn dan ook voorstander van het voorstel van de gemeente om met 2 categorieën te gaan werken. Dit geeft ons ruimte tot regulering, waarbij wat de PvdA betreft het daarbij vooral gaat om de spreiding per gebied.
  • Tegelijkertijd zouden deze regels ook niet te streng moeten zijn, want je wil flexibiliteit hebben om ondernemers ook de kans te geven in te springen op nieuwe ontwikkelingen. Bovendien kunnen te strenge regels leiden tot leegstand, en dat moeten we ook niet hebben.
  • Het blijft dus balanceren.
  • Bovendien is dit ook niet het enige beleid dat we hebben, zo moet er aanvullend beleid zijn om de kleine retailer te blijven helpen. Hierbij denk ik aan de gebiedsmakelaar of het ondersteunen van lokaal eigenaarschap voor kleine retailers, want in 9 van de 10 gevallen is een drastische huurverhoging de primaire oorzaak van aanpassen van retail naar daghoreca.
  • Ook zou ik voor willen stellen om de vinger wel goed aan de pols te houden, wat de PvdA-fractie betreft wordt er dan ook, bijvoorbeeld over 2 jaar, geëvalueerd, zodat we dan kunnen zien of er meer nodig is, en of we eventueel ook voor 1A een vergunningsplicht kunnen invoeren als dat nodig blijkt? Hoe kijkt de wethouder daarnaar?

Nieuwe Poort (12 februari 2025)

Een hele woordvoering had ik voorbereid over het belang van een Nieuwe Poort voor Groningen. Hoe Groningen en de muziekcultuur zo bij elkaar horen en hoe die elkaar versterken. De kracht van Eurosonic/Noorderslag en wat dit festival betekent voor Groningen. Over het NNO en waarom zij, en daarmee muziekliefhebbend Groningen, willen dat er een exclusieve zaal komt voor klassiek met betere akoestiek. Waarom een nieuw muziekcentrum goed is voor de Groningse economie en ons vestigingsklimaat. Waarom het zo belangrijk is dat we als Gronings gemeentebestuur lef blijven hebben, visie tonen, en gaan voor de beste locatie voor Groningen.

Maar de insprekers hebben dat allemaal veel beter gezegd en hun verhalen sluiten ook aan bij de vele gesprekken die ik de afgelopen tijd ook met vele anderen over de Nieuwe Poort gevoerd heb. Dus dank aan de insprekers voor dit brede beeld.

In de PvdA vinden zij een mede-stander, wij zijn groot voorstander voor een nieuw muziek. Want na de enorme groei aan bezoekers in de Oosterpoort is de rek er in het huidige gebouw écht uit. Een nieuw gebouw met één echt grote popzaal, 2 kleinere zalen en een hoogwaardige klassieke zaal, zorgen we ervoor dat Groningen de cultuurstad van Noord-Nederland zal blijven. Met muziek van verschillende stromingen, pop, latin, dance, klassiek, hip/hop, of juist een mix van genres, voor ieder wat wils.

De vraag is dan, waar & hoe ga je dat doen.

Voor de PvdA-fractie was die keuze helder, en ook na alle recente onderzoeken, die ons zeker veel geleerd hebben, is de conclusie nog hetzelfde, namelijk de voorkeur voor het stationsgebied. De PvdA-fractie ziet zeker ook de kansen die de suiker biedt, wat het kan betekenen voor de ontwikkeling van het voorgebied en een gedeelde stad, de ruimte die daar is waardoor het gwbouw goedkoper kan, mooi aan het water. Maar toch hebben we een sterke voorkeur voor nieuwbouw bij het stationsgebied.

Want door de verplaatsing van Prorail hebben we een unieke kans met een lege plot zo vlak bij het centrum. De mogelijkheid van een cultuurgebouw als onderdeel van een levendig spoorkwartier, een mix van wonen, werken & ontmoeten. Een groot gebouw met niet alleen ruimte voor al die concertzalen, maar ook voldoende ruimte voor onderwijs, en openbare ontmoetingspleken, zodat het gebouw 24/7 gebruikt zal worden.

De voordelen van deze plek, boven de Suikerzijde, is voor de PvdA duidelijk, ik pak er een paar uit:

  • Dit gebouw zal het meest bezoekers trekken, en dat is uiteindelijk één van de grootste doelen van deze investering, namelijk zorgen dat zoveel mogelijk mensen van live muziek in Groningen kunnen genieten;
  • Waarmee deze locatie ook de beste business case heeft en het minst risico’s voor de exploitatie. Omdat je van andere steden kan zien hoe belangrijk het is om vlak bij het hoofdstation te zitten. De voordelen van een hoofdstation op loopafstand zijn dus enorm, niet alleen voor de bezoekers, maar ook voor het onderwijs en de artiesten;
  • Deze locatie is beter voor de vele ondernemers in het binnenstad, zoals net duidelijk ook toegelicht;
  • Ten slotte, een nieuw muziekcentrum zal een boost aan de stad te geven, zoals eerder het Groninger Museum in 1994 en het Forum in 2020 deden. Die gebouwen horen op loopafstand van elkaar in het centrum.

Daarom, zeggen wij tegen het college, doe je uiterste best om bij het stationsgebied, binnen het budget van gemiddeld 17.4 mln structureel, dit te realiseren. Wat de PvdA betreft moet de oplossing vooral gezocht worden in het vergroten van het plot, het bouwen van een Bijna-Energie-Neutraal Gebouw of optimalisaties in het ontwerp. We zijn heel benieuwd naar de resultaten van de quick scan en kijken ernaar uit om die snel weer te bespreken. En als de resultaten teleurstellend zijn, en het kan dus echt niet betaalbaar bij het station, dan moeten we zo snel mogelijk met elkaar in gesprek om de alternatieve terugval opties uit te werken. Waarbij splitsing, of renovatie natuurlijk ook opties zijn.

Maar wat de PvdA betreft ligt de focus nu bij dit gebouw. Als je je droomhuis op Funda hebt gevonden, dan ga je ook alles doen om die te kunnen kopen. Dan maak je afspraken met de hypotheekadvisseur, dan plan je extra bezichtigingen, dan ga je weer uitrekenen wat je budget is. En ja, dan zet je ook even je meldingen uit voor andere huizen en plan je dus geen andere bezichtigingen.

We zijn hier al zo lang mee bezig, en zoals uit het antwoord van de wethouder blijkt, uitstel is duur, dus we moeten het tempo erin houden.

Want voorzitter, we hebben het net ook van het NNO gehoord, maar een vergelijkbaar verhaal had je ook voor de pop-muziek kunnen houden, Groningen verdient een nieuw muziekcentrum en daar gaat de PvdA vol voor!

Sociale agenda Nij Begun – maatregelen (12 februari 2025)

Ongeveer een half jaar geleden zaten we hier ook om de uitgangspunten & doelen van de sociale agenda van Nij Begun te bespreken. Een jaarlijkse investering van 100 miljoen euro voor de komende 30 jaar om ervoor te zorgen dat Groningen op de belangrijkste brede welvaart indicatoren weer op het landelijk gemiddelde komt.

Nu, een half jaar later en daarmee binnen de planning, trouwens een welkome uitzondering binnen het aardbevingsdossier, hebben we de agenda zelf ontvangen. 16 maatregelen, die het verschil moeten maken voor Groningers. Variërend van extra geld voor ontmoetingsplekken en brugfunctionarissen in het onderwijs tot het effectiever aanpakken van schuldenproblematiek en het vergroten van mentale weerbaarheid van jongeren. Ik heb nog even de zienswijze erbij gepakt die we als Raad gestuurd hebben, ik citeer:

“De raad van Groningen benadrukt dat het tegengaan van (intergenerationele) armoede en de ontwikkeling van de Groningse jeugd de belangrijkste uitgangspunten moeten zijn bij het opstellen en de nadere uitwerking van de sociale agenda.”.

Deze maatregelen doen precies dat en mijn fractie geeft dan ook volop steun voor deze maatregelen. Steun die ik ook gehoord heb van vele maatschappelijke organisaties en inwoners. Complimenten aan de bestuurlijk trekker Cora-Yfke Sikkema en de kwartiermaker Henk Nijboer en zijn team.

We vinden het heel verstandig om meteen, voor de komende jaren, en ook zo concreet, te bepalen wat we willen doen, om te voorkomen dat we verzanden in een project-carrousel vol pilots en proefballonnetjes. Bovendien zitten er veel maatregelen in, die we in Groningen of elders in het land al praktijk zijn en daar hun effect bewezen hebben, denk bijvoorbeeld aan de brugfunctionarissen. We gaan echt het positieve verschil hiermee maken voor zoveel Groningers.

Wel wil ik nog wat zaken meegeven:

Ten eerste richting de kwartiermaker en zijn team. Wel zijn we heel benieuwd naar de precieze uitvoering, zorgen heeft mijn fractie rondom de uitvoeringscapaciteit. Het streven is nu om aan te sluiten bij bestaande maatschappelijke initiatieven. Ik roep de overheden op om hen dat vertrouwen te geven zonder teveel verantwoordingseisen en hen onderdeel te maken van de bureaucratie die we helaas soms bij de overheid zien.  Ook vinden we het van belang dat we als democratisch gekozen volksvertegenwoordigers goed betrokken blijven. Wij zouden het goed vinden als er zowel per maatregel (of per thema) bepaalt wordt hoe dit vormgegeven wordt, en er op algemeen niveau ook een plan komt. Bijvoorbeeld rondom de evaluatie en jaarlijkse verantwoording en begrotingen.

Ten tweede richting het college, maar ook richting mijn collega-raadsleden. Met het aankomende financiële ravijn zou het mogelijkerwijs, aantrekkelijk gevonden kunnen worden om te bezuinigen op reguliere gemeentelijke taken die nu vanuit Nij Begun opgepakt kunnen worden. Ja, dat kán.  Maar ik wil het college en onszelf oproepen dat niet te doen. Daarmee ondermijnen we de effectiviteit van deze programma’s, aangezien het juist een aanvulling moet zijn op alles wat we regulier al doen. Deze maatregelen gaan onze inwoners zoveel helpen, dat gaat op termijn ook de gemeente geld besparen. Om het concreet te maken, minder schooluitval en daarmee minder mensen in de bijstand, of wat te denken van het ‘welzijn op recept’, zodat er uiteindelijk minder vraag naar zorg is. Dus college, dus collega-raadsleden, laat ons geduld hebben!

Mondelinge vragen MKB’ers in het aardbevingsgebied (29 januari 2025)

Deze week heeft het kennisplatform leefbaar en kansrijk Groningen van de Rijksuniversiteit Groningen een onderzoek gepubliceerd over ondernemerschap in het aardbevingsgebied. Ook heeft Gronings Perspectief (een samenwerking van de RUG en het Sociaal Planbureau Groningen) onderzoek gedaan onder ondernemers in het aardbevingsgebied.


Zij beschrijven dat ondernemers lange tijd een vergeten groep zijn geweest in het aardbevingsgebied, waarbij de gaswinningproblematiek leidt tot onzekerheid en stress, maar dat zij slechts beperkt terecht konden bij de overheid als ze in de knel kwamen. De onderzoekers beschrijven dat er de afgelopen jaren veel regelingen opgezet zijn en de ondersteuning beter is, maar dat het nog steeds zeer ingewikkeld voor ondernemers is. Ook geven de onderzoekers aan dat potentieel slechts het topje van de ijsberg in zicht is, en de problematiek dus groter kan zijn dan nu doet voorkomen. Ze adviseren (o.a.) aan de overheidsorganisaties/ overheden in Groningen: “loop vaker binnen bij de lokale ondernemer en leer zo hoe het aanbod beter kan aansluiten bij hun vragen en behoeften.”


Naar aanleiding van deze onderzoeken hebben de fracties van de Partij van de Arbeid en de ChristenUnie de volgende vragen aan het college van B&W.

  1. Herkent het college de conclusies uit het onderzoek?
  2. Het onderzoek beschrijft dat veel ondernemers onbekend zijn met de regelingen en de
    problematiek groter is dan het doet voorkomen. Hoe duidt het college dit voor de gemeente
    Groningen?
  3. Hoe blijft het college zich inzetten voor deze ondernemers en welke partners zijn daarbij
    nodig met inachtneming van de aanbevelingen uit het rapport?

Gele loper, prostitutiebeleid en actieplan mensen met onbegrepen gedrag (15 januari 2025)

Voorzitter, Graag ga ik een stukje terug in de tijd, naar de jaren ’80, toen het Groninger Museum, en de Werkmanbrug, er nog niet lagen. De primaire route van het station naar de binnenstad liep toen via de Herebrug en Herestraat en in de Folkingestraat zagen we veel problemen die we nu helaas ook zien. Er werd gedeald, er was drugsoverlast, mensen voelden zich niet veilig. Maar na een ingreep in het fysieke domein, namelijk de brug, werd het een primaire looproute en verbeterde de straat enorm. Het winkelaanbod is geweldig en het werd niet voor niks uitgeroepen tot beste winkelstraat van Nederland.

En ook nu is zo’n ingreep weer nodig. De overlast en criminaliteit is tot zo’n niveau toegenomen dat mensen  de straat ’s avonds ontwijken. Dat ondernemers regelmatig door agenten gevraagd worden om beelden te delen van incidenten die op straat gebeurden, dat dealers zonder schroom overdag hun drugs verkopen en de inspreker schetste net ook een heel vervelend beeld.

Daarom is het zo goed dat het college nu met deze brede aanpak gekomen is. Een combinatie van intensiveren wat we al doen, extra maatregelen op korte termijn maar óók een meer structurele lange termijn aanpak. Telkens met preventie als basis, maar repressie achter de hand als dat echt nodig is. De aanpak is integraal met veel onderdelen, vandaar dat ik een aantal onderdelen specifiek toelicht:

  1. Goed dat cameratoezicht er gaat komen. Huidig voorstel (tijdelijk, maar zonder strakke einddatum) is wat de PvdA betreft ook goed. Camera’s kunnen immers ook enorm helpen als het om preventie gaat en kan de gemeente ook helpen om zorg te leveren aan mensen die overlast geven in de Folkingestraat en het is duidelijk onderdeel van een brede aanpak. Bovendien horen we deze behoefte ook van de winkeliers.
  2. Extra inzet door Boa’s, de politie en de persoonsgerichte aanpak. Dit werpt nu al z’n vruchten af, dus ga hiermee door.
  3. De Wijkhub. Dit lijkt ons een goed idéé, wel belangrijk dat de zichtbaarheid van zo’n HUB groot is, bij veiligheid is het subjectieve veiligheidsgevoel ook heel belangrijk en dit subjectieve veiligheidsgevoel kan enorm toenemen dankzij zo’n hub.
  4. Het bleek al uit mijn inleiding, volop steun voor de verbeteringen in de openbare ruimte en stedelijke vernieuwing. Hierbij moet ik bijvoorbeeld denken aan het toevoegen van groen en van verlichting, juist ook in de dwarsstraten. Maar ik zie ook een kans voor het publiek ontwikkelbedrijf om te sturen op bepaalde invulling van bepalende gebouwen in dit gebied. Bijvoorbeeld de hoekpanden waar de Folkingestraat en de Nieuwstad elkaar kruizen. Wel moeten we ons hier bewust blijven van het waterbedeffect. Een stad als Groningen, met haar inwonersaantal zal altijd een zekere mate van ongure types en criminaliteit aantrekken. Ik zou willen oproepen om hier als college bewust van te zijn, want als we die allemaal wegkrijgen uit dit gebied, dan popt het ergens anders net zo hard weer op.

Voorzitter, we kunnen niet ontkennen dat ook de prostitutie in Nieuwstad samenhangt met de overlast in de Folkingestraat. Dit gaat echter geen pleidooi worden om dus maar te stoppen met prostitutie in Nieuwstad. Uit de stukken, en ook de gesprekken die ik gevoerd heb, blijkt het grote verschil tussen de misstanden in de vergunde en onvergunde prostitutie. Waarbij het beleid wat we hebben voor nieuwstad werkt. Beleid gericht vanuit zorg, met handhaving, en maatschappelijke partners als het overweeghuis. Maar, mijn fractie maakt zich grote zorgen over de onvergunde prostitutie. Specifiek de mannenprostitutie. Waarvan we weten dat het er zeker is in de gemeente Groningen, maar waar we bijna geen beeld van hebben. Ik overweeg daarop een expertsessie te organiseren, of het college middels een motie te verzoeken hier met een actieplan voor te komen of het beleid uit 2016 op te herzien. Maar dat laat ik afhangen van dit debat ook.

Ten slotte de brief over onbegrepen bedrag. Het bleek al uit mijn vraag aan de inspreker, maar ik wil het college uitdagen om dit plan óók te bespreken met de doelgroep, niet alleen met de experts. Makkelijk is het niet, maar het kan wel, dus probeer het alsjeblieft, want het plan zal er zoveel beter van worden.

Routekaart 2035 (8 januari 2025)

Routekaart 2035:

Eerste termijn:

Woordvoering:

  • Met het actualiseren van de routekaart laat de gemeente Groningen zien dat de energietransitie ons menens is en hoe we de komende 10 jaar eraan gaan werken om energieneutraal te zijn.
  • Waarbij we overal in routekaart, op alle domeinen, teruglezen dat de energietransitie niet alleen een technische, maar juist ook een sociale opgave is. Want als we deze routekaart uit willen voeren, dan moet heel Groningen mee willen & kunnen doen. Dat mee willen doen vraagt om een combinatie van de wortel & de stok en goede participatie en communicatie zodat mensen zich betrokken en verantwoordelijk voelen. Over het mee kunnen doen hebben we in deze raad ook al vaak uitgebreid gesproken en bij de voorjaarsnota diende de PvdA, met andere partijen, een motie in om de nadruk te leggen op ontzorgen en 100% subsidie voor de grote groep inwoners in Groningen die, bijvoorbeeld door en laag inkomen of andere zorgen, niet zelf hun huis kunnen isoleren.
  • Gelukkig zien we deze punten goed terugkomen in de geactualiseerde routekaart en bij de daadwerkelijke uitvoering de komende jaren zal de PvdA hier scherp op blijven. Hierbij kijken we specifiek ook naar maatregelen 29 van Nij Begun, waar we als het goed is binnenkort over geïnformeerd worden. En die alleen een succes kan zijn, als de gemeente voldoende ontzorgd.
  • Gelet op de tijd wil ik nog 2 punten benadrukken
    • 1.  Vaak komt in de routekaart terug ‘waar we over gaan’ en waar we wel of geen invloed op hebben. Daar zou ik het college willen uitdagen om dit niet puur juridisch te beschouwen, maar actief te zoeken op welke manier zij toch nog invloed kan hebben, ook als dit wettelijk misschien niet zo is. Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van een coalitie van bedrijven die voorop willen lopen in de energietransitie en daarmee andere bedrijven kunnen inspireren en meenemen.
    • 2 De energieinitiatieven in Groningen. Vanuit efficiency snap ik dat het soms verleidelijk is om top down met voorstellen te komen, maar vanuit draagvlak kan het helpen om wel een grotere rol voor deze groepen te maken. Bovendien, en dit is een pijnlijk feit, vertrouwen mensen de buurman of buurtbewoner meer dan de gemeente als overheid. En vertrouwen is zo belangrijk om mensen mee te nemen in de energietransitie. Ik vind het lastig om dit betoog concreet handen en voeten te geven, met een potentiële motie, of het vragen om een toezegging, maar weet dat de PvdA hier scherp op is.

Nieuwjaarstoespraak PvdA (10 januari 2025)

Het voelt ondertussen als heel ver weg, voor mij in ieder geval wel, maar 2 week geleden was het Kerst. Even geen werk, en tijd om met familie of vrienden door te brengen. Ik was bij mijn ouders, en mijn moeder heeft een grote stripverzameling, echt de klassiekers. Lucky Luck, Donald Duck, Robbedoes en ook Asterix en Obelix. En vaak als ik daar ben pak ik die er uit nostalgisch redenen weer even bij. En elke Asterix begint precies hetzelfde, ik heb er ff eentje meegenomen, namelijk met een kaart van Frankrijk en de tekst

“Heel Gallië is bezet door de Romeinen… Heel Gallië? Nee! Een door onverzettelijke Galliërs bewoond dorp blijft moedig weerstand bieden aan de indringers.”

En kameraden, als ik het nieuws de laatste tijd volg, dan voelt Groningen ook zo.

De PVV werd in Nederland de grootste partij en n Nederland hebben we nu dik een half jaar een rechts populistisch kabinet. Een Kabinet die zegt op te komen voor de Nederlanders, maar ondertussen helemaal niks doet voor de mensen die dat het meest nodig hebben. Het minimumloon ging tóch niet omhoog, het noodfonds energie stopt, waardoor mensen met weinig geld en een hoge energierekening de pineut zijn en bij het klimaatbeleid wordt hard aan de handrem getrokken. En dit zijn nog maar 3 voorbeelden. Ik kan me net zo hard boos maken over het asielbeleid, de bezuinigingen op onderwijs, de bezuinigingen op cultuur, het praktisch schrapen van ontwikkelingssamenwerking. Het enige voordeel aan dit kabinet is, is dat ze allemaal onervaren zijn en daardoor veel van deze slechte plannen ook amper uitgevoerd krijgen. Eigenlijk net als de prutserige romeinen…

En daar tegenover staat dan dan dus Groningen als het dappere dorpje die daar weerstand aan blijft bieden. Een dorpje waar PvdA-GroenLinks de grootste partij was bij elk stembureau, op eentje in Hoogkerk na. Een dorpje waar we een superlinks college hebben van 5 partijen die juist wél de keuzes maakt voor onze inwoners die dat het meest nodig hebben. Waar we enorm veel geld investeren in de Noorderlijke wijken, voor sociale projecten en fysieke projecten. Waar we vast blijven houden aan de energietransitie en dat zo doen dat we mensen die het moeilijk hebben zoveel mogelijk ontzorgen en begeleiden. Waar we juist wel in cultuur en onderwijs investeren. Met een Nieuwe Poort en onderwijscampussen, voor MBO, HBO & Universiteit. Een Groningen waar we op zaterdag demonstreren voor vrede en op zondag de kristalnacht herdenken, beide zonder incidenten. Asterix heeft zijn toverdrank, en ik weet niet precies wat er bij ons in het water zit, maar wat mij betreft mogen we hier trots op zijn met elkaar. Dat we dit hier dankzij de sociaal-democratie en goede samenwerking met andere linkse partijen voor elkaar krijgen. Dat er dus een alternatief is.

Want als ik iets van kritiek mag hebben op Asterix en Obelix, dan is het wel dat zij heel goed zijn om hun eigen dorpje vrij te houden van Romeinen. Maar na ruim 40 strip-albums, is nog steeds heel Frankrijk, op één klein dorpje na bezet.

Dat moeten wij anders doen! Het is onze taak als sociaal-democraten om ervoor te zorgen dat die gure rechtse wind gaat liggen en links bij de volgende verkiezingen meer en meer gaat winnen. Dat er over een aantal jaar op de nieuwjaarsborrel van de PVV in Urk iemand aan het speechen dat heel Nederland bezet is door progressieve sociaal-democraten en zij daar dapper weerstand aan proberen te bieden…

Ik ben een rasoptimist, en ik geloof echt dat we dat voor elkaar kunnen krijgen. En daarvoor moeten we in Groningen volop doorgaan met onze linke agenda, dan kunnen we laten zien dat er wel degelijk échte oplossingen zijn voor mensen die het zwaar hebben en dat je dus uiteindelijk niks opschiet met zondebokpolitiek, behalve een sterk verdeelde samenleving. Hier hard aan te werken en dit ook kenbaar te maken. Dat is mijn goede voornemen voor komend jaar, en ik hoop dat met jullie te gaan doen.

Dus laten we zo met elkaar proosten, want zoals elk Asterix album opent met de kaart van Frankrijk, sluit het altijd af met een groots feest, waar de everzwijnen aan het spit boven het vuur hangen. Everzwijnen zie ik hier niet, maar de bar is wel open dus daar hoop ik zo nog met jullie door te praten hierover.

Discussienota weerstandsvermogen

  • Dank voor opstellen van discussienota, gemeentelijke financiën zijn een ingewikkeld, maar ook zeer belangrijk onderwerp, dan helpt dit enorm om het gesprek goed te voeren.
  • En om financiën uitlegbaar te maken, wordt vaak de vergelijking gemaakt met een huishoudboekje, maar helaas gaat die vergelijking wel mank. Ten eerste omdat gemeentelijke financiën veel ingewikkelder zijn, met strenge boekhoudregels, bijvoorbeeld om financiële problemen zoals in de jaren 10 rondom de grex’en te voorkomen. Maar de vergelijking gaat vooral mank, omdat je bij het maken van een begroting voor je eigen huishoudboekje je eigen geld, of misschien dat van je partner, uitgeeft, maar we bij het gemeentelijk geld voor de gehele gemeenschap bepalen.
  • Dit brengt ons in een lastig dilemma. Enerzijds mag het niet zo zijn dat we onze inwoners in de steek laten, omdat we het bijvoorbeeld van essentieel belang vinden dat de solvabiliteit boven de 10% komt, of de schuldquote onder de 120%. Anderzijds, dienen we wel op onze financiële positie te blijven letten, omdat anders latere generaties de consequenties daarvan moeten dragen, en toekomstige gemeentebesturen op hun beurt niet de zorg, veiligheid of woningbouw kunnen leveren die nodig gaat zijn.
  • Waarbij het nog extra ingewikkeld is, dat we voor zo’n groot deel van onze inkomsten afhankelijk zijn van de Rijksoverheid, waar het financiële ravijn nog steeds staat.
  • Wat de PvdA betreft is het dan ook goed om de streefwaarde voor solvabiliteit op 10% te zetten, al helemaal nu de ratio van het weerstandsvermogen ruim boven de 100% staat. Want een lage solvabiliteitsratio is best acceptabel, als de gemeente Groningen haar risico’s goed blijft inschatten en hier voldoende weerstandsvermogen tegenover zet. En daar zit wat de PvdA betreft ook wel de crux, hoe beter je je risico’s inzichtelijk maakt, hoe minder reserves je nodig hebt. En dat inzichtelijk maken van de risico’s, dat neemt de gemeente heel serieus. Bovendien worden we als gemeenteraad daar ook steeds beter over geïnformeerd, ik moet bijvoorbeeld denken aan raadsvoorstellen, waar beschreven staat hoe de financiële kengetallen beinvloed worden door een voorstel. Dat is hoe je het wil hebben, zo zorgen we voor een goed gesprek over financiële keuzes.
  • Samenvattend kan de PvdA zich dan ook vinden in de gemaakte afspraken, hierop wil ik nog aanvullen dat er in de auditcie gesproken is over de rol van de Raad m.b.t. het financiële ravijn. Daar is een sub-clubje voor gemaakt, en ik kan me goed voorstellen dat daar ook afspraken uit voortkomen die aan dit lijstje toegevoegd kunnen worden.

Doelen economische agenda Nij Begun (11 december 2024)

Vandaag bespreken we de concept doelen van de economische agenda van Nij Begun. Een beetje een uitzonderlijk debat, omdat we als raad onderling onze concept zienswijzen bespreken. Maar ik ben blij dat het wel gelukt is om hier met elkaar over in gesprek te gaan, ten eerste in het kader van transparantie en het feit dat we met dit debat onderstrepen dat we deze agenda heel belangrijk vinden. Ten tweede hoop ik dat vandaag ons helpt om een meer gezamenlijk verhaal met elkaar te ontwikkelen, een gedeelde mening op de economische agenda. Want met 12 gemeenteraden, 2 waterschappen en een Provincie is het extra belangrijk dat we gericht opmerkingen plaatsen.

Maar voordat ik de inhoud in ga, eerst mijn dank & complimenten aan Jakob Klompien en zijn team voor opstellen van deze agenda, puik werk om in korte tijd dit voor elkaar te krijgen.

Mijn fractie is vooral te spreken van het feit dat er missies gekozen worden en gewerkt wordt vanuit Mariana Mazzucato voor missie-gedreven beleid. Dus er wordt niet alleen gekeken waar Groningen economisch goed in is, maar ook welke economische sectoren een bijdrage kunnen leveren aan de grote uitdagingen waar we in Groningen en de wereld voor staan. Daarbij is het wel van belang om deze missies zo vorm te geven, dat we ervoor zorgen dat de Groningers er ook echt snel al profijt van hebben, dus stel er wordt gekozen voor verdere investeringen in de waterstof economie, hoe zorgen we dan dat de gemiddelde Groninger daar iets aan heeft? Of hoe zorgen we dat de Healthy Ageing zorgt voor gezonde Groningers.

Voorzitter, vandaag spreken we specifiek over de doelen. Mijn fractie staat achter deze 5 doelen, maar mist iets wezenlijks. Namelijk een doel dat draait om goede werkgelegenheid. Wat ons betreft zou er een 6de doel toegevoegd worden, namelijk het creëren van duurzame en inclusieve werkgelegenheid, dus -en hier moet ik credits geven aan mevrouw Jacobs-  werk voor alle Groningers.

Want werk is zo belangrijk, het zorgt voor inkomen, het geeft een kans om je te ontwikkelen, je krijgt de kans meer bij te dragen aan de samenleving, je ontmoet andere mensen. Door dit doel specifiek te maken, kan hier rekening mee gehouden worden als missies gekozen worden, door dus voor misses te kiezen waar vaste contracten de norm zijn en er ook geld is voor goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Missies met een mix van werk voor verschillende opleidingsniveaus, van theoretisch, tot praktisch geschoold en bij voorkeur ook ruimte voor zij-instromers of mensen zonder opleiding. Denk daarbij aan de maakindustrie.

En door dit doel te willen bereiken voor alle Groningers, zal er ook aandacht moeten zijn voor Groningers met afstand tot de arbeidsmarkt. Laat deze enorme pot met geld ook een kans zijn om bedrijven te dwingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid te pakken als het gaat om een inclusieve werkgever te zijn. Waarbij ik moet denken aan bedrijven die oog en oor hebben voor de velen die niet direct aansluiting hebben met de arbeidsmarkt en die bereid zijn werknemers scholing en ondersteuning te geven. En dat doen we niet alleen voor die mensen die daardoor een kans op werk krijgen, 35.000 inwoners in onze provincie gaan de komende jaren met pensioen. Dat betekent dat wij iedereen nodig hebben.

Kortom: voeg een werkgelegenheids doel toe aan de doelen van de economische agenda, heb meer aandacht voor Groningers met afstand tot de arbeidsmarkt, en we hebben een top agenda om de Groningse economie de komende 30 jaar écht vooruit te helpen!

Voedsel & eiwit-transitie (11 december 2024)

Voedsel is emotie. Veel van onze mooiste herinneringen, die we koesteren en door willen geven, draaien om eten. Oma’s appeltaart op een verjaardag. Een AA’tje in de kantine na een verregende voetbalwedstrijd. Een broodje kebab na het stappen. Een portie kibbeling op de Vismarkt met opa. Kom aan ons eten, en je komt aan ons. Daarom roept vegetarisme, of veganisme, zoveel weerstand op.

Tegelijkertijd verandert ons eetpatroon eigenlijk waanzinnig snel. Nog geen 20 jaar geleden had elke buurt en middelgroot dorp een Chinees-Indisch restaurant, waar zijn die nu gebleven? En je kan het bijna niet geloven, maar 60 jaar geleden was er nog geen enkele pizzeria in Groningen. Ons eetpatroon is enorm veranderd.

En veel van deze veranderingen waren geen veranderingen ten goede.

Ons voedsel komt van verder weg, waardoor de effecten op klimaatverandering groter geworden zijn. We eten meer bewerkt voedsel, waar minder voedingsstoffen inzitten. En we eten teveel dierlijke eiwitten, dat is minder gezond én is minder goed voor de aarde, in vergelijking met plantaardige eiwitten.

De PvdA-fractie vindt het dan ook goed dat dit college ervoor gekozen heeft om met een uitvoeringsagenda te komen voor deze brede voedsel, en specifiek de eiwittransitie. Net zo goed als dat de gemeente fietsen i.p.v. autogebruik stimuleert, roken ontmoedigd en sporten bevordert. Kortom allemaal zaken die goed zijn voor onze inwoners en daarmee goed voor onze gemeente. Het is daarbij wel van belang, juist omdat voedsel zoveel emotie oproept, dat de gemeente eerlijk en duidelijk is in haar doelen. Het streven is niet een samenleving waar iedereen veganist is, net zo goed als we ook niet streven naar een Groningen zonder auto’s. Het streven is een samenleving waar we allen, in vergelijking met nu, een deel van onze dierlijk eiwitten vervangen door plantaardige eiwitten en meer eten lokaal geproduceerd is. Een dieet, zoals dat trouwens normaal was in de jaren 60. Om deze uitvoeringsagenda tot een succes te maken is het van belang om dit goed te blijven benoemen. Want als de eiwittransitie onderdeel wordt van de brede culture wars die nu gevoerd worden, dan wordt het een stuk lastiger om alle Groningers mee te nemen in deze transitie. Sterker nog, dan zou het me niks verbazen als zelfs het tegenovergestelde bereikt wordt.

Dit brengt me meteen naar mijn eerste aandachtspunt. Hoe kan het college ervoor zorgen dat dit iets van alle Groningers wordt. In de uitvoeringsagenda zie ik daar al goede acties voor, zoals bijvoorbeeld de samenwerking met de voedselbank. Ook staat dit beschreven in het hoofdstuk communicatie, maar, ‘the proof of the pudding is in the eating’. Hier zal de PvdA fractie dan ook scherp op blijven. Plantaardige eiwitten moeten vooral heel logisch en gewoon worden. Dat in een studentenhuis standaard naast de yoghurt, ook een pak sojayoghurt staat, en men dat gewoon om-en-om eet. Of dat er bij de lunch in een verzorgingstehuis niet alleen koemelk op tafel staat, maar ook soja & rijstmelk.

Juist als het doel is, dat uiteindelijk de massa meedoet, is het van belang dat de gemeente niet alleen voorop loopt, maar ook om zich heen blijft kijken of iedereen het tempo wel bij kan houden.

In de uitvoering van deze routekaart zou ik dat advies dan ook aan het college mee willen geven, dat doe ik nu, en met dat in ons achterhoofd zullen wij ook de routekaart blijven wegen.  

Uitkomsten onderzoeksrapport Seksuele en criminele uitbuiting (04 december 2024)

Criminele uitbuiting kent vele gezichten. Een vluchteling die gedwongen wordt tot prostitutie, jongeren die gerekruteerd worden om drugs te verkopen of kinderen die zakkenrollen. Telkens gaat het om situaties waarin mensen gechanteerd of gedwongen worden illegale dingen te doen, en waarbij de dader van iets illegaal, dus eigenlijk ook een slachtoffer is.

De gemeente Groningen heeft al 2 jaar een actieprogramma om dit tegen te gaan, juist vanuit die gedachte dat sommige daders ook een slachtoffer zijn. Daarom is het goed dat het college dit onderzoek nu onafhankelijk heeft laten uitvoeren en zichzelf zo een kritische spiegel voorhoudt.

En dit onderzoek laten zien dat we ons echt zorgen moeten maken. Er is waarschijnlijk veel meer sprake van uitbuiting dan we scherp hebben en de meldroutes voor professionals om deze situaties van uitbuiting te melden zijn nog te onbekend. […] In de opleidingen die onze professionals gevoerd hebben is nog te weinig aandacht voor uitbuiting, terwijl uit de enquête blijkt dat die behoefte er wel is.

De gemeente zet daar al wel stappen in, zo was er vorige maand bijvoorbeeld een congres over criminele uitbuiting, en zijn vele professionals getraind, maar deze enquête maakt duidelijk dat het nog te weinig is. Wat de PvdA betreft gaat de gemeente Groningen dan ook onverminderd door met het deze workshops/trainingen en zorgen ze ervoor dat het meldpunt breed bekend wordt onder professionals. Daarmee is de eerste vraag van de agenderende partijen beantwoord, namelijk dat de PvdA deze aanpak volop steunt.

Dan de 2de vraag, of we nog suggesties mee willen geven. Daar hebben wij 3 van:

Ten eerste het gebruiken van vernieuwende interventies om jongeren te helpen die crimineel uitgebuit worden. Op het congres over criminele uitbuiting sprak een professional bijvoorbeeld over het gebruiken van een tijdelijke enkelband als een soort ‘pauzeknop’, omdat het slachtoffer daarmee enkele maanden ‘nutteloos’ zal zijn voor de criminele uitbuiters, natuurlijk alleen op vrijwillige basis. En ja, en ik snap ook, daar zitten natuurlijk allemaal haken & ogen aan, want zo’n enkelband kan ook statusverhogend werken, en dan heeft het weer het tegenovergestelde effect. Maar mij gaat het om het principe, dat dit college dus, met partners als bijvoorbeeld het CKM, pilots gaat ontwikkelen om dit type out-of-the-box interventies te ontwikkelen. Waarbij het belangrijk is om daarbij lessen te trekken uit andere initiatieven, denk bijvoorbeeld aan het device die gebruikt wordt rondom stalking, waar slachtoffers met één druk op de knop instanties in kunnen schakelen. Ook kan gedacht worden aan aanpakken waar de online wereld gekoppeld wordt aan de offline wereld. Door bijvoorbeeld tegelijkertijd online campagnes te doen én ook in die periode offline acties te doen. Wij overwegen een motie om het college hiertoe op te roepen en hier werk van te maken.

Ten tweede zien we in het onderzoek dat er veel misbruik wordt gemaakt van mensen met een licht verstandelijke beperking. Gelukkig gaat de gemeente in het begin van 2025 juist met zorginstellingen aan de slag om een beter beeld te krijgen van zowel daders, als slachtoffers, m.b.t. seksuele en criminele uitbuiting. Het zou goed zijn als het college daarbij niet alleen met de professionals in die instellingen het gesprek aan gaat, maar ook met de mensen die daar verblijven. Graag horen wij van de wethouder dat dat onderdeel van die aanpak is, en zo niet, waarom dat niet het geval is.

Ten slotte nog een laatste opmerking over prostitutie. Als mensen aan gedwongen of onvrijwillige prostitutie denken, denken mensen vooral aan vrouwelijke prostitutie. Maar dat is geen volledig beeld, want tegelijkertijd kunnen er natuurlijk ook mannen zijn die dit onvrijwillig doen, waar dus ook sprake is van criminele uitbuiting dus. In de stukken wordt dit onderscheid niet gemaakt tussen mannen en vrouwen, en dat stelt mijn fractie niet helemaal gerust, dus zou ik nog willen benadrukken dat daar in het actieprogramma ook aandacht voor is.

Begrotingsdebat (13 november 2024)

Vandaag debatteren we over Groningse politiek, en op mijn inleiding na, zal ik dat dan ook doen. Maar eerst deel ik graag een algemene observatie, waar ik mee zit. Politiek draait voor mij om het maken van een positief verschil voor je inwoners. Maar landelijk, en ook internationaal, zie ik bijna alleen maar cynische anti-politiek. Men is nergens voor, men is alleen maar tegen. Tegen immigranten, tegen klimaatbeleid, tegen de ander. En deze cynische anti-politiek heeft meer polarisatie en een verdeelde samenleving als gevolg. Bevolkingsgroepen worden tegen elkaar opgejut, het is wij tegen zij. En als verkiezingen eenmaal gewonnen zijn, leidt het ook nog eens tot teleurgestelde en gefrustreerde kiezers, als uiteindelijk weinig tot niets gerealiseerd wordt. Want laten we eerlijk zijn, het is makkelijk om het met elkaar eens te worden over wat je niet wil, maar is het veel moeilijker om gezamenlijk te bepalen wat je wel wil. Dat vraagt oprecht naar elkaar luisteren, het sluiten van compromissen, de bereidheid om niet helemaal je eigen zin te krijgen.

En als we als gemeente de uitdagingen van deze tijd, bijvoorbeeld de groeiende groep werkende armen, klimaatverandering, polarisatie, het woningtekort, de baas willen zijn, dan lukt het dat niet alleen maar met tegen zijn, dan zullen we vooral moeten focussen op wat we wel willen. Bij deze woordvoering zal ik dat dan ook doen. Want ik ben ervan overtuigd dat als we écht verder willen komen, écht problemen willen oplossen voor onze inwoners, dat dat alleen kan door te kiezen en uit te spreken wat je wél wil.

Het PvdA antwoord op die cynische anti-politiek is dan ook visie en het doorzettingsvermogen, om coalities te bouwen zodat die visie ook daadwerkelijk gerealiseerd werd.

Onze visie is dat elke Groninger gewoon moet kunnen werken. En als iemand dat niet lukt, dan kijken wij wat wel mogelijk is. En als het nodig is, dan zorgen we dat we een baan kunnen creëren. Zodat die persoon elke ochtend trots naar z’n of haar werk kan gaan. Hoe die het goede voorbeeld kan geven in z’n omgeving. Hoe die erbij hoort. En dat noemen we de basisbaan, en daar hebben we er ondertussen 150 van en worden er 250.

Onze visie is dat iedereen een betaalbare woning moet hebben en dat we daarom een weiland veranderen in een fijne woonwijk. Dat we een meer graven van ruim 100 hectare en daar woningen omheen zetten. Met sociale woningen op een A-locatie, direct aan ditzelfde meer. Met uiteindelijk woningen voor ruim 10 duizend stadjers.

Onze visie is een eerlijke energietransitie, die inkomensverschillen verkleint. Een energietransitie waarmee we niet wachten tot het te laat is, maar waar we in 2015 al begonnen met onze routekaart 2035. Met eigen opwekking van zonnestroom en een aanpak waarbij we mensen met een laag inkomen en hen helpen zoveel mogelijk ontzorgen. Want als je van rekening naar rekening leeft, dan heb je niet de mentale rust om ook nog eens een goede aannemer uit te zoeken om isolatie uit te voeren.

Allemaal voorbeelden die dankzij een hele trits aan linkse, progressieve college’s in Groningen, gerealiseerd worden. Dit zijn projecten van de lange adem, uitgevoerde door een bredere coalitie van de gemeente, maatschappelijke organisaties, inwoners en het bedrijfsleven. Dus politiek met visie op wat kan, niet op wat niet kan.

En het goede nieuws is, dat dit college, naast al deze goed voorbeelden, daar in deze begroting nog een schep bovenop doet. 28 miljoen over 47 posten.

En ik had ze alle 47 kunnen toelichten, maar gelet op de tijd hou ik het bij 4:

  • De 7.5 ton voor de pandbrigade is er mede gekomen na een raadsbrede motie tijdens het voorjaarsdebat, op initiatief van de PvdA fractie. Dankzij deze pandbrigade en het team woontoezicht, waar extra mensen aangenomen worden voor meer slagkracht, zorgen we ervoor dat mensen goed en veilig kunnen wonen. Je thuis is zo belangrijk, als je huurt moet je erop kunnen rekenen dat je verhuurder de woning goed onderhoudt, zich aan de verhuurregels houdt en je fatsoenlijk behandelt.
  • 5 ton extra voor de cultuurnota. Cultuur is beschaving. Het zet ons aan tot denken, om ons te verplaatsen in een ander. Oprechte ontroering en inzichten die we meenemen in onze gesprekken met vrienden, familie en collega’s. Met deze extra investeren maken we meer cultuur in mogelijk, juist in deze tijden.
  • Nu 5 ton extra voor het zwembad in Haren. Zodat de leden van ZwemclubHaren woensdagavond samen hun baantjes kunnen trekken. En Harense kinderen zaterdagochtend zwemles kunnen krijgen. En zo staat de PvdA ook voor de ijsbaan in Groningen, zodat we daar ook in de toekomst onze schaatsrondjes kunnen blijven maken.
  • 4.5 miljoen voor de jeugdzorg. Onze jongeren moeten op tijd, goede hulp krijgen. Want door er vroeg bij te zijn kan zoveel leed voorkomen worden. Een luisterend oor, effectieve therapie, een steun in de rug. Een aanpak die we samen met alle jeugdzorgaanbieders in de regio oppakken.

Voorbeelden die we in een brede coalitie, van gemeente, inwoners, maatschappelijke instellingen en bedrijven, dus die brede coalitie, voor elkaar krijgen en zo het positieve verschil maken voor onze Groningen.

Echter, zoals Drees al zei, niet álles kan, en zeker niet tegelijkertijd.  

Daarom kunnen we helaas nog niet in elke wijk waar dat nodig is grootschalige wijkvernieuwing doen. En is het dus van belang om deze lessen in de hele gemeentelijke organisatie te laten landen, zodat ook bijvoorbeeld de Wijert en Hoogkerk de vruchten ervan plukken.

Ook dreigt het Rijk hard te bezuinigen, waardoor we vanaf 2027 minder geld krijgen. Op dat scenario moet de gemeente zich goed voorbereiden.

Maar we weten nu al dat er vanuit het Rijk minder geld komt voor kansenongelijkheid tegengaan in het onderwijs. Daar kan je cynisch van worden, maar het antwoord zou moeten zijn om met onze coalities in het onderwijs nog beter samen te werken. Met hen de gevolgen van deze bezuinigingen te voorkomen. Daarom dienen wij vandaag samen met het CDA, D66 en nog vele anderen een motie in om precies dat te doen voor het onderwijs, bijvoorbeeld via een brede brugklas bonus. Want juist onderwijs moet de plek zijn waar jongeren van verschillende achtergronden elkaar zouden ontmoeten.

Ook vraagt de BTW-verhogingen van de Rijksoverheid voor aanpassingen in gemeentelijk beleid. Wij dienen daarom mede met een aantal andere partijen een amendement in om de grondslag van de reclamebelasting aan te passen en bepaalde instellingen, zoals culturele instellingen en scholen, uit te zonderen. En onderzoeken we aanvullend met een motie de uitzondering voor sportverenigingen. Een goed compromis waar coalitie en oppositie samen optrokken.

Ook zullen we een motie indienen om te onderzoeken hoe we met vrijstellingen voor belastingen nog meer solidaire kunnen zijn naar onze inwoners met weinig inkomen. Dankzij de vrijstelling afvalstoffenheffing, die 5 euro extra per huishouden kost, voorkomen we dat bij ruim 6.000 huishoudens jaarlijks een rekening van het Noorderlijk belastingkantoor voor de afvalstoffenheffing komt. Dit uitbreiden kan meer Groningers helpen, vandaar deze motie.

En we dienen samen met Student & Stad een motie in om te onderzoeken of er voldoende jongerenwoningen zijn. Want naast het bouwen van voldoende woningen, wat mede mogelijk gemaakt wordt door het initiatiefvoorstel ‘betaalbaar wonen’, waar wij graag nog steeds structurele dekking voor zien, gaat het ook om voldoende type woningen voor verschillende groepen. Ouderen, gezinnen, groot & klein, woongroepen, en ook jongeren.

Ten slotte dienen we met een aantal partijen een motie in voor het stimuleren van vrijwillig wijkvervoer. 2 weken geleden mocht ik meerijden met de Buurtvlinder in Groningen-Zuid. Een prachtig initiatief, waarbij het mooi zou zijn als die ook kunnen helpen, zodat onze senioren vaker een kopje koffie kunnen genieten met uitzicht op onze mooie Martinitoren.

Voorzitter, ik ga afronden.

In mijn inleiding sprak ik over het streven om als politici te spreken over wat we wél willen. En de Pvda is daar duidelijk in. Wij kiezen voor een eerlijk, socialer en sterker Groningen. Een Groningen waar alle kinderen, jongeren & volwassenen, dankzij onderwijs en scholing, de kansen krijgen die ze verdienen om hun leven goed in te vullen. Een Groningen waar niemand in armoede leeft. Een Groningen waar iedereen een fijne betaalbare woning heeft, in een mooi dorp of buurt. Met mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, op de sportclub, bij cultuur, in het buurthuis of gewoon in het openbare groen. Een Groningen met goed werk, voor technisch geschoolden, theoretisch geschoolden en óók, of eigenlijk juist, voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. En de PvdA kiest daar niet alleen voor, we doen het ook nog.

Leefomgeving & duurzaamheid – begroting 2025 (6 november 2024)

Zonder lullig te doen moest ik wat gniffelen om de vraag in het vragencarrousel over de hoeveelheid m2 openbare ruimte die afgelopen jaar herwonnen is. Alsof Groningen een soort risk-bord is waar we met onze legers beetje bij beetje de openbare ruimte overwinnen, mits we natuurlijk genoeg zes’en gooien. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Het herwinnen van de openbare ruimte is namelijk niet zozeer een kwestie is van een hek weghalen en private ruimte openbaar maken, maar het meer gaat om het verbeteren van de ruimte, zodat het openbare ruimte wordt. Dankzij de bankjes en het zit-element op de grote markt is het een fijnere verblijfplaats geworden. Ook hiervoor was het al openbare ruimte, maar nu is het herwonnen als een fijne verblijfsplek. En ook in 2025 gaat de gemeente hier gelukkig mee door, zowel in het centrum, als ook in onze wijken, buurten en dorpen. Met de noorderlijke wijken als duidelijke focus gebied. En de geleerde lessen passen we toe op onze nieuwe wijken en buurten. Meerstad, het Viefkwartier, Spoorzone, de Suiker of Stadshavens. Telkens plekken met kwalitatief hoge verblijfruimte.

En ook buiten de bebouwde omgeving investeert de gemeente Groningen. Onze nieuwe BBB Minister heeft de Nationaal Programma Landelijk Gebied stopgezet, zonder alternatief te bieden, maar gelukkig gaat de gemeente door met plannen maken. Dit zijn immers de belangrijke investeringen om de natuur en biodiversiteit van ons platteland te verbeteren. Zorgen zijn er bij mijn fractie over boerderijen die leeg komen te staan omdat bedrijven opgeheven worden. Wij zien hier kansen voor gemengd woon-werk bedrijven, waar voedsel circulaire verbouwd wordt en woongemeenschappen ontstaan. Maar de realisatie daarvan is vaak schier onmogelijk door  vergunningprocedures. Hoe kijkt het college daarnaar? In Oldambt hebben ze een Oldambster Boerderijen aanpak, wordt het geen tijd om die aanpak deels in onze gemeente te kopiëren?

Het tweede deel van m’n woordvoering ga ik nog specifiek in op duurzaamheid:

Ik geloof in de kracht van herhaling, dus ik wil kort de 3 punten herhalen die voor de PvdA fractie een graadmeter zijn of het goed beleid is en die ik vorig jaar ook benoemd heb.

Ten eerste de vraag of het duurzaamhedsbeleid de oneerlijke verdeling van kansen en inkomen in Groningen kleiner maakt. Ten tweede de vraag of het beleid het draagvlak voor de energietransitie vergroot. En ten slotte de vraag of het een efficiënte manier is om CO2 te besparen.

We zullen binnenkort de update van de routekaart 2035 bespreken, maar voor nu zou ik graag nog 2 zaken specifiek bespreken.

Ten eerste Groningen werkt slim. Het programma van de gemeente waar we bedrijventerreinen helpen verduurzamen en door slimme combinaties te leggen netcongestie tegen kunnen gaan. Zo’n typisch programma waarvan ik wilde dat we 5 jaar eerder begonnen waren, want onze ondernemers lopen nu tegen netcongestie aan waardoor ze beperkt kunnen uitbreiden. Ons is duidelijk geworden dat er te weinig capaciteit is om alle bedrijventerreinen aan te pakken die geholpen willen worden. Is de wethouder bereid op zoek te gaan naar manieren om hier toch te versnellen. Wellicht door te schuiven met budgetten of externe financiering aan te trekken.

Ten tweede de VVE-aanpak. De verwachting is dat in de Wijert de uitvoering van de verduurzaming van enkele VVE’s van start gaat. Deze aanpak kan ook helpen om de vele studentenwoningen in Groningen te verduurzamen, die onderdeel van een VVE zijn. Wij overwegen een motie om in deze aanpak specifiek oog te hebben voor studentenhuizen, aangezien we zien dat de verduurzaming daarbij enorm achterblijft.

Begroting 2025 – Financiën (06 november 2024)

1.3 miljard euro is de gemeente Groningen voornemens om uit te geven in 2025. Een enorm bedrag. En zelfs als je dit per inwoner uitrekent, en uitkomt op 5.600,- euro, is het echt heel veel geld. En daarmee een grote verantwoordelijkheid voor ons als raadsleden, aangezien wij, met ons budgetrecht, deze begroting uiteindelijk al dan niet goed moeten keuren. In de loop van de dag, als we de verschillende onderwerpen inhoudelijk behandelen, zal een rode lijn telkens terugkomen in de woordvoeringen van de PvdA-fractieleden. Namelijk onze overtuiging dat de overheid, dankzij goed beleid en slimme investeringen het leven van de Groningers eerlijker en beter kan maken. En dat we dat daarom als gemeente dus moeten blijven doen.

Maar voor we dat doen, hebben we traditiegetrouw deze algemene financiële sessie. Waarbij ik als laatste de volgende punten zal bespreken.

De algemene financiële positie van de gemeente.

Een algemene reflectie op de gemaakte keuzes

Dan het voorstel van het college om de onderbesteding van afgelopen jaren te gebruiken als dekkingsmiddel

Ten slotte de lokale lasten

De financiële positie:

Het bespreken van de financiële positie begint als een deja-vu te voelen, omdat die financiële positie van de gemeente de afgelopen jaren ongeveer hetzelfde is. Ik ga dit kopje dan ook kort houden, waarbij ik tevreden kan vaststellen dat het college de rest van de aangenomen motie ‘blijf investeren in Groningen’ goed uitgevoerd heeft. De solvabiliteit zal in 2025 boven de 10% komen, de gecorrigeerde netto schuldquote blijft onder de 120% en de structurele exploitatieruimte is ruim positief met 0.5%.

Dan de gemaakte keuzes door dit college. Een Amerikaanse uitdrukking, toepasselijk uit de film ‘all the presidents men’ over het Watergate schandaal is “when in Doubt, follow the money”. Of, in goed Gronings  “Bai twiefel, kiek(en) woar ’t geld hìn gaait. ” En dat wordt ons gelukkig heel makkelijk gemaakt, want van pagina 270 t/m 284 staat een opsomming van alle intensiveringen en dekkingsbronnen. Dus alle wijzigingen ten opzichte van de vorige begroting. En als ik die lijst zie, daar word ik blij van. 3 mln voor de energietransitie. Een half miljoen voor het ontwikkelbedrijf. 8 ton voor de pandbrigade. 9 ton voor de basisbanen. 5 ton voor de inburgering van statushouders. 5 ton extra voor beschut werk. 4 mln voor transformaties in de jeugdzorg. Een half miljoen voor het zwembad in Haren. 4 ton voor een monument voor het slavernijverleden. 5 ton extra voor de cultuurnota.

Stuk voor stuk keuzes die Groningen eerlijker maakt. Die Groningen klaarmaakt voor de toekomst. Keuzes die zorgen voor meer gemeenschapszin, meer solidariteit.

Politiek is keuzes maken, en dit zijn stuk-voor-stuk keuzes, dit zijn keuzes die absoluut anders uitgevallen waren bij een centrum-rechts college.

En deze keuzes kunnen we maken, mede dankzij goed beleid vanuit het verleden. Een voorbeeld: Vorige week ontvingen we een brief over de BUIG. Oftewel het geld wat we krijgen van de overheid voor de Bijstand, waar we structureel ruim een miljoen op overhouden. Geld dat we overhouden omdat ons beleid om mensen aan het werk te krijgen werkt. Omdat onze investeringen in mensen dus niet alleen zorgen voor gelukkigere inwoners die actiever deelnemen aan Groningen, maar dus ook simpelweg geld oplevert. In die zijn kijk ik dan ook uit naar de nadere uitwerking van de extra investeringen in de jeugdzorg.

Dan het voorstel van het college om de onderbesteding van afgelopen jaren te gebruiken als dekkingsmiddel

Tijdens het bespreken van de jaarrekening is het woord ‘onderbesteding’ 16 keer gevallen. Niemand was er blij mee, maar er is ook geen quick fix. Subsidies worden niet altijd aangevraagd, projecten lopen uit, personeel kan niet op tijd geworven worden. Ik moest wel even 2 keer met m’n ogen knipperen toen ik het voorstel van het college zag om jaarlijks 10 mln van het rekeningresultaat te gebruiken als dekking voor de begroting. Maar na wat rondbellen en goed nadenken, vind ik het goed gevonden en steunt mijn fractie het. Vooral omdat het incidenteel gebruikt wordt, en er structureel nog een ruim overschot is voor 2025.

Mijn complimenten aan de persoon die dit bedacht heeft. Wel vraag ik me af of een jaarlijks bedrag van 10 miljoen logisch is, zou het niet beter zijn om dit meer afhankelijk te maken van de uitgaven in die begroting. Dit lijkt me een mooi onderzoek voor een student econometrie, zodat we de komende jaren niet elk jaar 10 mln dekken, maar dit varieert per jaar. Hoe kijkt de wethouder naar zo’n nadere onderbouwing en daarmee flexibiliteit in dit bedrag?

Lokale lasten

Die blijven in Groningen relatief hoog, maar dat past bij het stemgedrag van deze gemeente. Niet alleen bij de gemeenteraadsverkiezingen ruime meerderheid voor linkse partijen, maar ook bij de recente Tweede Kamerverkiezingen. Wij kiezen voor hogere lasten, zodat we hen die dat vooral nodig hebben kunnen steunen. Heel concreet wordt dat duidelijk bij de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing. We betalen met elkaar gemiddeld 5,- per jaar extra (dus nog geen 50 cent per maand), om deze kwijtschelding mogelijk te maken voor de 6.000,- huishoudens die nu kwijtschelding krijgen. In andere gemeenten wordt er geëxperimenteerd met ruimere vrijstellingen als het om de vermogenstoets gaat, of zelfs vrijstellingen op de OZB. Bij de Begrotingsraad van volgende week zullen wij met een onderzoeksmotie komen om dit ook voor de Groningse positie te onderzoeken zodat we in de begroting voor het jaar 2026 meer van deze solidaire keuzes kunnen maken. Ook zal er in die motie aandacht zijn voor de wijze waarop deze vrijstellingen onder de aandacht gebracht kunnen worden. De groep werkende armen wordt helaas steeds groter, dit zijn mensen die potentieel wel recht op deze vrijstellingen hebben, maar er nu niet gebruik van maken.

Aardbevingen

Dit was mijn woordvoering voor het financiële deel, maar ten slotte nog een opmerking over de gaswinning en de aardbevingen in Groningen. Nergens vandaag is daar specifiek ruimte voor gereserveerd, terwijl dit toch voor een grote groep van onze inwoners helaas nog wel de dagelijkse realiteit is. Cijfers van de NCG laten zien dat er nog ruim 1.500 adressen versterkt moeten worden, een zeer ingrijpende gebeurtenis, al helemaal als je tijdelijk moet verhuizen uit je huis waar je zoveel lief en leed meegemaakt hebt. Ingrijpend als jong gezin, maar des te schrijnender als je gepensioneerd bent en al decennia in je huis woont. Graag zou ik hier reflectie vanuit het college op willen. Doet de gemeente, als opdrachtgever van de NCG, voldoende om deze pijn te verzachten en onze inwoners zoveel mogelijk te ondersteunen?

Invoering Zero Emissiezone – 23 oktober 2024

Toen Joost van Keulen, als wethouder economische zaken & vervoer, 10 jaar geleden het principeakkoord tekende om te komen tot de zero-emissie zone, was de maximale actieradius van elektrische auto’s ongeveer 150 KM. Electrische bestelbusjes waren er amper en van elektrische vrachtwagens kon men alleen nog maar dromen. Nu, 10 jaar later, zijn actieradiussen van meer dan 500 KM eerder regel dan uitzondering en worden er ook al elektrische vrachtwagens geproduceerd. En je kan er zeker van zijn dat in 2030, als we stapsgewijs de zero-emissie-zone helemaal ingevoerd is, dat de technologie dan weer een aantal flinke stappen gezet heeft. En gelukkig maar, want Groningen wordt beter als er minder verkeer met verbrandingsmotoren rijden.

We gaan hiermee klimaatverandering tegen. We zorgen voor schonere lucht voor onze inwoners. We zorgen voor minder vervoersbewegingen, omdat er dankzij city-hubs voor de last mile gewerkt wordt. Hard nodig in ons steeds drukker wordend centrum.

Maar dat betekent niet dat er bij ons ook zorgen zijn. Daarom zijn we ook blij dat er een oplossing voor de marktkooplui gekomen is, iets waar we als PvdA aandacht voor gevraagd hebben. Maar voor met name kleinere ondernemingen die minder financiële reserves hebben of niet een deel van hun wagenpark elektrisch kunnen maken, blijven bij ons zorgen. Daarom is het zo belangrijk dat we dit stapje voor stapje invoeren en we dus niet meteen alle diesels weren. Ook lopen we 3 maanden achter en zal er tot augustus een gedoogconstructie zijn, waarin nog niet beboet gaat worden. Belangrijk zijn daarin ook voldoende subsidies vanuit de Rijksoverheid, we hebben gelezen hoe de stemmingen van gister gingen en de duiding in het memo vanochtend, waarvoor nog dank. Ik hoop dan ook dat het Rijk over de brug komt met meer subsidie, en niet met een stok in de spaken om dit beleid tegen te gaan. Maar als dat wel zo is, dan vraagt flexibiliteit van de Groningse politiek om eventueel de regels weer aan te passen, want ik wil niet dat onze ondernemers te dupe zijn van slecht beleid vanuit Den Haag.

Een deel van de oplossing voor kleine ondernemers is de City Hub, die dankzij een pilot van de gemeente Groningen als Launching Customer nu ook in Groningen is aan de Oost-kant van de stad zit. In andere gemeenten zijn er bijvoorbeeld locatiemanagers of is er subsidie voor de lokale City Club van de binnenstad om meer samenwerkingen te vinden. Want dit soort oplossingen, werken alleen als voldoende partijen dit afnemen. Hierop overwegen we een motie zodat dit in Groningen ook nog meer ondersteund wordt, maar ik hoor graag hoe de wethouder daarnaar kijkt.

Dan nog de hardheidsclausule. Die gelukkig onderdeel is van de regels, om te zorgen dat er uitzonderingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld als je als ondernemer in een paar jaar met pensioen gaat. Maar de kosten hiervoor zijn €250,- en er lijkt enkel sprake te zijn van een digitale aanvraag. Dat lijkt me niet de menselijke maat die we naar onze inwoners, maar ook naar onze ondernemers zo belangrijk vinden. Ik ben benieuwd hoe de wethouder hiernaar kijkt.

Rekenkameronderzoek Gemeentelijke Vennootschappen – 25 september 2024

In Groningen doen we zaken graag zelf. We kopen gronden en ontwikkelen deze tot woningen. We leggen warmtenetten aan en verwarmen zo hele wijken. We organiseren festivals, economische beurzen en theatervoorstellingen. We doen dit vanuit de gedachte dat bepaalde zaken te belangrijk zijn om aan de markt over te laten. Omdat we zien dat ‘de markt’ soms een te grote focus op winst heeft, waardoor onze inwoners er bekaaid vanaf komen. Of omdat ‘de markt’ te terughoudend is, te duur is, of iets simpelweg niet zelf oppakt. Maar, en dat is voor mij de primaire les die ik uit het rekenkameronderzoek getrokken heb. Als je eenmaal beslist iets zelf te willen doen, dan dien je als Raad ook goed het debat te voeren hóe je dat dan zelf wil doen. Te vaak gaat bij ons de discussie enkel over de vraag óf we als gemeente iets zelf willen doen, maar beperkt over de vraag hóe we dit als gemeente willen doen. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het zonnepark waar we recent over besloten hebben. Bij toekomstige voorstellen, die ik zeker nog verwacht van dit linkse college, zal mijn fractie daar in het vervolg actief het debat over opzoeken en varianten naast elkaar leggen.

Maar dat is niet de enige conclusie van het rekenkameronderzoek. In algemene zin staat ook beschreven dat we als raad te weinig gebruik maken van onze kaderstellende, sturende en controllerende rol. De rekenkamer stelt daarbij een extra commissie voor, maar ik vraag me af of dat ook in Groningen goed zou werken. Juist omdat we veel verbonden partijen hebben, stel ik hierbij voor om met raadsrapporteurs verbonden partijen te werken. Waarbij we 2 raadsleden (één van de oppositie & één van de coalitie) per verbonden partij aanstellen als rapporteurs. Met als taak om ons, de gehele raad, bij belangrijke besluiten, ontwikkelingen en stukken te informeren over politiek relevante zaken en risico’s. Zij verdiepen zich dus extra in de partijen, ten behoeve van de gehele Raad. In Lelystad doen ze dit al, en daar zijn de ervaringen positief. En een belletje met de Rekenkamer maakte mij duidelijk dat zij dit ook zien zitten. Ik ben benieuwd hoe de overige Raadsleden hiernaar kijken, zodat ik komende week met een goed amendement kan komen.

Ten slotte kijken we uit naar de te herziene Kadernota, die het college in het concept raadsbesluit aankondigt. Hierbij zou ik verzoek willen doen dat deze in een vroeg concept naar de Raad gestuurd wordt, bijvoorbeeld vroegtijdig middels een wensen & bedenkingen brief, zodat we als Raad goed betrokken worden bij deze herziene Kadernota en daar de aanbevelingen van de Rekenkamer goed in kunnen opnemen.

Uitvoeringsprogramma Maatschappelijke Coalitie (NPLV) – 25 september 2024

Politieke vragen:

  • We hebben in Groningen platform Gras voor een breed Gronings debat over gebouwde omgeving. Nu ik dit uitvoeringsplan las dacht ik, hoe mooi zou het zijn als we ook een Gronings platform krijgen voor kennisdeling rondom het sociaal domein. Als luis in de pels om ons scherp te houden, om lessen van elders naar Groningen te krijgen en de lessen uit deze wijken over de hele gemeente te verspreiden. Hoe kijkt de wethouder daarnaar?

Woordvoering:

Voorzitter, binnen onze fractie hebben we de onderwerpen van de politieke agenda verdeeld. Maar als ik naar dit uitvoeringsplan voor de wijkvernieuwing kijk, dan hadden we hier met onze hele fractie kunnen zitten. Zo breed, op zoveel verschillende onderwerpen zorgen we dat het leven voor deze Groningers verbetert. Ik loop er een paar bij langs waar de fractie van de PvdA in het bijzonder blij mee is.

De brugfunctionarissen, voor de soepele overgang tussen basisschool en middelbare school. 

Zorgen dat alle woningen van de woningcorporaties minimaal label D hebben, zodat energiearmoede tegengegaan wordt.

Kwalitatieve, fysieke verbetering van de sociale woningvoorraad en een meer gemengde wijk dankzij een gericht toewijzingsbeleid.

Meer groen in de wijk zodat mensen elkaar kunnen ontmoeten en we hittestress tegengaan.

Baangaranties, zodat jongeren en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt de zekerheid hebben dat het doen van een opleiding tot stabiel inkomen leidt.

Vijf voorbeelden waaruit blijkt dat er concreet zaken worden opgepakt waar de wijk iets aan heeft, voor en met de mensen. Het gaat om sociale huurwoningen, scholing, groen, werk. Allemaal onderwerpen die onderling met elkaar samenhangen en waar de PvdA zich sterk voor maakt. Als je weet dat je morgen nog werk hebt, zit je beter in je vel. En als je je als ouder hulp krijgt bij de brugpieper die naar de middelbare gaat, voel je dat je er niet alleen voor staat. Ik ben ervan overtuigd dat deze bundeling van interventies verbetering brengt. Dat de kansen voor onze toekomstige Groningers groter zullen zijn dan als dit programma er niet zou zijn. 

Betekent dit dat we als PvdA de komende jaren achterover gaan leunen?  Natuurlijk niet, we blijven scherp en we blijven in gesprek met de inwoners en organisaties om van hén te horen hoe het gaat. Hierbij zijn we specifiek scherp op de koppeling tussen de sociale & de fysieke wijkvernieuwing, een thema waarover de Raad zich in oktober vorig jaar uitsprak in een motie

Het gezegde luidt dat succes vele vaders kent, en dit geldt ook voor dit uitvoeringsprogramma. Het is duidelijk dat de door, o.a. Ron Meyer, van het Nationaal Programma in Heerlen, dat de door hem voorgestelde aanpak van radicale gelijkheid heeft geleid tot een uitvoeringsplan waar veel bewoners op verschillende manieren invloed op gehad hebben. Bewoners die de simpele vraag gesteld is waar zij behoefte aan hebben en hoe zij kunnen bijdragen. En dan kom je dus bij zo’n plan uit.

Waarbij we ook niet moeten vergeten dat wijkvernieuwing in Groningen niet nieuw is. In Groningen doen we al jaren ervaring op met sociale & fysieke wijkvernieuwing en veel van de daar beproefde methodes zien we terugkomen. Zoals de al eerder genoemde brugfunctionarissen, of de investeringen in de publieke ruimte.

Dan voorzitter de kennisdeling. Ik was wel bekend met de wijkmakers, specifiek het traineeship, maar wist niet dat ze zo actief een rol qua kennisdeling hebben. Daar ben ik dan alleen maar blij mee om te horen! Ik zal met hen in contact komen en wellicht kom ik dan t.z.t. nog wel met concrete suggesties.  

Rekenkameronderzoek Nationaal Programma leefbaarheid en veiligheid (11 september 2024)

Rekenkamers staan bekend om hun gedegen onderzoek naar het beleid van de overheid. Over het algemeen blikken deze onderzoeken terug, maar vandaag hebben we een unieke situatie waarbij we een rekenkamer onderzoek bespreken, nog vóórdat we het uitvoeringsprogramma überhaupt vastgesteld hebben. Deze keer is bij de start een onderzoek gedaan en de Rekenkamer heeft nu al aangegeven tijdens de 10-jarige looptijd nog regelmatig onderzoeken te zullen schrijven, ook in samenwerking met andere gemeenten. De PvdA-fractie is daar blij mee, het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, in Groningen gericht op de Noordelijke wijken, is immers een uniek 10-jarig programma. Maar tegelijkertijd past dit programma wel in een langere trend van investeringen in wijken waar sociaal-economische problemen komen, denk bijvoorbeeld aan het landelijke GroteStedenbeleid of de Vogelaarwijken. Naast het bedanken van de Rekenkamer voor dit onderzoek, wil ik hen dan ook succes wensen voor de komende jaren. Voordat ik inga op dit onderzoek zou ik willen voorstellen om als het om vervolgonderzoeken gaat vooral de nadruk te willen leggen op de effectiviteit van het programma en de lessen die we daarbij van andere gemeenten kunnen leren.

Dan de inhoud van dit onderzoek.

Het rapport is kritisch, op alle drie de deelvragen is het antwoord dat er nog veel werk aan de winkel is. In de reactie van het college wordt op een aantal aanbevelingen ingegaan, maar ik mis aanbeveling 1, over het operationaliseren van de doelen. Waarbij ik me ook niet helemaal kan vinden in de aanbeveling van de Rekenkamer, die dit exclusief bij het college & de maatschappelijke coalitie legt. In mijn ogen zouden we daar als Raad ook in meegenomen moeten worden en zouden we deze als Raad moeten vaststellen. Waarbij het goed zou zijn als die niet puur cijfermatig zijn, maar deze doelen ook kwalitatief onderbouwd kunnen worden. Ik ben benieuwd hoe de andere partijen en het college dit zien.

Daarnaast wil de PvdA-fractie benadrukken dat de samenwerking met bewoners en maatschappelijke organisaties in dit programma cruciaal is voor het succes ervan. De Rekenkamer noemt dit ook in hun rapport, en wij delen hun zorgen over de mate waarin deze betrokkenheid al voldoende geborgd is. In een eerder debat hierover hebben we als PvdA al gepleit voor het toevoegen van de werkgevers en daar hebben we een toezegging op ontvangen, ik hoor graag van de wethouder hoe het daarmee staat.

In mijn inleiding begon ik al over het feit dat het Nationaal Programma nieuw is, maar niet nieuw is in haar werkwijze om ongelijk te investeren in wijken om de leefbaarheid te vergroten. Wij doen dit al vanuit verschillende programma’s, wat een kans is, maar tegelijkertijd ook een uitdaging is als verschillende programma’s met elkaar vervlochten moeten worden. Maar omdat die overige programma’s ook in de gehele gemeente actief kunnen zijn, is het wel van belang om die overeind te houden en dus niet alles bij één programma onder te brengen.

Juist omdat er vanuit het Rijk geen structurele financiële dekking is, is het extra belangrijk om dit goed inzichtelijk te maken zodat we blijvend bij het Rijk dit programma en de broodnodige financiële dekking onder de aandacht kunnen blijven brengen. Hierbij ben ik me wel bewust van het feit dat we ook niet moeten doorschieten als het gaat om de mate van inzicht verschaffen, project management en overleggen. Dat zijn de expertises van de Rekenkamer, dus het is logisch dat de aanbevelingen daarop betrekking hebben, maar het overnemen van alle aanbevelingen gaat per definitie ten koste van de slagkracht van het programma en zal tot een toename van de overheadkosten leiden. Ik verwacht dat het college de aanbevelingen van de Rekenkamer ter harte neemt, en het raadsvoorstel stelt me in dat opzicht gerust, maar tegelijkertijd doe ik hier wel de oproep om hier ook niet in door te schieten.

Voorjaarsnota 2024 (17 juli 2024)

Elk jaar stelt de gemeente Groningen een begroting op. Bij het voorjaarsdebat geven de gemeenteraadsleden zaken mee, die de raadsleden graag terugzien in de begroting. Dit kan door zaken te benoemen, maar ook door moties in te dienen.

Vorige week kwam het CBS met een nieuwsbericht. Eén op de 5 Nederlanders is in 2023 niet op vakantie gegaan. En waar dat voor een deel van hen een vrijwillige keuze was, omdat ze simpelweg liever thuis blijven, bleek dat de helft hiervan niet op vakantie gaat door een gebrek aan geld of lichamelijke beperkingen. En met de naderende vakantie, waar ik veel vrienden en collega’s heb horen verzuchten dat het nog maar één weekje tot de vakantie is, heb ik hier veel aan moeten denken.

Want het niet op vakantie kunnen omdat er geen geld is, staat natuurlijk niet op zichzelf. Dit zijn dezelfde mensen die vaak fysiek zware banen hebben. Dit zijn dezelfde mensen, waar blauwe brieven van de belastingdienst het hele jaar tot stress leiden. Dit zijn huishoudens waar kinderfeestjes overgeslagen worden. Huizen waar de kachel uit blijft omdat de energierekening te hoog wordt. Juist hén gun je een weekje vakantie. Maar daar is het geld dus niet voor.

Daarom staat de PvdA voor een samenleving met meer gelijkheid. Waar, om het even klassiek te houden, kennis, macht en inkomen eerlijk verdeeld zijn. We hebben een sociaal systeem nodig waar verschillen kleiner worden, waar we elkaar blijven ontmoeten zodat we ons in elkaar kunnen verplaatsen. Daar ligt de opdracht van de overheid, gemeentelijke keuzes moeten dat Groningen dichterbij brengen.

Kijk bijvoorbeeld naar de woningmarkt. Daar zie je heel duidelijk wat er gebeurt als geld zich te veel concentreert en schaarste ervoor zorgt dat er misbruik gemaakt wordt van huurders en kopers. Toevallig kreeg ik afgelopen weekend een appje van een oud-collega. Zijn moeder huurde een woning die overgenomen is door een vastgoedontwikkelaar, en sindsdien is het van kwaad tot erger geworden. Daarom is het zo belangrijk dat de gemeente regie blijft nemen, om sociaal en betaalbaar te blijven bouwen: kortom geen woningmarkt, maar volkshuisvesting. Daar maakt de PvdA zich hard voor. In lijn met het eerder aangenomen initiatiefvoorstel betaalbaar wonen, waar dan ook genoeg geld voor beschikbaar moet blijven. Hier hebben we vorig jaar een toezegging op gekregen en ik verwacht dan ook van het college dat ze hier ook de komende jaren voor blijven zorgen. Daarom is het zo belangrijk dat de gemeente aan de kant van huurders staat en voor voldoende handhavingscapaciteit zorgt. De PvdA dient daarom met een brede raadsmeerderheid een motie in om hiervoor in de begroting 2025 meer geld voor vrij te maken. Meer regie op de volkshuisvesting, kosten betaald door de verhuurders zelf. Groningen loop al voorop met het houden van regie op de woningmarkt. Onze stad is relatief ongedeeld, onze wijken nodigen uit tot ontmoeting, laten we die lijn verder door blijven trekken!

En als we het dan toch over huizen hebben, wil ik ook nog even ingaan op de verduurzaming daarvan. Eerder heb ik regelmatig gepleit voor een verduurzamingsstrategie die zich vooral richt op de mensen die dat het meest nodig hebben. Met deze motie zet ik dat pleidooi kracht bij, en hoop ik dat de rest van de Raad zich ook uitspreekt. Hiermee kiezen we expliciet voor een aanpak waarbij er sprake is van 100% subsidie en maximale ontzorging. Want je huis verduurzamen is leuk als je geld op je rekening hebt staan en de mentale rust hebt om verschillende offertes te vergelijken, maar dat is een luxe die veel Groningers niet hebben.

Dan de zorg. Van die eerdergenoemde groep die niet op vakantie gaat, heeft een groot deel lichamelijke klachten. En ziekte kan iedereen overkomen, maar onderzoek na onderzoek laat zien dat groepen die het sociaal-economisch moeilijk hebben, ook sneller ziek worden. De RUG had het over enkele jaren verschil in levensverwachting. Dat klinkt abstract, maar het is het verschil tussen je kleinkind haar eindmusical horen zingen, of ook nog meemaken dat ze trots haar middelbare school diploma in ontvangst neemt. De zorg, van de jeugdzorg, tot de GGZ, moet dus toegankelijk georganiseerd worden. Die moeten we betaalbaar houden, zodat we ook nog goede zorg kunnen leveren als het Rijk met te weinig geld over de brug komt. Hierbij roepen we het college op om in 2025, in lijn met de hervormingsagenda jeugd, dit jaar nog door te investeren in de jeugdzorg. Maar wel ons als raad voldoende mee te nemen in die, al dan niet lastige, keuzes die genomen moeten worden voor 2026. Ik hoor graag hoe de wethouder dat ziet. Kan dat toegezegd worden? En met betrekking tot noodrespijtzorg in de GGZ komen we met een motie, om te zorgen dat mensen met mentale klachten op tijd kort een bed krijgen, om erger leed te voorkomen.

In mijn inleiding had ik het over elkaar ontmoeten zodat we ons in elkaar kunnen verplaatsen. Om me heen zie en hoor ik hoe vanzelfsprekend men de luxe is gaan vinden, die veel van de Groningers ervaren. Maar doordat we steeds meer in onze eigen bubbels leven, en minder doorhebben hoe anderen het hebben, lijken we een land te worden die zich terug wil trekken achter onze hoge dijken. Geredeneerd vanuit naïef wensdenken, dat het ophogen van dijken de klimaatverandering tegen zal houden en het racistisch wegzetten van andere culturen tot minder vluchtelingen zal leiden. Maar zo werkt het niet. En in een steeds gesegregeerdere samenleving, zal de noodzaak van cultuur om gezamenlijke verhalen te vertellen en ervaren alleen maar groter worden. Daarom komen wij met een motie om voldoende budget voor de nieuwe cultuurnota te reserveren. Daarom staan wij vol voor een nieuw muziekcentrum. Daarom trekt de Wijk de Wereld al jaren door Groningen.

Voorzitter, Een voorjaarsdebat kan niet plaatsvinden zonder het ook over de financiële situatie van Groningen te hebben. En ja, met het naderende financiële ravijn ziet die er meerjarig niet rooskleurig uit. Vanaf 2027 kunnen we tekorten verwachten. De vraag is, hoe je daar als gemeente voor 2025 & 2026 mee om moet gaan. Je kan alvast hard gaan bezuinigen, beleid stopzetten waar zoveel Groningers van afhankelijk zijn, of de lasten flink verzwaren. Maar dat is niet onze keuze. 2027 klinkt ver weg, maar kijkend naar de afgelopen 2 jaar is de kans groot dat er dan alweer een nieuw kabinet zit. Bovendien gaat de lobby vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten de komende jaren keihard door, waarbij een groot aantal gemeenten óók in 2025 en 2026 al flink in de problemen komt. De druk op Den Haag zal dus toenemen en met een wethouder die deze lobby steunt, zie ik ook dat Groningen hier hard aan werkt. En terecht. Want juist omdat de PvdA weet hoe belangrijk het werk is dat de gemeente doet, zal de PvdA de landelijke ontwikkelingen minutieus blijven volgen en, als daar reden toe is, echt wel bereid zijn lastige keuzes te maken. Keuzes, zodat er altijd voldoende geld blijft voor een Groningse aanpak, waar continu gezocht wordt naar investeringen die écht het verschil maken en leed voorkomen.

Wat me bij mijn laatste inhoudelijke punt brengt. Die nadruk op voorkomen, die voor de PvdA de basis vormt voor de manier waarop wij naar armoedebeleid kijken. Armoede moeten we voorkomen, niet verhelpen. Voorkomen dus. Bij voorkeur dankzij werk, goed werk, met een eerlijk loon en goede arbeidsvoorwaarden. Banen bij Groningse bedrijven en ondernemers. En daarom komen we nu ook met een motie om weer met een actieprogramma impact ondernemen te komen. Een programma waarin we samen met ondernemers optrekken en Groningen maken. Want als PvdA zien we de enorm toegevoegde waarde die zij leveren aan de stad, en met deze agenda ondersteunen we ze daarbij. Want elke extra baan in Groningen telt en is een kans om via werk uit de armoede te komen. Maar, helaas zijn er ook mensen voor wie een volledige baan helaas niet haalbaar is. Dat betekent niet dat we ze af moeten schrijven, ook naar hen toe heeft de gemeente een plicht om te kijken wat wél haalbaar is. Via basisbanen, via werkprogramma’s. En aanvullend, zolang het minimumloon nog te laag is en inflatie uit de bocht giert, zal de gemeente toch ook armoede moeten verlichten. Kinderarmoede voorop, nu Den Haag dat laat afweten. Maar ook bijvoorbeeld dankzij de afvalstoffenheffing, dankzij fondsen zodat volwassenen kunnen blijven sporten, dankzij subsidies voor organisaties als de speeltuinvereniging, die vakanties organiseren, juist voor hen aan wie we die het meeste gunnen.

En dat brengt me weer bij mijn inleiding, nu als afsluiting. De CBS cijfers, die 10% van de Nederlanders die niet op vakantie gaat door gebrek aan geld of slechte gezondheid. Een percentage waar zoveel achter zit. Voor hen zal de PvdA altijd op blijven komen en ik hoop de rest van de Raad te vinden in die ambitie. Dank u wel.

2de termijn:

Voorzitter, één van uw voorgangers, onze oud Burgermeester Jacques Wallage, heeft zijn politieke memoires “Het land achter de heuvels” genoemd. Daarin lag voor hem de opdracht om als politicus of bestuurder je inwoners een wenkend perspectief te bieden. De potentie van een betere toekomst, waarmee je hen meekrijgt voor broodnodige veranderingen. Want alleen met zo’n verhaal zijn mensen bereid lastige keuzes te maken, het op korte termijn wellicht wat zwaarder te hebben. Want je weet waar je het voor doet.

Vandaag heb ik in dit voorjaarsdebat dit PvdA verhaal verteld. Heb ik een beeld geschetst van een solidair Groningen. Een Groningen met een sterke overheid die inwoners vertrouwt, maar ook met lef de regie neemt als dat nodig is. Een Groningen waar we elkaar ontmoeten, op straat, bij cultuur, in de sport. Een Groningen van gelijke kansen en bestaanszekerheid

En ik heb andere verhalen gehoord van mijn collega politici. In deze tijden van polarisatie lijkt politiek vooral te bestaan uit conflicten van belangen en wensen. Ook vandaag hebben we weer stevig gediscussieerd. Maar net zo goed draait politiek om de mogelijkheid om samen invloed uit te oefenen op maatschappelijke ontwikkelingen waar we ons zorgen over maken. Om gedeelde verhalen te zoeken, om te zien waar we elkaar vinden en hoe we samen die gedeelde toekomst kunnen bewerkstelligen.

Ik wens het college dan ook alle wijsheid toe om, na een welverdiende vakantie, een goede begroting 2025 op te stellen, die recht doet aan de vandaag gehoorde wensen.

Jaarrekening 2023 – algemeen (10 juli 2024)

Hoe moeilijk we het als politici vinden om niet vooruit te kijken, gaan we dat de komende paar uur toch niet doen. Want één week per jaar staat in het teken van terugblikken, nu we de jaarrekening bespreken.

We kunnen daarbij sec de vraag beantwoorden of de gemeente in 2023 gedaan heeft wat zij zich in de begroting voor 2023 voorgenomen heeft. En daar kan de PvdA kort over zijn. Want dat is grotendeels gebeurd. Afvalstoffenheffing kwijtschelden kan nu een jaar eerder. De herstelagenda ‘Groningen Vooruit’ is uitgevoerd waarin ondernemers ondersteund werden. Er zijn meer brugfunctionarissen in het onderwijs bijgekomen. Wijk de Wereld vertelde de verhalen van Lewenborg, inspireerde de gemeente. Het volwassenenfonds sport was al rond de herfst uitgeput. Doorfietsroutes zijn in gebruik genomen. Onderhoud van groen in de Noorderlijke wijken is een niveau omhoog. En zo kan ik nog wel even doorgaan. En natuurlijk zijn er ook er voorbeelden waar dit niet helemaal gelukt is, zoals de pandenbrigade die door wervingsproblemen later pas op gang kwam of de aanpak rondom schulden die vertraging opliep. Daar heeft de PvdA lopende het jaar aandacht voor gevraagd, en dat zullen we blijven doen.

Maar kijken of het college gedaan heeft wat ze beloofd heeft is interessant, maar interessanter is het natuurlijk, om de vraag te beantwoorden of de gemeente bereikt heeft, wat zij beoogde te bereiken. Om de vraag te beantwoorden of de gemeentelijk aanpak werkt. Of de juiste interventies gekozen zijn. Of we ons geld doelmatig inzetten en de invloed van de gemeente door het stellen van regels & voorwaarden goed gebeurt. Vorige week is dit al uitvoerig besproken in alle subsessies, maar in deze plenaire sessie wil ik er nog een aantal onderwerpen specifiek uitlichten.

Werk & inkomenspolitiek

Betaald, of vrijwilligers werk, is nog steeds de manier om meer mee te doen in de samenleving. Daar ziet de PvdA een grote opdracht van de gemeente. Om de afstand tussen de arbeidsmarkt en alle inwoners van de gemeente te verkleinen. En de gemeente maakt daar gelukkig werk van. Dankzij werk inzicht, het harde werk via de arbeidsmarktregio en bijvoorbeeld de basisbanen is het percentage uitkeringsgerechtigden weer met een procentpunt afgenomen. En er zijn 5807 banen bij gekomen, deels dankzij autonome economische ontwikkeling, maar ook dankzij de inzet van de gemeente. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan de breed gedragen herstelagenda van 3.3 mln, die ondernemers gesteund heeft om gezond uit de corona-crises te komen.

Ook de gemeentelijke aanpak op armoedebeleid wordt breed gedragen, nu deze met experts. Let wel, ervaringsdeskundigen, opgesteld & uitgevoerd wordt. Zo helpen we schulden oplossen, want mensen die ervaren hebben hoe geldstress en een totaal onlogische wirwar van regels werken demotiverend werkt, die mensen weten wat werkt. Daardoor hebben we nu een aanpak die vanuit vertrouwen werkt, met een adempauze voor schulden en de Groningse Kredietbank in oplossingen denkt.

Zorg (jeugd & WMO)

Ondanks onvoldoende financiering vanuit de Rijksoverheid, ziet de PvdA-fractie dat de gemeente in 2023 door is gegaan met hervormingen in de jeugdzorg. De basishulp is ondertussen ondergebracht bij de WIJ. Hiermee zorgen we voor laagdrempelige en toegankelijke zorg waar de jongeren, hun gezin en hun hulpvraag centraal staan en niet een indicatie. Zo maken we een eind aan de perverse prikkels van de marktwerking in de basis jeugdzorg.

Maart 2023 stonden er 43 paar vrouwenschoenen op de Grote Markt, waarmee we als raad aandacht vroegen voor femicide. Elk paar stond voor een vrouw die om het leven gebracht was door een (ex)-partner. We zijn dan ook blij dat in dit jaar de aanpak huiselijk geweld verder opgepakt is, een aanpak die meteen in de hele provincie uitgerold wordt aangezien wij een centrum gemeente zijn.

Wonen en wijkvernieuwing

We kunnen eerlijk zijn, in 2023 is er landelijk veel te weinig gebouwd, helaas ook in Groningen. En juist in zo’n jaar, waar de markt het laat afweten, laat zien waarom er veel gemeentelijke regie nodig is. Regie die bepaalt waar er gebouwd mag worden, dat er voldoende sociale huurwoningen gebouwd worden, dat de publieke ruimte ook echt publiek is en van hoge kwaliteit. In 2023 zijn er bij ons grote projectontwikkelingen belangrijke stappen gezet door de gemeente. Met veel betaalbare en veel sneller betaalbare woningen in Meerstad toevoegen en de Suiker waar de graafmachine ondertussen af en aan rijden.

Regie is er ook bij de wijkvernieuwing. Deze Groningse aanpak waar we samenwerken met woningcorporaties en met een breed scala aan sociale partners. Een brede aanpak, integraal, waarin het fysieke en sociale met elkaar verbonden wordt. Hier investeren we ongelijk, om de tweedeling in Groningen tegen te gaan. Om kansen te vergroten voor de jongens en meiden die in die wijken opgroeien. Om ze veiliger te maken. De PvdA is dan ook trots om te zien hoe de wijken merkbaar verbeteren.

Gasdossier

2023 was het jaar van de parlementaire enquête, het jaar van een, door het Kabinet verklaard, Nij Begun. Maar voor veel Groningers, met name in de dorpen van de voormalige gemeente Ten Boer, is er nog geen sprake van een Nij Begun simpelweg omdat de woning nog beoordeelt moet worden, versterkt moet worden, of omdat er geen duidelijkheid is over de schadeafhandeling. Gelukkig staat de gemeente hier duidelijk aan de kant van de inwoners. Met sociale programma’s wordt ondersteuning geboden en de cohesie versterkt. En ruimtelijk is er geld en aandacht om meteen in de publieke ruimte te investeren en waar mogelijk te verduurzamen. Aan de inzet van de gemeente ligt het niet, die beoordelen we positief, maar de NCG & IMG laten nog veel te weinig zien. Hier moet de gemeente al haar bestuurlijke druk blijven inzetten om de nodige versnelling te laten plaatsvinden.

Energietransitie:

In eerdere debatten over de energietransitie heb ik steeds benadrukt dit voor de PvdA een Rood-Groene transitie moet zijn. Er moet minder CO2 uitgestoten worden en tegelijkertijd moeten we ervoor zorgen dat juist bij mensen met weinig geld de energierekening het meest omlaag gaat. CO2 cijfers voor 2023 hebben we nog niet, maar als de trend doorzet zullen we ook in 2023 weer minder CO2 uitgestoten hebben. Dankzij het uitbreiden van warmtenet en wijkaanpakken in de Noorderlijke wijken is de energierekening omlaag gegaan voor hen die dit het meest nodig hebben. Tegelijkertijd blijft het hier pionieren voor de gemeente. De ene aanpak is een groot succes, zoals het direct verduurzamen van huizen met een lage WOZ-waarde, die bewoond worden door mensen met een laag inkomen. Andere aanpakken, zoals bijvoorbeeld de leningen uit het Fonds Energie Transitie worden amper gebruikt. Ook gaat de aanpak voor huurder wat de PvdA betreft niet snel genoeg, zowel corporatiewoningen als huurders bij particulieren. Graag hoor ik hoe de wethouder dit ziet.

Afronding:

Gelet op de tijd zal ik het bij deze onderwerpen  laten. En ik kijk er al naar uit om volgende week vooruit te blikken, maar voor ik afrond heb ik nog een algemene opmerking. Dit was de eerste jaarrekening van een begroting die door dit nieuwe college opgesteld is. En hier staat een trotse PvdA’er die ziet dat de gemaakte keuzes in het coalitieakkoord in de uitvoering zitten. We zien meer solidariteit richting Groningers met weinig geld. Een overheid die inwoners vertrouwt en de regie durft te nemen als dat nodig is. Een gemeente die keihard werkt voor gelijke kansen en bestaanszekerheid. Voor een ongedeelde stad, voor onze mooie dorpen.

Jaarrekening 2023 – Financiën, dienstverlening & duurzaamheid (03 juli 2024)

Financiën

De afgelopen 2 jaar heb ik bij het jaarrekeningdebat over de financiën steeds geprobeerd om mijn hele verhaal ook begrijpelijk te houden voor niet financials. Deze keer wil ik echter meer de diepte ingaan met de rechtmatigheidsverantwoording, wat zich helaas lastig laat rijmen met een verhaal die voor iedereen gebruikelijk is. Mijn excuses hiervoor, maar ik zal het eerste deel van mijn betoog wel mijn best doen.

Om te beginnen met de financiële positie in algemene zin, en daarna de onderbesteding.

Als het om de financiële positie gaat kan ik eigenlijk een vergelijkbaar verhaal als vorig jaar houden. Ja, natuurlijk was het fijner geweest als we wel enorme reserves op de bank hadden staan, maar gelet op de uitdagingen waar we nu voor staan, was mijn fractie dan meteen met voorstellen gekomen om dit te investeren in de gemeente. In dat opzicht ben ik dan ook blij dat onze voorgangers precies dat gedaan hebben. Daardoor hebben we nu goed werkende armoedebeleid, opgezet door ervaringsdeskundigen. Daardoor hebben we overal in de gemeente grondposities zodat er veel sociale huurwoningen bijkomen. Daardoor hebben we deze mooie gemeente.

En bovendien lukte het de gemeente het ook in 2023 gemakkelijk om een sluitend huishoudboekje te presenteren. Sterker nog, het structurele overschot, waarbij je dus niet rekening houdt met eenmalige inkomsten of uitgaven, was 2.7%. Toen we als raad de begroting vorig jaar vaststelden, was de prognose echter om op 0.3% uit te komen. Als we een bedrijf waren geweest dan was de vlag nu uit gegaan. Bijna 2.5% meer winst dan verwacht.

Maar we zijn geen bedrijf, wat me meteen bij mijn tweede punt brengt, namelijk de onderbesteding. In lijn met voorgaande jaren is er weer een flinke afwijking van de begroting, netto 65 miljoen, maar als ik de nadelen ook meetel gaat dit richting de 100 miljoen. Als ik dan de oorzaken lees, dan is dit een breed scala en ik vermoed dat de specifieke casussen wel in de sessies later vandaag voorbij komen. Maar in algemene zin valt me daarbij op dat de nadelen vooral zitten in niet gerealiseerde bezuinigingsopgaven en de voordelen soms liggen aan te hoge rijksbijdragen (waar ik niks op tegen heb), op een betere economische conjunctuur (die ook alleen maar kan toejuichen), maar ook aan uitvoeringen die vertraging oplopen door gebrek aan personeel of andere oorzaken of uitkeringen die te weinig verstrekt worden. En op deze laatste punten zou ik graag wat reflectie van de wethouder willen horen. Doet de gemeente in haar ogen voldoende om dit te voorkomen, want we stellen natuurlijk niet voor niks jaarlijks een begroting vast, waar we er als raad voor kiezen dat het overschot rond de 0.5% ligt. En zelf zullen we dit de komende tijd nog nader analyseren en mogelijk leidt dit tot voorstellen bij het voorjaarsdebat, maar dat zult u over 2 weken merken.

Dan gaat het nu financieel technischer worden met de rechtmatigheidsverantwoording:

Rechtmatigheidsverantwoording.

Dit jaar was het eerste jaar dat de gemeente, na een jaar oefenen op het droge, zelf de rechtmatigheidsverantwoording gedaan heeft. En deze eigen rechtmatigheidsverantwoording heeft niet geleid heeft tot getrouwheidsfouten of onzekerheden bij de accountant. Dit laat zien dat de financials & auditers van de gemeente voldoende checks ingebouwd hebben om hier zelf inzicht in te hebben. Complimenten daarvoor! En als we dan naar de geconstateerde rechtmatigheidsfouten kijken, die in percentage summier zijn, dan zitten we wat mij betreft op een acceptabel percentage. Streven naar 0 moet niet het doel zijn, omdat je daarmee zoveel regeldruk creëert, zowel voor onze ambtenaren als inwoners, dat het niet langer werkbaar is. Kijk bijvoorbeeld naar de verstrekte uitkeringen die in de jaarrekening genoemd worden. Dus gevallen waarbij een uitkering wel verstrekt is, maar er -bewust of onbewust- eigenlijk geen recht op was. Technische navraag leert dat het daarbij gaat om 0.5% van alle uitkeringen. Natuurlijk is het goed om dat percentage naar beneden te brengen, en in het net vastgestelde Nalevings- en Handhavingsbeleidsplan voor de participatiewet zien we daarvoor ook maatregelen, maar weet dat voor de PvdA een bepaald percentage acceptabel zal zijn. Ten slotte wil ik over de rechtmatigheidsverantwoording nog opmerken dat deze qua presentatie in de jaarstukken wel wat beter kan, zo mis ik bijvoorbeeld percentages (in vergelijking met de totale uitgaven), zoals we eerder wel konden vinden in het verslag van de accountant. Zouden deze volgend jaar toegevoegd kunnen worden?

Dienstverlening, bestuur & bedrijfsvoering

  • Rondom ICT zijn er in 2023 belangrijke stappen gezet met Fujitsu, hopelijk kan dit fiasco nu zo goed mogelijk afgesloten worden, zodat de gemeente door kan. Dat de gemeente weer de potentie van ICT kan benutten. In dat opzicht is mijn fractie blij met MijnGroningen.nl, waar ondertussen bijna 1 op de 5 Groningers gebruik van gemaakt heeft. En dankzij de ethische commissie ICT, die up and running is, hebben we er vertrouwen in dat de gemeente qua data-ethiek ook de juiste keuzes maakt
  • Dan het personeelsbeleid. In de jaarstukken komen we op enkele onderdelen passages voorbij over het werven van personeel. En ik was van plan om mijn zorgen hierover uit te spreken, te benoemen dat we hier een uitdaging zien, en benieuwd zijn hoe de wethouder daarnaar kijkt. Maar dat hebben we vanochtend al gehoord, dus dat punt laat ik schieten.
  • Ten slotte vindt mijn fractie het echt jammer dat de participatieverordening vertraging opgelopen heeft. Wij weten ook wel dat zo’n verordening niet hét antwoord zal zijn op alle participatievraagstukken. Maar de behandeling van dat voorstel is wel hét moment om met elkaar te discussiëren hoe we met z’n allen naar participatie kijken, zodat we daarna een goede richtlijn vast zullen stellen en daar het college ook op kunnen toetsen. Want dat is nu lastig, omdat het in de media logischerwijs vooral over incidenten gaat, of juist de hele goede voorbeelden, zoals Hoogkerk, maar de grote middenmoot, die zien we eigenlijk niet. Daarom dus het belang van een goede nieuwe verordening en ik heb begrepen dat het concept er bijna is en dat die vast dan ook wel snel geagendeerd zal worden, dus zullen we daar hopelijk snel na de vakantie over spreken.

Duurzaamheid:

Uiteindelijk zou het voor iedereen beter zijn als we collectief onze uitstoot zouden verminderen en meer groene energie zouden opwekken. Mensen thuis, het bedrijfsleven, de overheid, verenigingen en stichtingen. Je kan hele analyses doen waarom dit niet gebeurd, maar uiteindelijk is het terug te herleiden naar 2 zaken. Men wil het niet of men kan het niet. Niet willen bijvoorbeeld omdat de terugverdientijd van groene investeringen lager is dan aandelen op de beurs. Niet kunnen bijvoorbeeld omdat je überhaupt niet genoeg geld op de bank hebt staan of omdat de technologische ontwikkelingen er nog niet zijn.

Het is de taak van de gemeente om met een combinatie van beloning, motiveren, kennis delen & potentiële boetes iedereen in staat te stelle en gemotiveerd te krijgen om te gaan verduurzamen. In 2023 ging dat soms heel goed.

Ik noem bijvoorbeeld het beleid om kantoren minimaal naar label C te krijgen. Met een boete achter de deur heeft nog slechts10% van de kantoren niet het juiste label en zij hebben allen afspraken gemaakt om op korte termijn wel te voordoen. Hier werkt de combinatie van een potentiële boete en samen afspraken maken goed.

Ook is de PvdA nog steeds groot fan van de aanpak waarbij de gemeente zelf een aannemer regelt en voor €5.000,- huizen verduurzaamt van mensen met laag inkomen en een lage WOZ-waarde. Dit verlaagt de energierekening voor hen die dat het meest nodig hebben.

Ten slotte wil ik nog warmtestad en Meerstad-Noord noemen. Een collectief warmtenet, 100% in eigen beheer, die in 2023 weer flink uitgebreid is. En waar in 2023 gasverbruik weer met ongeveer 30% afgenomen is. En het zonnepark van Meerstad-Noord, we behandelen het binnenkort, maar in 2023 zijn belangrijke participatieprocessen en ruimtelijke stappen gezet.

Maar soms blijkt de praktijk ook weerbarstiger. Eén van mijn eerste besluiten als raadslid was het instellen van 3 subsidieregelingen om verduurzaming van huizen te versnellen, maar hier is in 2023 geen enkele lening uit verstrekt. Blijkbaar was -financieel- niet kunnen hier niet het probleem, maar speelden er andere redenen. Bij de voorjaarsnota zullen we daarom aan het college vragen om hiervoor in de begroting 2025 met nieuwe voorstellen te komen. 

Sociale agenda Nij Begun (26 juni 2024)

Groningers is jaren onrecht aangedaan. Wij wisten het al lang, maar met de parlementaire enquête en later de kabinetsreactie lijkt dit ook in politiek Den Haag doorgedrongen te zijn. Er is een pakket maatregelen, gebundeld onder de naam ‘Nij Begun’ en vandaag spreken we specifiek over de sociale agenda. Een jaarlijkse investering van 100 miljoen euro voor de komende 30 jaar om ervoor te zorgen dat Groningen op de belangrijkste brede welvaart indicatoren weer op het landelijk gemiddelde komt. Waarbij er, wat de PvdA betreft, extra aandacht moet zijn voor hen die het hardst door de aardbevingen en de daaruit volgde stress & onzekerheid geraakt zijn. Jongeren die waar de sfeer thuis om te snijden was, winkeliers die in een constant opengebroken winkelstraat zitten, ouderen die een uitputtingsslag met de NCG moesten voeren. De sociale agenda zou zich primair op hen moeten richten.

Eerst de inhoud. De PvdA-fractie is groot voorstander van de keuze om de nadruk op kinderen en jongeren te leggen. Juist bij zo’n meerjarig programma zullen investeringen in de jeugd, zoals een verlengde schooldag of extra onderwijspersoneel, uiteindelijk de hele provincie vooruit helpen. Want dankzij beter onderwijs en meer persoonlijke ontwikkeling van jongeren zullen zij vaker actief meedoen in de maatschappij en zo in Groningen prachtige huizen bouwen, ontroerende kunst maken, liefdevol zorgen of gedurfd ondernemen. Hiermee helpen we niet alleen onze kinderen en jongeren, maar heel Groningen. En andersom hebben we arbeidsprogramma’s als de basisbaan of projecten waarin baangaranties gegeven worden om volwassenen die aan de kant staan weer aan het werk te krijgen. Het is niet te onderschatten wat het met een huishouden doet als een ouder weer trots aan het werk gaan. Gelet op de tijd zal ik niet alle doelen bijlangs kunnen gaan, maar ik wil ook nog de intergenerationele armoede. Ik hoop dat Henk Nijboer en zijn team daarbij de lessen van o.a. Tim ’s Jongers ter harte zal nemen die stellen dat een aanpak om armoede tegen te gaan alleen opgesteld kan worden door ervaringsdeskundigen, dus niet exclusief experts. Ook in  Groningen hebben we hier goede lessen mee en dat betaalt zich uit.

Dan nu de waarden & uitgangspunten. Dit gaat meer over het operationele, dus hoe gaan we deze doelen realiseren met deze 100 miljoen. Hierbij is het essentieel dat per doel, of per bundel van doelen, gekeken wordt hoe dit het beste gerealiseerd kan worden, waarbij aangesloten wordt op bestaande structuren. Verdeel dus niet al het geld over gemeenten, maar start ook geen nieuwe organisatie die al dit geld gaat uitgeven, maar kies slim. Soms via de gemeenten, soms direct naar de scholen, soms via Nationaal Programma Groningen. Wel missen wij de jongerenparticipatie in het stuk, dus het doet mij deugd om te horen dat de wethouder aangeeft dat daar wel aandacht voor is, want wat de PvdA betreft is het essentieel om continu van hen te blijven horen wat wel & niet werkt.

Ten slotte de rol van Raden & Staten. Helaas heb ik moeten constateren dat we een Tweede Kamer hebben waar een Kamerlid van de grootste partij beweert dat wetenschappelijk onderzoek aantoont dat er geen hongersnood in Gaza is en de afhandeling van de aardbevingen in Groningen niet in het coalitieakkoord genoemd wordt. Bovendien weten we in Groningen veel beter wat ons gebied nodig heeft. Daarom blijf ik ervoor pleiten dat we hier als raden & staten echt invloed krijgen op Nij Begun. Vandaag zetten we daartoe een eerste stap en ik hoop dat we de komende tijd, dankzij ons nieuw ingestelde regioberaad, echte invloed zullen krijgen. Om hier een eerste aanzet toe te doen, zal ik daarom een agenderingsverzoek doen, specifiek gericht op de economische agenda.

Strategische Investeringsagenda (26 juni 2024)

Met deze Strategische investeringsagenda hebben we als Raad daarmee enorme invloed op Groningen. Niet alleen voor deze collegeperiode, maar voor de komende tientallen jaren. We beslissen hier niet over deze college-periode van 2022 t/m 2026, maar eerder over de periode 2030 – 2060. We beslissen over wat voor Groningen we willen zijn, welk voorzieningenniveau we willen hebben. Concerten die je bezoekt met vrienden in de Nieuwe Poort. Ijs van Kardinge waar je je kinderen leert schaatsen. De Martiniplaza, waar je Donar ziet winnen. Over de mensen die, mede dankzij deze gebouwen, naar Groningen komen, of er juist blijven.

Het is dan ook voor dit college te spreken dat deze 4 grote projecten uitgebreid tegen het licht gehouden worden, en eerder gemaakte keuzes, zoals bijvoorbeeld de locatiekeuze voor de Nieuwe poort, heronderzocht worden. En dat ze in samenhang gezien worden waarbij gedurfde alternatieven mogelijk zijn. Ik was hier van plan te pleiten voor een betere planning m.b.t. de besluitvorming door de raad, maar daar hoorde ik de wethouder net al over, dus ik heb er vertrouwen in dat dat goedkomt.

En voor ik zo over de 4 projecten spreek, nog 2 algemene zaken. Participatie en het financiële plaatje.

Ten eerste participatie:
Tot nu toe zijn deze onderzoeken met name intern uitgevoerd. Het college/de ambtenaren zetten onderzoeksopdrachten uit en door allemaal slimme specialisten wordt er gerekend aan potentiële bezoekersaantallen, ruimtelijke plannen en kostenramingen. Maar wat de PvdA betreft is het van belang om t.z.t ook de kennis en creativiteit van alle Groningers te benutten. Eerder is door de PvdA een motie ingediend om participatie rondom de nieuwe poort in gang te zetten, we zijn blij om te zien dat dit nu door de hele provincie gebeurt, maar dit zou wat ons betreft een breder gevolg moeten krijgen. Dit geldt eigenlijk voor al deze 4 projecten. Graag hoor ik reflectie van de wethouder daarop.

Dan nog de, met name financieel ingestoken vraag, of de gemeente Groningen überhaupt aan deze projecten moet beginnen met een naderend financieel ravijn. Daar kan de PvdA kort op zijn. Ja. Ten eerste door de noodzaak van deze projecten voor Groningen. Uit mijn inleiding blijkt al hoe belangrijk deze gebouwen voor Groningen zijn. Bovendien zijn dit stuk voor stuk gebouwen met achterstallig onderhoud, dus niks doen, kan op termijn duurder zijn. Ook moeten we niet vergeten dat het ravijn gaat over de jaren na 2026. De besluiten die we nu nemen, zullen vooral financiële gevolgen hebben voor de periode 2030 en verder. Ik ben ervan overtuigd dat het Rijk en gemeenten dan wel dichterbij elkaar gekomen zijn en er iets van een oplossing voor het ravijn zal zijn. Wel maakt mijn fractie zich zorgen om de uitvoeringscapaciteit van de gemeente. Wordt daar voldoende rekening mee gehouden en is er een meerjarige planning voor het personeelsbeleid die rekening houdt met bijvoorbeeld de realisatie van de Suikerzijde of Meerstad?

Na deze algemene inleiding zal ik de 4 projecten los bespreken. Voel wel wat ongemak, weinig informatie. En tegelijkertijd merk ik dat het heel erg leeft en het heel prikkelend is om vanuit de heup snel een mening te geven. Want we zijn allemaal politici, we hebben allemaal een mening en in de fractie hebben we er dan ook goed over gesproken en een aantal algemene zaken wil ik meegeven.

Het nieuwe muziekcentrum. Groningen is niet voor niks de culturele hoofdstad van Noord-Nederland. Wij zijn dat dankzij onze mooie culturele instellingen, waar culturele makers hun creativiteit kwijt kunnen en elkaar en ons kunnen inspireren. Simplon, het Groninger Museum, de schouwburg en ook de Oosterpoort. Maar 50 jaar na de opening van de Oosterpoort is het tijd voor een uitbreiding met 2 zalen, waaronder een grote popzaal die in Noord-Nederland mist. Voor een beter gebouw, waar nóg meer plek is voor onderwijs. Qua locatie is voor de PvdA nog steeds het station de voorkeurslocatie. Wij denken dat de centrale locatie bij het station voor veel meer bezoekers zal zorgen en bovendien willen de ondernemers van de binnenstad dit ook. Richting het college wil ik nog 2 dingen meegeven. Ten eerste het belang dat de Nieuwe Poort breed gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld ook door andere organisatoren van festivals of congressen, wellicht in samenhang met Martiniplaza. Ten tweede, de herbestemming van de huidige Oosterpoort als er voor nieuwbouw gekozen wordt. Wij zien graag dat de publieke functie behouden blijft, dus die scenario’s zouden sowieso uitgewerkt moeten worden.

Dan Martiniplaza: Een gemiddelde congresbezoeker geeft €300,- uit aan de Groningse economie. Congressen rondom bepaalde thema’s, zoals bijvoorbeeld waterstof of ICT verstevigen de economische positie van Groningen op die onderwerpen. Wat uiteindelijk goed is voor onze werkgelegenheid. Maar het hebben van een congreslocatie en evenementenhal is niet alleen een economisch verhaal. Dit zijn ook sociale activiteiten waar we elkaar ontmoeten. En Martiniplaza is zoveel, er zijn culturele evenementen en de topsporthal inspireert en verbindt. Dan is het nu de vraag wat Martiniplaza in de toekomst zou moeten zijn, en waar Martiniplaza zou moeten komen. Wij waren wat verbaasd te lezen dat de Suiker ook een optie is, maar we snappen de logica wel. En dat is ook wat de SIA is, dus het zou ook hypocriet zijn als we nu voor deze nieuwe ideeën weg zouden lopen.

Dan Kardinge: De eerder geplande gebiedsontwikkeling van Kardinge is een enorme kans. Het gebied heeft al zoveel, met de sportclubs, het alfa-college, de kardingebult & het zilvermeer. Het is Groningen aan zijn stand verplicht om die kans te verzilveren. Dit doen we door hier woningen toe te voegen, de campus uit te breiden en het sportcentrum Kardinge onder handen te nemen. Zwemmen is essentieel voor onze kinderen en daar hoort een functioneel 25 meter bad bij, maar ook een zwemparadijs. En dat geldt ook voor schaatsen. In Groningen moet er geschaatst kunnen worden, het is jammer dat zo’n schaatshal zo ontzettend duur is, dus daarom verstandig om dit in regioverband op te willen lossen. En als er dan over locatie gesproken wordt, dan lijkt ons Groningen wel de meest logische keuze. Hier wonen het meest mensen geclusterd bij elkaar, hier is het ecosysteem al, met al die clubs die we afgelopen week op de Grote Markt zagen.

Ten slotte Museum Aan de A: In de sociale doelen van Nij begun ging het over regionale trots, en daar hoort ook bij dat we onze Groningse geschiedenis beter vertellen. Mooi dus dat het voormalige scheepsvaartmuseum zich die kant op ontwikkelt heeft. Samenwerking met regionale musea moet daar expliciet onderdeel van zijn. Waarbij het essentieel is dat Mada zich bij de initiatieven aansluit in de provincie en geen valse concurrentie wordt. Dat vraagt dus een open houding van Museum Aan de A. Ten slotte zijn we wel kritisch op het idéé dat het nieuwe Museum aan de A één van de top 3 toeristische attractie van Groningen zal worden. Met de informatie die we tot nu toe ontvangen hebben zien wij dat niet gebeuren, maar we hebben pas beperkte informatie gehad, dus we zijn nog te overtuigen. Nu ligt de uitdaging dan ook om te zorgen dat de netto structurele kosten van Mada in de begroting passen. Graag hoor ik of het college er ook zo naar kijkt en die handschoen oppakt. Ten slotte nog een laatste opmerking, als er toch verbouwt wordt, zorg dan voor toegankelijkheid voor mensen met een fysieke beperking, want dat gaat nu niet goed in het huidige gebouw en dat kan echt niet meer.

Ontwerp regionaal beleidsplan crisisbeheersing 2024 – 2028 (05 juni 2024)

Deze debatten over gemeenschappelijke regelingen vind ik altijd wat ongemakkelijk. Ongemakkelijk omdat ik mezelf in algemene zin heb horen pleiten voor meer democratische invloed op gemeentelijke gemeenschappelijke regelingen. Aangezien ze gefinancierd worden vanuit de gemeentelijke begroting en belangrijk werk verrichten voor onze inwoners. Maar het ongemakkelijke is dat, juist omdat we als Raad op afstand staan en deze gemeenschappelijke regelingen zulk specifiek werk verrichten, het als lekenbestuur in specifieke gevallen lastig is om goede wensen & bedenkingen mee te geven. En zo ook in dit geval. Maar ik ga toch een poging doen. Een poging die trouwens mede namens GroenLinks is.

Onze fracties zijn blij met dit nieuwe regionale beleidsplan crisisbeheersing. Eerder heb ik gepleit voor meer samenwerking op het veiligheidsdomein en bij crises geldt dat natuurlijk al helemaal. Vooral omdat je bij crises vaak voor een kortere periode, heel veel mankracht nodig hebt. Dan is het praktisch om samen te werken, zodat je niet altijd allemaal zo’n grote organisatie als back-up klaar hoeft te hebben staan. Bovendien kan je kennis delen en is het efficiënter qua overhead.

Helaas zien we echter dat bepaalde crises in Groningen een structureel karakter krijgen. Hierbij moet ik vooral denken aan de situatie in Ter Apel. Waar de politiek in Den Haag er bewust voor kiest om de spreidingswet in te trekken en bewust niet extra aanmeldcentra opent, zodat de druk daar onmenselijk hoog blijft. En ook bij het aardbevingsdossier zien we deze houding vanuit Den Haag. In dat opzicht maak ik me zorgen om potentiële crises gerelateerd aan klimaatverandering. Dit voorkombare probleem gaat de komende decennia alleen nog maar meer voorkomen.

Het is ook goed dat de nadruk van de VGR op voorkomen blijft te liggen. Een grote verantwoordelijkheid ligt daarbij bij de inwoners zelf. Zij moeten welwillend zijn. Zij moeten de regels naleven, zij moeten zich goed informeren. Dit vraagt wel vertrouwen in instituties. Waarbij we helaas moeten constateren dat dit vertrouwen in de overheid een enorme knauw heeft gekregen door COVID. Mijn vraag aan de burgermeester is, hoe hij dit ziet en hoe hij denkt dat de VRG dit vertrouwen terug kan winnen.

Ten slotte wil ik nog even aandacht vragen voor de nazorg bij crises. Er wordt nu gesproken over voorkomen, beperken & bestrijden. Maar wat onze fracties betreft kan daar nog een 4de term, namelijk herstel aan toegevoegd kunnen worden. Waarbij de nadruk op het psychologische herstel zou moeten liggen. Dus gecoördineerde hulp voor slachtoffers, familie/vrienden van slachtoffers of omstanders. Graag hoor ik ook van de Burgermeester hoe hij daarnaar kijkt en welke rol hij daarvoor bij de VRG ziet.

Insourcing ICT (10-04-2024)

Vandaag spreken we over de nieuwe ICT-strategie van de gemeente Groningen en blikken we terug op het beleid van de afgelopen jaar. En dat is belangrijk. Zo’n groot deel van het gemeentelijke werk vindt plaats achter PC’s of op mobieltjes. Als systemen niet werken, of als we gehackt worden, dan heeft dan enorme consequenties. Denk aan het aanvragen van uitkeringen door onze inwoners, het verlenen van vergunningen, of de vuilnismannen en vrouwen die hun routes krijgen.

Achteraf gezien was het dan ook zeer onverstandig om in 2014 de ICT te willen outsourcen in één kavel en daar bovendien het doel bij te hebben om geld te besparen. Met de aanbesteding dachten we voor een dubbeltje op de eerste rang te zitten, maar we belanden op het 3de balkon. Het spreekt voor dit college dat in de brief uitgebreid gereflecteerd wordt op deze periode en zowel positieve ervaringen als aandachtspunten benoemd worden. Ik ga ervan uit dat het aansturen op een wederzijds gezonde businesscase, gemeentelijk breed beleid is geworden, dat hoor ik graag bevestigd door de wethouder. En geldt dat ook voor de andere lessen?

Dan de nieuwe strategie. De PvdA steunt de nieuwe strategie, waarbij per onderdeel gekeken wordt of we het zelf kunnen uitvoeren, of dat het aanbesteed moet worden. En waarbij de gemeente sowieso zelf een sterke regiefunctie heeft. We staan nog achter ons besluit om hier in 2024 structureel extra budget voor beschikbaar te maken. Als enkele kavels uitgezet zijn, dan creëert dit ambtelijk hopelijk ook rust om de innovatieve kracht van ICT meer te gaan gebruiken in de gemeente. Waarbij niet het doel is dat bijvoorbeeld AI mensen overbodig maakt, maar er wel voor kan zorgen dat monotone taken geautomatiseerd worden en er meer tijd overblijft voor interessant werk.

Voor ik ga afsluiten nog een opmerking over de taken die de gemeente zelf zal gaan uitvoeren. Hierbij roep ik het college op daarbij om specifiek ruimte te maken voor studenten (MBO/HBO & WO) en mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Ook hoop ik dat hierdoor meer samenwerkingen in de regio mogelijk zijn.

Venstertijden (evaluatie) en invoering zero emission voor bedrijfsleven(27-03-2024)

Vandaag spreken we over de evaluatie van de venstertijden en globaal over het invoeren van zero-emission. De Groningen binnenstad is zo goed, juist dankzij onze kleine en grote ondernemers. Café’s en restaurants met een eigen identiteit. Winkeltjes met liefhebbers achter de toonbank. Hier verdienen veel Groningers hun inkomen en ontmoeten we elkaar. Pas nu de bussen uit een deel van het centrum zijn, beseffen we hoeveel overlast (in geur en lawaai) zij eerder veroorzaakten. Iets vergelijkbaars geldt voor bestelwagens, vrachtwagens en overige bedrijfsmatig verkeer. Daarom is het goed dat de gemeente hier met het venstertijdengebied stappen gezet heeft, en er op termijn ook Zero-emission ingevoerd zal worden. Uiteindelijk is dit ook goed voor ondernemers. Een aantrekkelijk centrum leidt immers tot meer bezoekers.

Wel is het zaak om dit zorgvuldig te doen, waarbij we nu spreken over de lessen van de invoering van het venstertijdengebied en de invoering van zero-emission.

M.b.t. de venstertijdengebied complimenteerde ik het college eerder al met de snelle eerste evaluatie waarna enkele aanpassingen gedaan zijn. En nu is er dus een uitgebreidere. De brief eindigt met een lijstje aanbevelingen. ik neem aan dat de gemeente voornemens is die allen in te voeren.

– Maar mijn fractie maakt zich zorgen over het uitsluiten van kleine horecaleveranciers voor het kunnen aanvragen van incidentele ontheffingen. Juist deze horecaleveranciers passen bij de korte voedselketens waar de PvdA, maar gelukkig ook dit college, voorstander van is. Wat ons betreft zouden kleine horecaleveranciers in ieder geval de komende tijd deze incidentele ontheffingen nog aan moeten kunnen vragen. Hoe ziet het college dit

– Ook hoor ik graag wanneer de app klaar is. En zullen daar aanvullende kosten zijn die afgewenteld worden op de ondernemers (ik denk aan de KVK-uittreksel a €9,-) of worden die betaald door de gemeente? Waarbij wat de PvdA betreft de gemeente dat zal moeten betalen.

– Ten slotte stel ik voor dat de gemeente juist in gesprek gaat met bedrijven & ondernemers die meer dan 12 dagen ontheffing nodig hadden. Nuttige informatie voor invoering zero emission.

Daarmee meteen een bruggetje naar het 2de onderwerp. Invoering Zero Emmission. Zoals uit mijn inleiding bleek vindt de PvdA het goed dat Groningen een van de 29 gemeenten is waar het centrum zero-emission zal worden voor bedrijfsvoertuigen. Dit komt de luchtkwaliteit voor onze inwoners & bezoekers ten goede en bespaart op termijn zeer veel CO2. Wel zijn er bij mijn fractie ook zorgen, met name rondom de communicatie & timing, de marktkooplui en de kleine ondernemers. Rond juni zullen we hierover uitgebreid spreken als de concept-besluiten voorliggen, maar graag geef ik nu de volgende punten mee:

  • Bij veel gemeenten in Nederland wordt dit op 1 januari ingevoerd, potentieel met kinderziektes die dan pas écht duidelijk worden. De PvdA vindt het dan ook goed dat wij daar achteraan lopen, zodat eventuele kinderziektes op tijd opgelost kunnen worden. Wel vragen wij ons af of 3 maanden voldoende is, dus als t.z.t. blijkt dat er veel kinderziektes zijn, dan verwachten wij dat de gemeente zich coulant opstelt, zoals de gemeente bijvoorbeeld ook bij de venstertijden gedaan heeft. Bijvoorbeeld door de eerste maanden niet te beboeten.
  • Het belang van onze warenmarkt heeft wat de PvdA betreft prioriteit boven zero-emission. Dus als we moeten kiezen, dan kiezen wij voor de markt. Maar wij gaan er vanuit dat deze keuze niet nodig zal zijn, want we hebben begrepen dat er goede gesprekken zijn tussen de marktkooplui en de gemeente, dus dat hier snel een goede oplossing voor gevonden wordt en dat deze oplossing onderdeel zal zijn van de concept voorstellen in juni.
  • Wij zien dat grote bedrijven in staat zijn zich op tijd aan te passen aan de nieuwe regels, maar onze zorgen blijven voor kleine ondernemers die leveren aan onze ondernemers in de binnenstad. Ik denk daarbij aan de korte voedselketens waar dit college ook groot voorstander van is. Er komt een HUB bij Westpoort, maar gaat dat genoeg zijn? Wij verwachten bij de concept voorstellen in juni specifieke maatregelen voor kleine ondernemers.

Stemverklaring inclusief uniform boa’s (07-03-2024)

– Als PvdA staan we voor een Groningen waarin iedereen telt en mee kan doen. Een samenleving waar diversiteit een kracht is en geen bedreiging. Dit is lastig te rijmen met regels waardoor moslima’s die een hoofddoek willen dragen, of Joodse mannen met een Keppel, geen boa kunnen worden. Wat is het signaal wat we daarmee aan een deel van onze inwoners geven? We vinden het allemaal dan ook van belang dat onze boa’s een goede afspiegeling vormen van de Groningse samenleving.

– Bij dit onderwerp gaat het vaak over de neutraliteit van het uniform. Voor een deel van onze fractie betekent deze neutraliteit juist dat iedereen zich in de boa’s moet kunnen herkennen, en dit inclusieve uniform dus toegestaan moet zijn. Een mening die we ook hoorden in gesprekken die we voerden over dit onderwerp, bijvoorbeeld met islamitische vrouwen die zowel wel, als niet, een hoofddoek droegen.

– Tegelijkertijd weegt een ander deel van de fractie de neutraliteit van het uniform, juist voor ambtenaren in het veiligheidsveld, anders. Ook speelt er nog een veiligheidsvraagstuk, waar de boa’s in verschillende gesprekken die we met hen voerden, hun zorgen over uitten.

– Politiek is keuzes maken, de verschillende fractieleden van de PvdA maken, na vele lange discussies & gesprekken, in deze kwestie een andere afweging. Wij zullen dan ook verdeeld stemmen.

Financiering warmtestad WKO Stadshavens/Suikerzijde (28-02-2024)

In de komende 10 jaar zal aan de Suikerzijde en de Stadshavens 2 nieuwe wijken ontstaan. Groningse wijken voor de toekomst; zoveel mogelijk klimaatneutraal gebouwd, met veel ruimte voor ontmoeting, voldoende sociale huurwoningen en waar we rekening houden met hittestress & wateroverlast. En bij deze Groningse wijk voor de Toekomst hoort natuurlijk een gemeentelijk warmtenet. Want alleen als we de verwarming van de huizen in eigen, gemeentelijk beheer doen, kunnen we er als gemeente voor zorgen dat onze inwoners niet de dupe zullen zijn van monopolies of een oligopolie. Niet voor niks stemde de PvdA fractie dan ook vorig jaar voor 2 voorstellen waarin we als raad mandaat aan het college gaven om in de Suikerzijde en de Stadshavens een warmtenet aan te leggen.

Nu spreken we specifiek over 2 leningen om dit mogelijk te maken. Het restant van mijn woordvoering ga ik de financiële techniek induiken om daarover specifiek wensen & bedenkingen mee te geven.

  1. Er is nu gekozen voor een kasgeldfaciliteit waarbij eventuele trekkingen later pas gematch’t zullen worden. Dit kan ik volgen vanuit de solvabiliteitspositie van de gemeente Groningen, maar als de verwachting is dat de rente de komende jaren verder alleen maar op zal lopen, een verwachting die ik heb, zou het dan niet slimmer zijn als Warmtestad ergens om de komende periode bij een tijdelijke lage rente meteen het volledige bedrag opneemt, waarna de gemeente dat matcht? Overweegt de wethouder dat ook?
  2. Goed dat ervoor gekozen is om een tijdelijk contract voor 3 jaar te doen. Er is echter ook een kans dat het waarborgfonds er dan helemaal nog niet is. Daarom de suggestie om ook een optie tot verlenging van één of 2 jaar op te nemen. Dat scheelt t.z.t. weer extra ambtelijke capaciteit en juridische kosten om de contracten op te stellen.
  3. Bij de overwegingen voor een herijking over 3 jaar staat dat, en ik quote: “financiering door derden de voorkeur verdient als publieke financiering niet noodzakelijk is”. Dit uitgangspunt deel ik, maar zo zwart-wit zou het helaas niet zijn denk ik. Zo kan ik me goed voorstellen dat Warmtestad ook externe financiering kan aantrekken, maar dat dit tot een rente van enkele procentpunten hoger zal leiden. Een financieringslast die uiteindelijk betaald zal worden door de gebruikers van Warmtestad, onze inwoners. En dat is iets wat we juist niet willen. En ander vormen van financiering, waarbij eigenaarschap overgedragen wordt lijkt me al helemaal niet wenselijk. Dus ik geef het college hierbij mee daar niet te licht over te denken en dat wat de PvdA betreft een solvabiliteit van een tiende procentpunt lager te verkiezen is boven een warmtestad rekening van enkele euro’s hoger voor onze inwoners.

Ten slotte nog complimenten voor de brief, goed om met voetnoten de financiële termen toe te lichten.

Inclusief uniform Boa’s (24-01-2024)

Vandaag zijn we bij de meningsvormende sessie over een inclusief uniform voor onze boa’s. Een politiek ingewikkeld onderwerp, aangezien het om belangrijke grondrechten als vrijheid van religie en de scheiding van kerk & gaat. Ik ben dan ook blij dat de agenderende partijen hun eerdere motie vorig jaar ingetrokken hebben en eerst een beeldvormende sessie en meningsvormende sessie georganiseerd hebben. Want dit onderwerp vraagt een goede uitwisseling van argumenten.

Dus wat mij betreft gaan we dat het komende uur doen. Als PvdA-fractie hebben wij ons definitieve standpunt binnen deze kwestie nog niet bepaalt en zullen we het komende uur dus ook gebruiken om onze mening te vormen, het heet immers niet voor niks een meningsvormende sessie.

Wel wil ik nog wel meegeven waar onze primaire overwegingen zitten bij dit voorstel.

  • Wij willen dat iedereen telt in Groningen en mee kan doen. Een samenleving waar diversiteit een kracht is en geen bedreiging. Dit is lastig te rijmen met regels waardoor moslima’s die een hoofddoekje willen dragen, of Joodse mannen met een Keppel, geen boa kunnen worden.
  • Tegelijkertijd is voor de PvdA de scheiding van kerk en staat heel belangrijk. Onze wetten en regels en de naleving daarvan zouden niet door religie ingegeven moeten worden noch zal de staat invloed mogen hebben op de religie van onze inwoners. En hier wordt het echt ingewikkeld. Want deze redenatielijn volgend zou  je dus zowel kunnen beargumenteren dat uniformen van boa’s neutraal moeten zijn – om duidelijk te maken dat kerk & staat gescheiden zijn. Maar ook dat uniformen van boa’s juist inclusief moeten zijn – want de staat gaat immers niet over de manier waarop mensen met hun religie omgaan. Een dilemma waar we nog niet uit zijn.
  • Ook speelt nog het potentiële veiligheidsvraagstuk van de boa’s en de veelgehoorde vraag of de boa’s nog goed hun werk kunnen doen als religieuze symbolen zichtbaar zijn. Waarbij het nog ingewikkelder wordt dat recent juist door de Minister van Veiligheid en Justitie besloten is dat het uniform van politie agenten niet aangepast wordt. Enerzijds een argument om juist keihard voor dit uniform te staan en te zorgen dat ook boa’s met kruisje om hun nek goed hun werk kunnen doen, anderzijds een argument om hiermee te wachten.
  • Ten slotte vinden we het lastig dat deze discussie gevoerd wordt in een politiek guur klimaat. Een klimaat waarin bijvoorbeeld Moslima’s met hoofddoekjes of Joodse mannen met Keppel racistisch bejegend worden. Deze discussie kan niet los gezien worden van het bredere debat in Nederland over onze veranderende samenleving. We hebben het niet slechts over een stukje stof, maar het gaat over veel meer, of we dat nou willen of niet. Dat maakt dit debat mede zo ingewikkeld.

Concluderend kijken we dan ook uit naar een goed respectvol debat. En we onder andere hebben al gebeld met een boa van de gemeente en gesproken met bestuurders van vrouwencentrum Jasmijn en dit type gesprekken zullen we de komende week blijven doen om uiteindelijk een keuze te maken.

Uitvoeringsplan ondermijning (24-01-2024)

Alleen ga je snel, maar samen kom je verder. Een cliché, maar net als de meeste cliché’s wel waar. Daarom goed om te lezen dat de gemeente Groningen het uitvoeringsplan voor ondermijning provinciaal oppakt. Criminaliteit stopt immers ook niet bij de gemeente-grenzen en zoals Tops en van der Torre kan juist de combinatie stad-en-ommeland een voedingsbodem zijn voor crimineel gedrag. Crimineel gedrag waar in deze uitvoeringsagenda gelukkig niet alleen gekeken wordt met een ‘law & order’ blik, maar met een meer menselijke blik, waarbij oog is voor het feit dat bijna elke dader ook een slachtoffer is. En dat we dus naast stevig ingrijpen, ook zorg & sociaal werk moeten organiseren zodat daders een alternatief geboden wordt.

  • 2 maanden geleden hebben we onze ethische commissie ICT ingesteld. In de aanpak wordt regelmatig het analyseren van data benoemd, iets wat zich de komende jaren waarschijnlijk alleen maar meer gaat gebeuren. Kan de Burgermeester toezeggen dat deze nieuwe ethische commissie daarbij betrokken wordt?
  • Onderdeel van de preventie met gezag aanpak, die alleen voor de gemeente Groningen geldt, is de ‘Repressieve aanpak harde kern’. Een aanpak die vergelijkbaar is met Top x-aanpakken in andere gemeenten waarbij veelplegers een bepaalde periode nog intensiever begeleid worden. Gelet op mijn eerdere opmerking over regionale samenwerking zou dit wat de PvdA betreft ook regionaal opgepakt moeten worden. Graag horen wij van het college hoe zij daarnaar kijken. 
  • Ten slotte is in de Raad van april 2023, op initiatief van de PvdA een motie ingediend, en aangenomen, over ondermijning op bedrijventerreinen. Goed om te lezen dat dat nu een onderdeel is van de uitvoeringsagenda en er hiervoor een publieke-private samenwerking gerealiseerd wordt. En we kijken ernaar uit om hier later nog uitgebreider over te spreken in het kader van de herstructurering bedrijventerreinen.

Gebiedsplan Groningen-Noord (10 januari 2024)

Op dit moment bepaalt de plek waar je woont in Groningen welke kansen en mogelijkheden je hebt.  Met deze pijnlijke constatering begint de inleiding van dit gebiedsplan. En helaas is dit het geval als je de wijken van dit gebiedsplan vergelijkt met bijvoorbeeld Coedersborg of Helpman: Minder jongeren maken hun school af, mensen verdienen veel minder loon en minder mensen worden gezond oud. Maar let op, dit zijn gemiddelden en trends. Veel Oosterparkers wonen bijvoorbeeld vol trots in hun wijk, en terecht! Het zijn ook prachtige plekken, met op plekken veel saamhorigheid en gelukkige bewoners. Eerdere partijen refereerden er net al aan. Maar, en hier trekt de PvdA andere conclusies, tegelijkertijd zijn er ook veel problemen, is er die hardnekkige ongelijkheid in onze stad, die verspreid over de gemeente dus zo oneerlijk verdeeld is. En daar moeten we wat aan doen! Dat kan beter als je focus aanbrengt, dus dat moeten we doen.

Een vergelijking met steden als Den Haag of Utrecht laat zien dat Gronings beleid gericht op gemengde wijken een dempend effect gehad heeft, maar zoals ik al benoemde, deze ongelijkheid is hardnekkig. Deze ongelijkheid aanpakken vraagt om ongelijk investeren in gelijke kansen, een meerjarige aanpak, bedacht en uitgevoerd door een brede gemeenschappelijke coalitie, waar wijkbewoners een centrale rol in hebben. Dat is er één van de lange adem. Een aanpak waar de PvdA groot voorstander van is. Voordat ik namens mijn fractie nog enkele wensen en bedenkingen mee zal geven, wil ik alle partners die hun nek uitsteken en zich hieraan committeren dan ook complimenteren.

Gelet op de tijd zou ik enkele punten willen meegeven:

  1. Zoals ik in eerste termijn al benoemde mist mijn fractie het bedrijfsleven in deze aanpak. Als we naar de huidige partners kijken, dan zijn dit nu allen grote organisaties die medewerkers vrij kunnen spelen om aan dit gebiedsplan mee te werken. Een luxe die de meeste bedrijven in de Noordelijke wijken niet hebben, juist omdat dit ook vaak kleine bedrijven zijn. Of bijvoorbeeld franchisenemers die grotendeels zelf de broek moeten ophouden. Wij pleiten er daarom voor om naast deze maatschappelijke coalitie ook een soort 2de schil van partners te maken die meer op projectbasis meedraaien binnen 1 of 2 thema’s. Bijvoorbeeld winkeliers van het winkelcentrum in Paddepoel waar stage gelopen kan worden of de grotere instellingen aan de Friese Straatweg.
  2. Ook hopen we dat er snel werk gemaakt gaat worden van de baangaranties, waarbij mensen zonder baan de garantie krijgen, dat zij als ze een studie afronden, daarna een baan krijgen. Wij zien dit als een perfect instrument om jongen het vertrouwen te geven voor een studie te gaan en zo de verleidingen van het snelle geld van de criminaliteit te weerstaan. Graag zien wij dan ook dat dit een plek krijgt in het uitvoeringsprogramma. Waarbij deze baangaranties lokaal ingevuld kunnen worden, bij de eerder genoemde lokale ondernemers, of juist bij grotere bedrijven die in de hele gemeente, de hele provincie of landelijk actief zijn.
  3. In Heerlen-Noord is het gelukt om ouders 4 jaar lang een gratis digitaal krantenabonnement te geven. Het resultaat van een samenwerking met de universiteit, de lokale media en de gemeente. Prachtig in z’n ogenschijnlijke eenvoud. Wat de PvdA betreft zou dit navolging moeten krijgen in Groningen. Mits, en dat is een heel belangrijke, mits we de bewoners gevraagd hebben of zij het willen en het antwoord daar ja op is. Belofte nummer 4 van de 7 beloften van de aanpak.

Fonds Energietransitie (FET) en Gemeentelijke Energiebedrijf (GEB) (13-12-2023)

Fonds Energietransitie:

Politieke keuzes doen ertoe. Om Drees te quoten, ‘niet alles kan en zeker niet tegelijkertijd.’ Voor de energietransitie lag de prioriteit veel te lang bij hen die het al financieel goed hadden. Daarom is het zo belangrijk dat dit college andere keuzes maakt. Om het beleid van de afgelopen jaren als het ware te corrigeren, is het goed dat we nu met het Fonds Energietransitie beleid maken gericht op Groningers met een laag inkomen en beperkt eigen vermogen. En ja, ook mijn partij had liever iedereen in Groningen financieel geholpen. Ik begrijp de vraag van de VVD of de opmrekingen van het CDA dan ook wel, Maar helaas, ‘niet alles kan en zeker niet tegelijkertijd’. En dan maakt de PvdA andere keuzes.

En dit fonds is geen klein bier. Er zat al 37 miljoen in en het college heeft nu aanvullend 40 miljoen aangevraagd. Bovendien werken we ernaar toe dat we dankzij onze eigen windparen en zonneweides geld verdienen, zodat er nog meer geld beschikbaar zal zijn.

Complimenten voor de uitgebreide rapportage. Wel valt op dat de mate van succes per onderdeel verschilt. De witgoed-regeling bijvoorbeeld is veel aagevraagd en we zijn ook blij met de 25 woningen waar via een aannemer direct geïsoleerd is. Dit is echt een lastige doelgroep, dus 25 klinkt niet als veel, maar dit zijn toch 25 huishoudens die een stuk warmer en met minder zorgen de winter ingaan. Maar het feit dat er nog geen leningen aangevraagd zijn, laat wel zien dat dat veel beter moet, blijkbaar lukte het ons destijds niet om ons voldoende in de doelgroep te verplaatsen. Goed dat het college hierop reflecteert en mooi ook dat het college niet wacht tot we als raad deze nieuwe verordeningen vastgesteld hebben, maar dat ze middels de coulance regeling al toegepast worden. Maar wat mij betreft gaan we wel na deze winter nogmaals kijken hoe het met de leningen zit, en als er wederom geen aanvragen zijn, dan zullen we wel een alternatief moeten zoeken. Ten slotte wil ik wel hier pleiten om te blijven streven naar label A. Dus als er aanvragen zijn die niet tot label B leiden, ga dan met deze mensen in gesprek om te onderzoeken of een label A toch mogelijk is. Want een isolatie is best ingrijpend, dus als je het doet, kan je het beter meteen goed doen.

Gemeentelijke energiebedrijf:

Voorzitter, we hebben net een uur gesproken over ons fonds Energietransitie, dat fonds gebruiken we om onze inwoners te helpen te verduurzamen. Juist onze inwoners die daar vaak zelf niet de financiële middelen voor hebben. Nu is het tijd om onder de motorkap te kijken en te bepalen hoe we dit fonds gaan vullen via het Gemeentelijke Energiebedrijf.

De PvdA-fractie is blij dat het college hiermee vaart mee maakt, de afgelopen periode heeft mijn PvdA voorganger op dit dossier, Krista Boogaard zich hier heel hard voor gemaakt en ik ben dan ook trots dat we hier nu eind 2023 over gaan beslissen. Wij vinden de keuze van een publieke BV verstandig. Hiermee is er ruimte voor democratische controle, maar kan de organisatie wel bedrijfsmatig opgepakt worden en kan er bijvoorbeeld op termijn ook makkelijker extern geld aangetrokken worden of kan het uitgebreid worden met extra functies. Wij zullen dan ook voor dit voorstel stemmen. Vandaag was ik even bij de machinefabriek aan de Bloemstraat, waar nog met sierlijke letters GEB op het gebouw staat, inclusief mooi logo. Ik ga er vanuit dat het logo van de GEB net zo mooi gaat worden en zowel recht doet aan de geschiedenis, als vooruit kijkt naar de duurzame toekomst.

Ik wil mijn woordvoering graag afsluiten met een korte reflectie op privatiseren, danwel publiekisering. Dus de overweging van de overheid om bepaalde taken door de markt op te laten pakken, of om ze juist zelf te doen. Jaren hebben we gezien dat vanuit een optimistisch marktdenken essentiële taken verkocht werden. Denk aan de PTT, de Postbank en de energiebedrijven. Maar deze trend lijkt nu te keren en gelukkig maar. Want juist door dit soort essentiële diensten zelf te doen, kunnen we als overheid grip houden. Kunnen we er als overheid voor zorgen dat eventuele winsten terugvloeien naar de schatkist. Kunnen we ervoor zorgen dat werknemers een goed loon ontvangen en er sprake is van goede arbeidsomstandigheden. En ik ben oprecht benieuwd waar deze trend van publiekisering ons gaat brengen, maar met Groningen voorop voorzie ik dat we de komende jaren flinke stappen zullen zetten.

Regionaal Raamwerk Matsloot-Westpoort (15 nov 2023)

Voorzitter,

Dank aan de partijen die dit agenderingsverzoek ingediend hebben. Er staat nogal wat te gebeuren aan de westkant van onze gemeente, dus het is goed dat we daar ook hier, in onze raad over spreken. Wel val ik in voor Rico Tjepkema, onze vast woordvoerder Ruimtelijke Ordening. En ik benijd hem, maar jullie, ook niet hoor. Taaie kost dit, 110 pagina’s adviesrapport…

Een vriend van mij heeft recent een cursus glas-in-lood gedaan. En hij vertelde mij dat het de kunst is om de balans te vinden tussen het glas en het lood. Waarbij beginners wellicht een tegenstelling zien tussen het glas en het lood, met het idéé dat het lood er alleen maar is om het glas te ondersteunen. Maar de ware glas-in-lood kunstenaar kan ze juist zo afwisselen dat ze elkaar versterken. En als ik de ontwikkelingen van een afstandje beschouw, dan is dat hier ook de uitdaging. Enerzijds belangrijke natuur, anderzijds bedrijvigheid en werkgelegenheid. 2 zaken die een beginner wellicht als tegenstelling zien, maar waar wij van het college hopen dat ze zo afgewisseld kunnen worden dat ze elkaar versterken. Of mooier nog, een slimme aanpak van het college, waarbij er wat lood in het glas zit, en glas in het lood. Want ook voor de PvdA zijn beide belangrijk. Werkgelegenheid & gezonde natuur. Het rode en het groene.

Immers, zonneweides kunnen helpen om de kwaliteit van de grond te verbeteren. Goed voor de biodiversiteit, en later eventueel landbouw. Een mooi aangrenzend natuurgebied nodigt bedrijven uit om zich er te vestigen. En een zonneweide naast een bedrijventerrein kan ervoor zorgen dat stroom meteen gebruikt kan worden zónder dat dit het net verzwaart. En ook de PvdA ziet de enorme waarde van dit gebied wat betreft biodiversiteit en als schakel in een bredere natuurgebied.

Maar, hierbij is het wel essentieel om dus niet alleen voor lood, dus niet alleen voor natuur te gaan. Wat de PvdA betreft is er dan ook zeker toekomst voor een bedrijf als Cosun in Groningen. De werkgelegenheid is enorm. En de bietengeur tijdens de campagne is bijna net zo Gronings als het Peerd van Ome Loeks, het Forum of de FC. Ook zet Cosun belangrijke stappen om te verduurzamen, waarmee het een mooi voorbeeld van de nieuwe Groningse economie kan zijn. Bovendien, ook in de andere werkgelegenheid zien we kansen in Westpoort. De omschakeling naar circulaire economie die wij als PvdA, maar die het college ook ziet, getuige het coalitieakkoord, heeft ruimte nodig. En die ruimte zien we in dit gebied.

Ook zou ik ten slotte graag de aandacht willen vestigen op de mogelijkheid om zonneweides boven veenweidegronden te plaatsen. Juist als daar het waterpeil omhoog moet, waardoor ze minder geschikt worden voor landbouw of intensieve veeteelt. Door dit slim te doen. Maar ook op andere plekken mooie combinaties  doen, kunnen we ervoor zorgen dat we als het ware meer ‘ruimte’ creëren. Want dat is en blijft de uitdaging in Groningen. We willen veel, maar onbeperkt ruimte is er niet.

Participatiekader Zon en Wind (15 nov 2023)

Dank voor de insprekers, goed dat jullie hier zijn en op jullie manier bijdragen aan de energietransitie. Want, zoals ik twee weken geleden al schetste, de energietransitie kan alleen slagen als we dit samen doen. We doen het samen, of we doen het niet. Zo simpel is het. Bij al onze keuzes in dit belangrijke dossier zouden we ons hier bewust van moeten zijn en rekening houden met de vraag of dit beleid het draagvlak voor de energietransitie vergroot, of onze inwoners er juist van vervreemdt.

Dit is nodig bij een nieuwe regeling om huizen te isoleren, dit is nodig als we laadpalen plaatsen. Dit is al helemaal nodig als er windmolens of zonneparken ontwikkeld worden. Daarom is het te prijzen dat het college nu een participatiekader hiervoor opgesteld heeft. En het is te prijzen dat onze inwoners ook de kans kregen om te participeren bij het maken van dit participatiebeleid. Ik moet nu aan zo’n Droste-bakje denken. Dus participeren, om te bepalen hoe er geparticipeerd moest worden bij het participatiebeleid. Goed dat de ambtenaren daar zelf een voorstel voor gedaan hebben.

Maar laat ik naar de inhoud van dit kader gaan. Veel vragen van de partijen die het agenderingsverzoek indienden, dus ik heb moeten kiezen.

  • We vinden het goed dat de verantwoordelijkheid voor de participatie bij de initiatiefnemer ligt, waarbij de gemeente Groningen wel eisen stelt aan dit plan en toets of dit plan ook echt uitgevoerd wordt. Het moet hierbij voor iedereen duidelijk zijn dat als dit plan niet aan de eisen voldoet, of niet goed uitgevoerd wordt, dit een uiteindelijke vergunning in de weg moet staan. Goed om te zien dat dit geen wassen neus is en de wethouder zal handhaven als dit niet goed nageleefd wordt.
  • M.b.t. de afdrachten in het omgevingsfonds is het goed dat er sprake is van een minimumbedrag. Het moet de initiatiefnemers en inwoners vrij zijn om hier een hoger bedrag over af te spreken, maar een bepaald bedrag moet opgehaald worden en dan lijken deze bedragen de fractie van de PvdA redelijk. Ook omdat omwonenden, naast deze bedragen via het fonds, privaatrechtelijk gecompenseerd kunnen worden als hun huis bijvoorbeeld minder waard wordt.
  • De PvdA waakt ervoor dat alleen vermogende omwonenden, die dus in staat zijn enkele duizenden euro’s uit te lenen, financieel kunnen participeren bij wind & zonneparken. Vandaar dat ons uitgangspunt nog steeds is om grote parken 100% in eigen beheer, dus vanuit de gemeente, te exploiteren. Hierdoor kunnen we als gemeenteraad er zelf voor zorgen dat dit geld via het Fonds Energietransitie terecht komt bij hen die dat het meest nodig hebben. Het debat met D66 hierover eerder, laat duidelijk zien hoe we als PvdA hierin staan.
  • Ten slotte. In lijn met brief vanuit Stichting Leefomgeving Thesinge, zouden wij er ook voor pleiten om de 1.500 meter grens voor onafhankelijke partijen losser te laten. Want juist binnen de energietransitie is het heel waardevol dat zoveel belangenorganisatie meekijken. Eigenlijk in lijn met de opmerking van de PvdD en Stadspartij hierover.  

Ten slotte zat bij dit agendavoorstel ook de verkenning voor de zonnecarports. Dank aan het college dat zij dit zo uitgebreid hebben laten uitvoeren door de ambtelijke organisatie. Wij kijken enthousiast uit naar de tweede helft van 2024 als hier een daadwerkelijk voorstel voor komt.

Begrotingsdebat / algemene beschouwingen (08-11-2023)

Het begrotingsdebat is het belangrijkste debat van het jaar. De fracties hebben dan ook 12 minuten spreektijd, waardoor we de tijd hebben om uitgebreid een ideologisch verhaal kunnen schetsen. Hieronder het betoog dat ik hield bij mijn eerste begrotingsdebat als fractievoorzitter.

Er staat nogal wat op het spel voor Groningen. Over 2 weken zijn er landelijke verkiezingen, en ondanks dat ik het belangrijk vind om hier in de gemeenteraad niet over landelijke zaken te spreken die in de 2de kamer thuishoren, maak ik nu een uitzondering. Er staat namelijk ook voor ons veel op het spel

In de eerste plaats staan onze financiën op het spel. Meer dan 75% van de inkomsten van de gemeente Groningen komen van de Rijksoverheid en zoals het er nu uitziet krijgen we in 2026 en verder meer dan 40 miljoen minder. Als dit doorgaat dan rest ons niks dan een monsterbezuiniging waardoor we als gemeente veel dingen niet meer kunnen doen. Daarom is het goed dat on college de rug recht houdt en om onze inwoners te beschermen en geen bezuinigingsoperatie in gang heeft gezet. Naast deze financiën, is het misschien nog wel belangrijker welke wetgeving er uit Den Haag komt. De afgelopen jaren was dat helaas rechtse wetgeving. Neo-liberale wet en regelgeving, die vooral mensen die het al goed hebben helpen, maar waar wantrouwen de basis vormt richting hen die juist steun nodig hebben. Met de gaswinning in Groningen en het toeslagenschandaal als absolute dieptepunten.

Gelukkig doen we het in Groningen anders. Met een links-progressief gemeentebestuur dat de grenzen van deze regels opzoekt. Vanuit vertrouwen,  vanuit het streven om mensen gelijke kansen te geven, met een overheid die alles op alles zet om dat te realiseren. Hier belonen we juist mensen die naast hun bijstand part-time. Hier doen we de opwekking van duurzame energie bij voorkeur 100% in eigen beheer, zodat alle inkomsten weer geïnvesteerd kunnen worden in die eerlijke energietransitie. Hier zijn ontwikkelgronden voor woningbouw zoveel mogelijk in eigen bezit, zodat wij bepalen welk percentage minimaal sociale huur moet zijn.

Hoe mooi zou het zijn, als we niet langer tegen de Haagse stroom in hoeven te roeien, maar de stroom mee krijgen. Hier door kunnen gaan met onze belangrijke agenda, volop gesteund door het landelijk beleid. Dat hoop ik voor onze inwoners na 22 november.

Want dat is nodig. Het is een pijnlijke constatering, dat ondanks dat het gemiddelde vermogen in Groningen met 30.000 euro toenam, dit een bedrag is waar heel veel Groningers alleen van kunnen dromen. Groningers met slecht geïsoleerde huizen, waar men met jassen binnen zit, uit angst voor de energierekening. Kinderen die met honger naar school gaan, omdat er geen geld voor ontbijt is. Groningers waar één financiële tegenvaller tot schulden leidt, die als een molensteen nog jaren om de nek blijven hangen.

Daar ligt volgens de PvdA dé opdracht van de politiek. En dat is niet gemakkelijk, want zelfs met de juiste focus op de nadruk van beleid op die groepen. Zelfs dan zie ik twee opties.

Een eerste optie waarbij gekozen wordt voor incidentele, korte termijn oplossingen. Voorstellen vanuit de onderbuik als directe reactie op ongelijke kansen of onrecht dat waargenomen wordt.

Of een tweede variant. Waarbij structurele oplossingen geboden worden. Beleid vormgegeven vanuit begrip voor de achterliggende structuren en oorzaken. Beleid van de lange adem, dat daarmee op de korte termijn niet altijd populaire is, maar op de lange termijn doet wat het moet doen.

Het moge duidelijk zijn dat mijn fractie voor die tweede variant kiest, en daar toetsen wij de begroting ook op.

Laat ik 4 onderwerpen eruit lichten.

Om de naam van de Partij van de Arbeid eer aan te doen, begin ik met de A van arbeid. Door gemeentelijke programma’s zoals ‘werken aan ontwikkeling’ gaan veel extra mensen aan het werk . En dat is belangrijk, want werken loont. Niet alleen op financieel vlak , maar ook wat betreft zingeving, sociale contacten en eigenwaarde. Daarom zijn we blij dat we toewerken naar 250 basisbanen in 2025 . Helaas heeft de gemeente niet genoeg geld om ieders inkomen  aan te vullen tot een wenselijke hoogte. Wat we wel hebben, is  de kans om de onderliggende oorzaken en structuren van armoede te begrijpen en gericht aan te pakken. Via arbeid, als basis. Maar ook door het voorkomen van schulden  en mensen met schulden snel te helpen. Door jongeren die na hun opleiding geen werk hebben  niet pas na 3 maanden bijstand te geven, maar  direct deze financiële zekerheid te geven.

Zekerheid gaat ook over volkshuisvesting. Een betaalbaar en fijn huis. De plek waar je je leven opbouwt en waar je veel tijd doorbrengt. Maar als je op Funda of Woningnet kijkt,  is duidelijk dat we een probleem hebben. Mensen met een laag inkomen staan soms jarenlang op de wachtlijst en ook middeninkomens kunnen geen  betaalbaar huis vinden. Om deze woningen te realiseren  is er een gedekt initiatiefvoorstel met grote meerderheid aangenomen. Die 101,5 miljoen euro is keihard nodig . Wij horen graag een toezegging van de wethouder dat ook na 2027 voldoende geld gaat zijn om dat daadwerkelijk te doen. Daarnaast moeten we ervoor waken dat onze wijken en buurten gemengd blijven. Wij zullen  een motie indienen om in de prestatieafspraken met woningbouwcorporaties op te nemen dat in bepaalde wijken geen sociale huurwoningen meer verkocht worden. Bovendien dienen we een motie in om een ruimtelijke ontwikkelvisie te creëren voor de wijkvernieuwing om nóg betere fysieke plannen van de grond te krijgen. Er is geld om uit te breiden naar nieuwe wijken, laten we deze plannen zoveel mogelijk met de inwoners maken.

Zekerheid kan niet zonder solidariteit Als het gaat om solidariteit en echt omkijken naar elkaar, is het sociaal domein exemplarisch voor hoe dit college zich verzet tegen het neoliberalisme. Een steeds groter deel van de beschikbare middelen gaan naar de jeugdzorg en de zorg in het algemeen, en we kunnen niet alles doen. Maar ondanks tekorten omdat we onvoldoende middelen krijgen van het rijk, kiest dit college ervoor om toch  te blijven investeren in de gemeenschap. We investeren in goede voorzieningen in dorpen en wijken, in de mentale gezondheid van jongeren, de sociale aspecten van wijkvernieuwing en ondersteuning om ouderen langer en vitaler te laten deelnemen. We investeren in het voorkomen en bestrijden van huiselijk geweld, kindermishandeling, seksueel geweld en femicide, zodat iedereen zich thuis voelt in hun eigen huis en veilig op straat. . Dat zijn de keuzes.

Werken, wonen, zorgen en samenleven kan niet zonder  de energietransitie. Met de stijgende energieprijzen en de groeiende invloed van klimaatverandering moeten we actie ondernemen. Het is hierbij noodzakelijk dat iedereen mee kan doen. Ook zij die niet de financiële of mentale rust hebben om zelf hun woning te verduurzamen of andere keuzes te maken. Daarom prijzen we is de isolatie-aanpak van dit college , waarbij de gemeente voor mensen met een laag inkomen direct de aannemer betaald, zonder financieel risico voor onze inwoners. Ook Daarom is het zo belangrijk dat er tempo gemaakt wordt met het opwekken van duurzame energie, zodat de winsten via het fonds energietransitie bij onze inwoners terecht kan komen. En daarom dienen we mede een motie in om de communicatie en de werkwijze van onze energie-afdelingen beter aan te laten sluiten bij verschillende doelgroepen. Want, en ik kan dit niet vaak genoeg benadrukken. Als we de energietransitie nu niet goed en eerlijk vormgeven, dan hebben we in de nabije toekomst alleen maar een nog groter probleem.

Voorzitter, mijn spreektijd is beperkt, dus ik heb er maar 4 onderwerpen uit kunnen lichten. Maar ik hoop dat de algemene boodschap, deze sociaaldemocratische boodschap, duidelijk overgekomen is. Want zoals ik dit nu betoogd heb op deze onderwerpen, had ik een vergelijkbaar verhaal kunnen houden over cultuur, waar we toewerken naar een eerlijke beloning voor makers. Of het onderwijs, waar de verlengde schooldag hét verschil kan maken voor kinderen die vanuit huis minder kansen krijgen. Hetzelfde geldt voor sport, veiligheid of economie. Want gelukkig ziet de PvdA-fractie, en let wel als hier klad in komt dan zullen wij als eerste aan de bel trekken, gelukkig ziet mijn fractie dat dit college het juiste kompas heeft.

Voorzitter, ik ga naar mijn afronding, Mijn betoog begon met het aanhalen van de verkiezingen, en nee, ik ga niet afsluiten met een stemoproep of advies. Maar oh, wat gun ik Nederland een uitslag zoals we die 1.5 jaar geleden bij de gemeenteraadsverkiezingen in Groningen gerealiseerd hebben. Maar, hier en nu, kan ik de belofte doen, dat ongeacht de uitslag, de keuzes van de PvdA in Groningen helder zullen blijven. Wij kiezen solidariteit. Wij kiezen voor een Groningen waar iedereen dezelfde kansen krijgt. Een Groningen waar de gemeente niet wegloopt voor de grote problemen en uitdagingen van deze tijd, maar deze aanpakt.

2de termijn: Het is traditie dat bij het begrotingsdebat veel moties aangekondigd worden. In mijn 2de termijn (dus de 2de keer dat ik aan het woord kwam) heb ik toegelicht hoe wij als PvdA naar een aantal van die moties kijken.

Voorzitter,

In mijn eerste termijn eindigde ik door aan te geven wat komend jaar de keuzes van de PvdA in Groningen zullen blijven zijn. En ik heb geleerd dat herhaling werkt, dus hierbij: Wij kiezen solidariteit. Wij kiezen voor een Groningen waar iedereen dezelfde kansen krijgt. Wij kiezen voor een Groningen waar de gemeente niet wegloopt voor de grote problemen en uitdagingen van deze tijd, maar deze aanpakt.

Dan nu de moties. Ik loop er een paar bij langs, scheelt weer straks bij de stemverklaringen:

  • A05, nu volgens mij M36: de klachtenlijn. Wij zijn blij met voorstel van het college, en het feit dat Student & stad dit aangepast heeft. Eerder heeft mijn fractie ook al meerdere keren aangegeven dat zo’n klachtenlijn goed zou zijn, dus we zijn mede-indiener.
  • M05: De stages. Werk moet voor de PvdA lonen, stages zijn ook een vorm van werk, dus zullen deze motie steunen.  
  • M12: Martinitoren: Snappen de oproep van Stadspartij, verlichting van de toren zou er inderdaad moeten komen. Goed dat er nu naar duurzame oplossing gekeken wordt en dat horen we graag begin volgend jaar.
  • M15: Gemengde wijken zijn essentieel voor Groningen. Nadruk in deze mot ligt ook bij prestatieafspraken, dat dit daar een onderdeel van wordt. Daarom zullen we deze indienen.
  • M22: Prachtige quote van de wethouder. “Het gaat om het bouwen van woningen, niet van beleidsdocumenten.” Daar kan ik me alleen maar bij aansluiten.
  • M21 en M28: Dus de viering van Keti-Koti en de Indië-herdenking. 2 momenten, die elk op hun eigen manier zeer belangrijk zijn om stil te staan bij onze gedeelde geschiedenis. 2 Voorstellen, die bij wijze van uitzondering gefinancierd uit de algemene reserve, om daarmee de regel te bevestigen dat we dat eigenlijk niet doen. Maar mijn fractie had zich geen belangrijkere uitzonderingen kunnen wensen.  
  • M29: Goed om te horen dat de motie (om participatie rondom nieuwe poort beter vorm te geven) het college inspireert, en dat zij toezegt ermee aan de slag te gaan, waarbij ook aandacht zal zijn voor de dorpen en andere gemeenten. Wij zullen de motie dus intrekken.
  • En ten slotte, ik ben braaf qua nummers van laag naar hoog gegaan, maar ik vind het mooi om hiermee af te sluiten. Want…
  • M33: Het tegengaan van laaggeletterdheid staat hoog op onze prioriteitenlijst, zeker omdat een bovengemiddeld aantal Groningse jongeren niet goed kan lezen of schrijven. Lezen & schrijven is zo belangrijk om mee te kunnen doen, zij staan met 1-0 achter. Daarom dienen we deze motie mede in met Stadspartij100%, zodat zoveel mogelijk jonge laaggeletterden, en laaggeletterden in het algemeen, hun vaardigheden kunnen verbeteren en écht meedoen met de maatschappij

Voorzitter, ik ga afsluiten. Ik heb nog overwogen om, in het kader van herhaling, nogmaals te zeggen welke keuzes de Groningse PvdA neemt. Maar blijkbaar zijn we al bijna 9 uur bezig. Dus ik laat het hierbij.

Reclamebelasting Raad (08-11-2023)

Er is al veel gesproken over de reclamebelasting. Ook in dit stadhuis, zowel voor de herfstvakantie, en de week erna. Toen heb ik het standpunt van de PvdA toegelicht. Ik vermoed dan ook dat ik mijn 7.5 minuten spreektijd niet nodig zal hebben.

Zoals ik vorige keer toegelicht heb, staat de PvdA, net as bijvoorbeeld de ondernemersverenigingen, achter de uitgangspunten en de doelen van dit voorstel. De reclamebelasting stond echter niet in ons verkiezingsprogramma. Zij is opgenomen in het coalitieakkoord als een uit te werken maatregel. Daar hebben we voor getekend, de PvdA staat nog steeds voor dit coalitieakkoord.

Bovendien gaan we hier een variant invoeren van de reclamebelasting met een ruime uitzonderingsgrens die veel organisaties zal ontzien ook is de tariefopbouw eerlijk, met zeer lage tarieven voor oppervlakten tot 10M2 en hoge tarieven daarboven. Het voorstel is ten slotte flink aangepast na aanleiding van gesprekken met ondernemers en het zal volgend jaar geëvalueerd worden.

Voorzitter, ik licht deze 3 punten nader toe.

Ten eerste de uitzonderingsgrens tot 2 vierkante meter, en vanaf volgend jaar 1 vierkante meter. In het stuk stond ook een bijlage van de nulmeting waar oppervlaktes tot 0.25 vierkante meter (2 A’4tjes!) belast zouden worden, veel te detaillistisch voor de PvdA. Het gaat immers niet om de kleine, maar om de grote uitingen. We vinden het fijn dat het college hieraan tegemoet is gekomen. Hiermee valt bijna 75% van de adressen onder de vrijstelling en dit geeft veel organisaties ook de mogelijkheid om hun uitingen te beperken tot deze omvang, waarna ze geen belasting hoeven te betalen.

Ten tweede de tarieven. De eerste tarieven zijn laag, 4 a 13 euro per maand zolang de totale reclame onder de 10 vierkante meter blijft. Natuurlijk, bijna niemand vindt reclame betalen leuk, maar voor mijn fractie is het wel van belang om dit soort bedragen in perspectief te plaatsen. Vooral, omdat deze tarieven in vergelijking met andere gemeenten veel lager zijn. In de gemeente Sluis (Zeeland) betaal je bijvoorbeeld voor 10 vierkante meter bijna 800,- per maand, een factor 10 van het Groningse tarief.

Ten derde de gedane aanpassingen en de evaluatie. Ik heb dit debat veel gehoord dat er niet naar de samenleving geluisterd is. Maar dat beeld wil ik rechtzetten. Sinds de gesprekken met de ondernemers plaatsvinden is er wel degelijk geluisterd en is het voorstel enorm aangepast. Met als resultaat de huidige uitzonderingsgrenzen & tarieven. Ook heb ik begrepen dat er sinds de aandacht in de media tussen wethouders en organisaties veel gesprekken geweest zijn. Het argument dat er niet geluisterd is, is dan ook pertinent onjuist. Ook zal de maatregel komend jaar geëvalueerd moeten worden. Dit geeft ons de kans om eventuele omissies in het voorstel te repareren. In de tussentijd verwacht ik van het college coulance bij uitzonderlijke situaties.

Voorzitter, ik ga afronden. Vandaag gaan we beslissen over een maatregel in die in heel veel gemeenten al gebruikelijk en lopend beleid is. Waar ik het vorige keer had over “van Delfzijl tot Amsterdam en van Maastricht tot Dokkum” benoem ik nu graag de gemeenten Sluis, Heerenveen, Doetinchem en Harderwijk. Kortom gemeenten door het hele land, groot en klein, stedelijk of plattelands, bestuurd door colleges van linkse, rechtse of midden-partijen. Ondanks dat het nu wel zo lijkt, is de reclamebelasting dus geen typische Groningse of typisch linkse maatregel.

Voorzitter, hopelijk is mijn betoog helder, dat we hier nu reclamebelasting gaan invoeren is niet ongebruikelijk. Wel zijn we hier afwijkend met andere gemeenten, en dat wil ik nogmaals benadrukken, onze tarieven zijn voor oppervlakten tot 10 M2 uitzonderlijk laag, en ons nultarief geldt, in vergelijking met andere gemeenten, voor relatief grote oppervlakten. Een belangrijke voorwaarde voor de PvdA.

Reclamebelasting (18-10-2023)

Dit was een chaotisch debat, die -geheel tegen de gebruikelijke werkwijze van de Raad in- uiteindelijk om 23:00 geschorst werd en die op woensdag 1 november afgemaakt zal worden. Er waren veel interrupties, dus ik heb uiteindelijk maar een deel van mijn woordvoering kunnen uitspreken. Voor de volledigheid plaats ik hier wel de woordvoering zoals ik van plan was hem uit te spreken.

Ik begin mijn woordvoering met het waarom, daarna zal ik het over de specifieke maatregel hebben.

Lichtvervuiling bij Garmerwolde en Westpoort. Een enorm reclamescherm zichtbaar vanaf de Grote Markt. De Nieuwe Ebbingestraat, waar vergeelde reclameborden als lelijke pop-ups je aandacht proberen te trekken.

3 keer enorm zonde, 3 keer te verklaren vanuit een individueel belang, maar 3 keer uiteindelijk niet goed voor het collectief belang. Een collectief belang van een aantrekkelijke winkelgebied waar de sfeer zal moeten concurreren met online shopping of het collectief belang van een donkere nacht waar je geen verduisterende gordijnen nodig hebt.

Daarom staat de PvdA, net als de ondernemersverenigingen, achter de uitgangspunten en de doelen van dit voorstel. De reclamebelasting stond niet in ons verkiezingsprogramma maar is opgenomen in het coalitieakkoord als een uit te werken maatregel. Daar hebben we voor getekend, de PvdA staat nog steeds voor dit coalitieakkoord.

Bovendien is de uitwerking afgelopen maanden flink verbeterd, met zaken die voor de PvdA belangrijk zijn. Het is een uitwerking die de kleine ondernemers in financiële zin ontziet in vergelijking met de grote ondernemers, het biedt ondernemers de kans de belasting te vermijden en ten slotte blijft het ondernemers ook de gelegenheid bieden om zelf met voorstellen te komen voor een mooier aangezicht.

Voorzitter, ik licht deze 3 punten nog nader toe.

In het stuk stond ook een bijlage van de nulmeting waar oppervlaktes tot 0.25 vierkante meter (2 A’4tjes!) belast zouden worden, veel te detaillistisch voor de PvdA. Het gaat immers niet om de kleine, maar om de grote uitingen. We vinden het fijn dat het college hieraan tegemoet is gekomen en de eerste 2 meter vrijstelt. Hiermee valt bijna 75% van de adressen onder de vrijstelling, iets wat voor onze partij en de kleine ondernemers belangrijk is.

Bovendien zijn de eerste tarieven laag, 4 a 13 euro per maand zolang de totale reclame onder de 10 vierkante meter blijft. De tarieven voor grote oppervlakten, waar deze maatregelen zich primair op richt, zijn significant hoger. Ook ontvangen ondernemers een vooraankondiging, waarna ze de kans hebben om de reclame aan te passen en minder, of geen, reclamebelasting hoeven te betalen.

Aanvullend zullen wij ervoor blijven pleiten om door te blijven gaan met investeringen in de openbare ruimte. Zowel in het centrum, alsook in de wijkwinkelcentra in de wijken en dorpen waar duizenden Groningers dagelijks hun boodschappen halen. De winkelcentra in Ten Boer, Paddenpoel & Vinkhuizen worden binnenkort aangepast. En dan komt ook het Floresplein in de Korreweg er nog aan. Nu hebben de ondernemersverenigingen zelf een interessant voorstel gedaan over hoe de openbare ruimte ook zou kunnen worden herwonnen. Met een gezamenlijke aanpak en beeldkwaliteitsplan, zoals bijv. bij de Grote Markt al is gebeurd. Wij vinden dit een mooi aanbod en danken de ondernemersverenigingen hiervoor. College, kunt u zorgen dat er capaciteit beschikbaar is om deze plannen verder uit te werken en uit te voeren?

Voorzitter, ik ga afronden, we spreken hier over een maatregel in die in heel veel gemeenten al gebruikelijk en lopend beleid is, van Delfzijl tot Amsterdam en van Maastricht tot Dokkum. Die bijna overal ingevoerd is zonder vrijstelling, of slechts met enkele vierkante centimers. Die in die gemeenten ingevoerd wordt door colleges met wethouders van Lokale partijen, ChristenUnie, CDA, GroenLinks, VVD, PvdA, D66. Kortom, deze maatregel is College’s met partijen die hier in onze raad ook vertegenwoordigd zijn. Maar voor Groningen is dit wel een nieuwe maatregel. Dus is het goed dat we deze maatregelen in 2025 zullen evalueren.

Begroting 2024 – Financiën (01-11-2023)

Voorzitter, vooraf toch nog een korte opmerking over dienstverlening. Ik had vooraf de vrees dat die volledig zou ondersneeuwen, maar het valt mee, en ik wil er ook nog graag het belang van goede dienstverlening richting onze inwoners willen onderstrepen. Gewone, dagelijkse dienstverlening. Verenigingen die vergunningen aanvragen voor een evenement, mensen met een zorgvraag die zich melden bij het WMO-loket of trotse nieuwe moeders of vaders die een nieuwe Groninger komen aanmelden. Het is essentieel dat dit contact goed geregeld is en toegankelijk is voor iedereen, ook de mensen die cash willen betalen, ook de mensen die liever face-to-face iemand willen spreken, of juist voor mensen die dit snel via internet willen doen of even willen bellen. Dus het doet mij goed dat meer partijen hierover begonnen, en ik roep het college dan ook op om hier aandacht voor te blijven houden.

Dan de financiën

Voorzitter, als ik eerlijk ben, heb ik overwegen om vanochtend precies dezelfde woordvoering als vorig jaar te herhalen. Een woordvoering waarin ik betoogde dat de lage solvabiliteit niet ideaal is, maar geen probleem aangezien het weerstandsvermogen hoog is en er veel maatschappelijke bezittingen tegenover staan. Bovendien betoogde ik dat de structurele exploitatie hoog is, waardoor er ruimte is om met onvoorziene omstandigheden om te gaan. Een woordvoering die ik dus had kunnen herhalen, omdat dit ook voor 2024 nog steeds geldt. Maar dat leek me wat saai, dus in plaats daarvan zou ik op 2 aspecten willen focussen:

Het financiële ravijn en de strategische investeringsagenda

Het financiële ravijn:

Het demissionaire kabinet heeft helaas op haar laatste Prinsjesdag laten zien nog steeds geen oog te hebben van de financiën van decentrale overheden. De Kamer heeft nu wel 2 moties aangenomen om te kijken of de opschalingskorting bevroren kan worden en de potentiële tekorten inzichtelijk te maken. Maar in de tussentijd staat het ravijn van 2026 nog steeds. Nu dan de vraag hoe de gemeente Groningen daarmee om moet gaan. Wat de PvdA betreft is het belangrijk om geduld te hebben. We spreken nu over de begroting van 2024, volgend jaar november over die van 2025, en pas het jaar erop over die van 2026. Tussendoor zal een landelijke coalitie gevormd worden en zal duidelijk worden wat het gemeentefonds zal doen. Dan zal ook blijken of het inderdaad een ravijn zal zijn, of dat het gelukkig afgewend wordt. Mijn fractie roept het college dan ook op om tot de coalitie-onderhandelingen in Den Haag afgerond zijn, nog niet te gaan rijden me de handrem erop. Dus college, blijf investeren in de structurele systeemveranderingen die dit college wil bereiken voor onze inwoners op belangrijke thema’s. Armoedebeleid, met een focus op preventie en niet het plakken van pleisters. Eerlijk energiebeleid voor de mensen om verschillen te verkleinen en ons klaar te maken voor de 21e eeuw. Woonbeleid voor de mensen, om veilige gemeenschappen te creëren waar tegenslagen opgevangen kunnen worden. Zorgbeleid, met een focus op preventie. College, blijf kortom komend jaar doorgaan met dit belangrijke beleid zoals dat in ons eigen coalitieakkoord verwoord is.

Dan mijn 2de punt, de strategische investeringsagenda. 

Mijn fractie was verbaasd toen we na de zomer middels brief geïnformeerd werden over de strategische investeringsagenda. Niet omdat dit gedaan werd, maar waarom dit niet standaard beleid is in overheidsland. Waarom wordt niet sowieso periodiek gekeken hoe grote financiële investeringen passen in een meerjarige begroting en welke risico’s daarbij horen. Juist omdat dit grote investeringen zijn, die daarna tientallen jaren op de begroting drukken is het extra belangrijk om goed te onderzoeken hoe dit slimmer en beter kan. Waarbij wat ons betreft de financiën niet leidend dienen te zijn, maar, net als op andere terreinen, dienend aan wat we willen bereiken voor onze inwoners. In dit geval, cultuur, goed praktisch onderwijs, woningen, sportgelegenheden en congressen. We zijn dan ook heel benieuwd naar de conclusies van de eerste verkenningen. Wel hebben de insprekers al laten zien dat deze verkenningen al het nodige losmaken. Ik heb uitgestoken handen gezien om mee te denken en expertise te delen. College, accepteer deze hand en grijp deze kans. Specifiek zullen wij later hier nog bij de woordvoering cultuur aanvullende suggesties doen, maar ik zal het gras van mijn PvdA-collega’s niet wegmaaien als zij later vandaag op hun thema’s het woord zullen voeren.

Begroting 2024 – Duurzaamheid (01-11-2023)

Voorzitter, het energie & duurzaamheidsbeleid van de gemeente staat volop in ontwikkeling. Landelijke regels en subsidies veranderen snel, net als de technologische ontwikkelingen en de manieren waarop bedrijven daarmee omgaan. Mijn fractie verwacht dat er ook komend jaar zoveel verandert, dat deze begroting rond de zomer al achterhaald zal zijn. Daarom leek het mij interessant om bij deze woordvoering wat meer uit te zoomen, en te reflecteren op de 3 onderdelen waarop mijn fractie losse voorstellen rondom duurzaamheid beoordeelt. 

1. Verkleint dit beleid de verschillen tussen mensen.

Inkomen en kansen zijn nu niet eerlijk verdeeld in Nederland. De energietransitie heeft het in zich om deze kansen te vergroten, denk aan elektrische auto’s voor mensen die het al goed hebben, of zonnepanelen op villa’s. Maar, wij kunnen de energietransitie ook zo vormgeven dat dit de verschillen verkleint. Deze kans wil de PvdA verzilveren en het beleid moet daarnaar vormgegeven worden.

2. Vergroot dit beleid het draagvlak voor de energietransitie.

De energietransitie vraagt zoveel van mensen, het gaat ons alleen lukken als we het samen doen. Voor de een is die bijdrage dan het opruimen van de zolder en ruimte maken voor extra isolatie, voor de ander is het een investering van enkele duizenden euro’s om het huis te isoleren en voor een 3de is het een klusdag organiseren om bij je buren radiatorfolie te installeren. Ons beleid moet zo vormgegeven zijn dat het het draagvlak voor de energietransitie vergroot, want we doen het samen, of we doen het niet. Zo simpel is het helaas.

3. Is het een efficiënte maatregelen om CO2 te besparen.

Ten slotte moeten we ook efficiënt zijn. We hebben haast, we hebben niet onbeperkt geld, dus we moeten slim zijn. Waar kan een vliegwiel gerealiseerd worden, waar kan externe financiering vanuit Den Haag of Brussel komen, waar kunnen we slimme regels bedenken? Dus hoeveel CO2 besparen we nou werkelijk met ons beleid?

3 aspecten dus, waarbij ik me ervan bewust ben dat we niet alles kunnen hebben. En een maatregel vaak goed scoort op 2 van de 3, maar niet optimaal op alle 3. Dat blijft dus schipperen en balanceren. Kijk bijvoorbeeld naar de klusbus om ondernemers te helpen met verduurzamen. Het verkleint de kloof, want kleine ondernemers worden geholpen. Het vergroot het draagvlak, want zij zien hoe relatief gemakkelijk besparingen gedaan kunnen worden. Maar qua efficiency laat het te wensen over, omdat het vooral om kleine maatregelen gaat. Qua efficiency en het verkleinen van de kloof zijn wij ook blij met de handhaving door de gemeente op de nieuwe regels die voorschrijven dat kantoren minimaal label C moeten hebben. Helaas helpt dit dan weer niet voor het draagvlak, omdat het dwingend is. Ten slotte het isolatieprogramma voor huiseigenaren met klein eigen vermogen. Waarbij aannemers direct voor maximaal 5.000,- aan isolatiematerialen uitvoeren. Deze scoort op alle 3 goed, het helpt de Groningers die dit financieel het meest nodig hebben, het vergroot het draagvlak, en het is efficiënt want gaat om grote maatregelen. 

Helaas hebben we slechts een uur voor deze sessie, dus geen tijd om hier nu nog met elkaar uitgebreid over te debatteren, maar ik zal er komend jaar nog regelmatig op terugkomen.

Begroting 2024 – Veiligheid (01-11-2023)

Dit college investeert flink in de veiligheid van Groningen. En terecht. Als PvdA zien we het belang van opgroeien en ouder worden in een veilige omgeving, voor én achter de voordeur. Onveiligheid is immers een van de meest ontwrichtende situaties om in groot te worden. En we zien hoe dit in Groningen onder druk komt te staan. We maken ons dan ook zorgen als we kijken naar het aantal incidenten die hier in Groningen plaatsvinden. En er is natuurlijk veel om te bespreken, maar gelet op de tijd zal ik op één aspect focussen, namelijk de verandering in werkwijze.

Mijn fractie ziet hoe het onderzoek van Tops en van der Torre ertoe geleid heeft dat naar geweldsincidenten steeds meer niet slechts gekeken wordt als een situatie met een dader en een slachtoffer, waarbij de dader snel gepakt en gestraft moet worden. Maar waarbij er meer en meer gekeken wordt naar verklarende factoren van onveilige situaties. En waarbij de focus verschuift naar voren, om deze verklarende factoren weg te nemen en Groningen zo veiliger te maken. Hiermee draait het veiligheidsbeleid dus niet langer primair om het pakken van daders, maar om het voorkomen dat iemand überhaupt een dader wordt. Hoe? Dankzij de jeugdboa’s bijvoorbeeld, die jeugdgroepen laagdrempelig op tijd aanspreken. Dankzij de top-x aanpak om integraal onze veelplegers het juiste pad op te krijgen. Dankzij strategisch geplaatste camera’s en nu dus ook steeds meer samenwerking met de gemeenten in het Ommeland, waar criminelen kansen zien om geld te snel verdienen.

Samenvattend is mijn fractie dan ook blij dat deze aanpak in 2024 verder uitgerold gaat worden.

APVG – agenderingsverzoek D66 (13-09-2023)

En ik ga het kort houden, omdat ik het oprecht jammer vind hoe D66 & PvhN dit agenderingsverzoek gedaan hebben. In het agenderingsverzoek wordt ons gevraagd als fracties antwoord te geven op vragen waarvan helemaal geen sprake is. Vorig jaar hebben we hierover een beeldvormende sessie gehad, waar ons duidelijk is gemaakt dat de beide “verboden” waar de partijen over spreken, onder hoofdstuk 2 van de APVG vallen en er daardoor alleen gelden als er sprake is van overlast.

Maar het agenderingsverzoek insinueert dat er wel een volledig verbod is, wat dus pertinent onwaar is. Ik neem ook regelmatig mijn longboard door de stad, en dat zal ik blijven doen, en dat zal ook toegestaan zijn. En ik heb vrienden die wel eens een jointje roken in het openbaar, en ik gun ze dat ze dat blijven doen, want ook dat zal toegestaan zijn en blijven. Mits er dus geen sprake is van overlast, en als er wel sprake is van overlast, dan ben ik blij dat onze boa’s een wettelijk handvat hebben om eventueel in te grijpen. En uit mijn werkbezoek bij de boa’s bleek wel dat we dan niet bang hoeven te zijn dat ze meteen massaal gaan beboeten, zij werken immers via het principe van eerst waarschuwen en dan pas beboeten. Dus als overlast gevende drugsgebruikers niet bereid zijn weg te gaan, dan vind mijn fractie het terecht dat zij een boete kunnen krijgen.

FC Groningen – onderzoek veiligheid (19-07-2023)

Na alles wat er vorig jaar gebeurd is bij de FC, is het goed dat er een uitgebreid onderzoek gedaan is door een externe partij. Complimenten voor de snelheid waarmee dit afgerond is, maar ook voor de kwaliteit van het onderzoek, inclusief heldere aanbevelingen.

Spijtig dat dit onderzoek nu pas afgerond is en we -op deze al drukke dag- hier slechts een uur voor hebben, met aansluitend het Presidium. Wat de PvdA betreft ronden we het politieke gesprek vandaag dus ook niet af, maar gaan we hier na de vakantie zeker over doorspreken.

Het onderzoek gelezen hebbende verwachten wij een gedegen Plan van Aanpak, in gezamenlijkheid van FC Groningen en de gemeente. Het is immers van belang dat de relatie tussen deze partijen weer goed wordt en men weer elkaars taal gaat spreken, elkaar gaat vertrouwen. Dus gezamenlijk de schouders eronder zet.

Want er staat veel op het spel. Ten eerste onze grote zorgen over de veiligheid van het personeel. Goed dat hier nog aanvullend onderzoek naar gedaan gaat worden, maar mijn fractie verwacht wel dat er in de tussentijd al wel maatregelen genomen gaan worden.

Ten tweede, en dit lijken we in dit debat haast te vergeten, de grote maatschappelijke waarde van de FC voor de gemeente & de hele Provincie. Kijk naar de seizoenskaartenverkoop, voor zoveel mensen is het een sociaal moment om met vrienden en familie bijelkaar te komen, het werkt verbindend. Kijk naar alle sociale projecten die de FC doet, zij laten onze jongeren dromen en sporten, juist ook de jongeren die die extra aandacht zo hard nodig hebben. Kijk naar de rolly-side, waar mensen met lichamelijke beperking een prachtige plek in het stadion hebben. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Daarom hopen we dat dit onderzoek, en aansluitend het Plan van Aanpak en het uitvoeren van de maatregelen tot een kentering zullen leiden.

M.b.t. het PvA wil de PvdA nog het volgende meegeven:

  1. Nogmaals focus op veiligheid van personeel. Het is echt onacceptabel dat de stewards, beveiligers, maar ook spelers, staf & directie dit mee moeten maken. Hier moet echt de harde, strenge lijn getrokken worden.
  2. Zorg dat er meer dialoog is met de supporters. Ga hierbij op zoek naar de juiste vormen, wie je hierbij moet betrekken en in welke intensiteit. Probeer je te verplaatsen in elkaars wereld. En neem daarbij principes als “Give & take” en “Agree to disagree” mee.
  3. Focus niet op collectief straffen, maar probeer zoveel mogelijk individueel straffen mogelijk te maken. Camera’s, tickets op naam, etc.
  4. Kijk welke aanpassingen in het gebouw nodig zijn. Beschouw deze aanpassingen ook in het kader van “Give & Take” richting supporters.

Motie: zichtbaar maken van onze gedeelde geschiedenis (12-07-2023)

Deze motie dien ik in namens Jahir Scoop, die helaas als woordvoerder geen moties mag indienen. En Jahir op zijn beurt, heeft hem weer opgesteld, na uitgebreid gesproken te hebben met diverse gemeenschappen uit onze gemeente. Zoals een goed volksvertegenwoordiger dat hoort te doen, en ik vind het dan ook een eer om deze motie nu weer, getrapt als het ware, namens al die mensen in te mogen dienen.

2.5 weken geleden stonden we stil, en vierden we Keti Koti, een belangrijke dag die terecht steeds meer aandacht krijgt, ook in Groningen. En met deze motie maken we Keti Kot niet enkel een jaarlijkse dag, maar zorgen we dat de verhalen van de slavernij, en deze gedeelde geschiedenis een prominente plek zullen krijgen in Groningen. Wat deze motie misschien extra bijzonder maakt is dat we hierin als politiek alleen maar richtinggevend zijn. Bij de precieze invulling willen we de nazaten in de lead, samen met historici en onze ambtenaren. Door nieuwe straten en pleinen naar verzetshelden te vernoemen en door op plekken in Groningen, die sterk verbonden zijn met deze geschiedenis hier meer aandacht aan te geven.

Daarmee zetten we het beeld recht dat nog veel mensen van de gouden eeuw hebben. We zetten het beeld recht, dat de Gouden Eeuw, voor heel veel mensen geen gouden eeuw was, maar juist het tegenovergestelde, een inkt en inkt-zwarte eeuw. Ook zetten we het beeld recht dat de slavernij niet alleen een tijd van onderdrukking was, maar ook een tijd van opstand. Een tijd van dappere verzetshelden en heldinnen die vochten voor hun rechten en in opstand kwamen voor rechtvaardigheid. En, ten slotte eren we hiermee de mannen en vrouwen die voorop liepen in deze strijd.

Ik hoop dan ook oprecht dat deze motie aangenomen wordt en dat hij goed uitgevoerd wordt.

Gemeenterekening algemeen (12-07-2023)

Ter info: Elk jaar blikken we als gemeenteraad uitgebreid terug op het vorige jaar. Dat doen we bij het bespreken van de gemeenterekening, waarin het bestuur van de gemeente Groningen verantwoording aflegt over alles wat zij in 2022 gedaan hebben.

Als nieuw raadslid heb ik geleerd dat er eigenlijk maar 2 legitieme redenen zijn om een raadsvergadering te missen. Ziekte en belangrijke levensgebeurtenissen. En vandaag heeft Els van der Weele een mooie in die 2de categorie. Haar dochter ontvangt vandaag haar MBO-diploma, ook vanaf hier nog een keer: gefeliciteerd! 

En het leek mij wel mooi om deze bespreking van de jaarrekening bij dat thema te blijven. En geen angst geacht college, ik ga niet de geschiedenis van Groningen overhoren, of de spelling van collegebrieven beoordelen.  Maar beschouw deze woordvoering als een overgangsrapport voor het college, hoe zij het in 2022 gedaan hebben.

En daarbij zal de PvdA-fractie telkens de vraag stellen, is het beleid zo ingericht dat ervoor gezorgd wordt dat iedereen mee kan doen in Groningen. Meedoen betekent meer dan mensen waarbij het niet vanzelf gaat in het leven helpen met subsidies of coaching. Het is een principiële visie op de samenleving, waarbij gelijke kansen en behandeling voor iedereen centraal staan

Voorzitter, ik ga 4 onderwerpen bespreken met dit in het achterhoofd: bestaanszekerheid, volkshuisvesting, de eerlijke energietransitie en de financiën.

Bestaanszekerheid

Het is voor een hoop Groningers niet makkelijk in deze tijden je hoofd boven water te houden. De crises stapelen zich op. Als je daar hulp bij nodig hebt, moet dit laagdrempelig en toegankelijk zijn. Maar beter nog; we zouden als samenleving de hulpvraag voor moeten zijn, een focus op preventie dus.

En we zeggen niet dat dit gemakkelijk is. Mensen hebben immers te maken met complexe problemen, die giet je niet even in een woningopgave, of een inkomens vraagstuk, of een zorgvraag. Deze complexe problemen vragen een meerjarige domein-overstijgende aanpak. In plaats van een  fragmentarische aanpak van verschillende korte projecten

2 aspecten dus. De focus op preventie en de meerjarige domein-overstijgende aanpak.  

Deze 2 aspecten zien we al mooi terug in de sociale wijkvernieuwing. Hier laat de PvdA, hier laat dit college zien dat zorg, veiligheid, onderwijs en het fysieke domein bij elkaar kunnen komen in een meerjarige wijkgerichte aanpak. We verbouwen & isoleren woningblokken en richten wijken anders in. We zorgen voor sportvoorzieningen, toegankelijke cultuur en goed onderwijs, dankzij de verlengde schooldag bijvoorbeeld waar op 19 scholen kinderen zo meer kansen krijgen. Want een dorp of wijk waar goed onderwijs is, waar samenhang gestimuleerd wordt, waar het groen en veilig is, waar initiatieven uit de buurt gestimuleerd worden en waar die oude saamhorigheid terugkeert, vormt niet alleen de basis om je te ontwikkelen en om tegenslagen op te vangen, maar juist ook om problemen te voorkomen. De PvdA gelooft enorm in deze aanpak van het college.  

Dit sluit ook aan bij de basisbanen, waar we er eind 2022     50 van hadden en ondertussen al 99. 99 Groningers die aangeven dat ze nu het gevoel hebben dat ze weer meetellen en trots naar hun werk gaan. 99 Groningers, waar het college, waar wethouder Bloemhoff, achter is gaan staan en die nu de kans hebben gekregen die zij verdienen. Of wat te denken van de historisch lage bijstand-cijfers. Investeren in begeleiden en ontwikkelen van mensen loont. En daar is de Partij van de Arbeid blij mee.

Woningbouw en ruimtelijke ordening:

Gelijkwaardig meedoen, betekent ook een gelijkwaardige samenleving, waar mensen niet gesegregeerd wonen, maar waar geïnvesteerd wordt in gemengde wijken, met overal kwalitatief goede woningen. Deze PvdA traditie is in 2022 doorgezet. We zijn blij met de realisatie van de Brugwachter, op een prachtige locatie aan het water en de Korreweg, waar dit college samen met de woningbouwcoöperaties 163 sociale huurwoningen gerealiseerd heeft, net als op vele andere plekken verspreid door de hele stad. Aanvullend herwinnen we de openbare ruimte en zorgen we voor veel groen en voldoende plekken om elkaar te ontmoeten. En dat doen we samen met onze inwoners. Dat is niet altijd makkelijk, maar toch gaat het vaak goed, dat blijkt uit de positieve reacties die we krijgen uit de buurten, wijken en dorpen. 

Maar helaas, hebben toch steeds meer van onze inwoners geen eigen dorp of buurt. Het toenemende aantal mensen dat op straat of op de bank bij vrienden of familie moet leven baart ons enorme zorgen, want ieder mens heeft recht op een eigen thuis. Ook hebben we zorgen over de terugnemende woningbouw, door stijgende bouwkosten en tekort aan personeel.

De eerlijke energietransitie: 

Tot 2022 lag de nadruk binnen de energietransitie vooral op CO2-besparing, met hulp voor mensen en bedrijven die zich duurzaamheid konden veroorloven. 

Maar in 2022 leidde die verschrikkelijke oorlog in Oekraïne voor enorm snel stijgende energieprijzen en opeens werd pijnlijk duidelijk dat een heel grote groep Nederlanders nog amper klaar was voor de energietransitie, hun huizen waren slecht geïsoleerd, er lagen geen zonnepanelen op het dak en de auto reed niet elektrisch. En natuurlijk was dit in 2021 ook al het geval voor heel veel mensen met een laag inkomen. Zij leefden al in onzekerheid, zij waren al genoodzaakt de kachel uit te zetten in de winter. Maar in 2022 liep opeens ook de middenklasse een enorm risico. Toen het ook deze mensen raakten die zich veilig waanden voor tegenslag, toen pas werd de rest van Nederland collectief wakker geschud. Weliswaar te laat, maar liever te laat dan niet.

En sindsdien loopt Groningen, loopt dit linkse college in Groningen, voorop om de energietransitie anders vorm te geven. Een noodpakket van 14 miljoen euro. Een programma om grote isolaties te doen. Een bod op een zonnepark. Kortom een energietransitie waar continu de vraag centraal staat of mensen mee kunnen doen, of het niet te ingewikkeld of onbetaalbaar wordt, en waar dus ongelijk geïnvesteerd wordt om zo het beleid vanuit DH eerlijk te corrigeren. 

De financiële positie:

Dit college sloot het jaar af met een positief resultaat van 27 mln. Er was zelfs sprake van een structurele exploitatieruimte van ruim 4%. Bovendien is het weerstandsvermogen goed en zijn er veel reserves. Mijn fractie staat dan ook achter de financiële keuzes van dit college in 2022.

Ook de PvdA had liever een hogere solvabiliteit gehad, maar als we realistisch zijn, en kijken wat er nodig is om deze solvabiliteit echt te verhogen, dan staan we volledig achter de keuze van dit college om dit niet in 2022 gedaan te hebben. 280 miljoen euro aan schulden aflossen, of een ruim 20 miljoen bezuinigen zorgt slechts voor een verbetering van de solvabiliteit met 1 procentpunt. Dat is het simpelweg niet waard, juist niet in deze tijd waarin onze inwoners, gelet op al die domeinen die ik eerder besproken had, juist behoefte hebben aan een overheid die regie neemt en actief met inwoners, organisaties & ondernemers deze gemeente beter eerlijker maakt.  

Wel blijven onze grote zorgen voor 2026, als het financiële Ravijn eraan komt, maar daar hebben we het volgende week uitgebreid over.

Afronding. 

In ons rapport aan dit college hebben we telkens de vraag gesteld. Doet dit college datgene wat nodig is om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen. En ik weet dat ik hiermee niet iets makkelijks vraag van het college. Want we begeven ons op woelige wateren, waarbij het Kabinet bewust haar eigen schip tot zinken heeft gebracht. Dus juist nu is er hier in Groningen een daadkrachtig en overtuigend bestuur nodig. Het vraagt om een bestuur met een heldere, domein overstijgende visie. Het vraagt een open houding naar inwoners en organisaties, inwoners die door jaren van politiek wegkijken cynisch geworden zijn en daardoor het vertrouwen in de politiek verloren hebben. Het vraagt om structurele oplossingen in plaats van incident-politiek. En ten slotte vraagt het om lef, om toch grote investeringen en beleidswijzigingen te doen, ondanks weerstand die dat in eerste instantie oproept. En de PvdA-fractie vindt dat het college dit in 2022 ruim voldoende heeft laten zien.

En met dit in mijn achterhoofd rest mij niks dan aan te geven, dat het college, wat de fractie van de PvdA betreft, over mag naar volgend jaar. 

Gemeenterekening – financieel (05 juli 2023)

Net als vorig jaar zitten we hier ‘s avonds in de raadszaal, flink moe al, na een dag vol inhoudelijke debatten, om ten slotte nog om te spreken over de financiële positie van de gemeente Groningen, de accountantsverklaring en financiële bedrijfsvoering. En waar ik vorig jaar geprobeerd heb om mijn hele woordvoering voor iedereen begrijpelijk te maken, ga ik dat deze keer ook weer doen. Hopelijk helpt het voor de focus.

Ik zal daarbij op een paar punten focussen:

  1. De financiële positie van de gemeente Groningen
  2. De accountantscontrole
  3. De financiële bedrijfsvoering en de sturing op budgetten

De financiële positie:

In vergelijking met andere gemeenten valt de financiële positie van Groningen niet in positieve zin op. Maar ik wil daar toch wel graag wat nuance aanbrengen. Kijkend naar de financiën zijn 2 dingen belangrijk. Hoeveel geld er gespaard is, en hoe de jaarlijkse inkomsten & uitgaven eruit zien. Dus hoeveel spek zit er op de botten & komen we elk jaar aan, of vallen we elk jaar af.

En we hebben niet veel spek, maar in de ogen van mijn fractie wel voldoende, wat ook blijkt uit weerstandsvermogen-ratio van 137%. Nadelig is natuurlijk wel de lage solvabiliteit, en ik was ook liever raadslid geweest in een gemeente met een solvabiliteit van 50%, maar in dat hypothetische geval was ik -in deze huidige energiecrisis- meteen met voorstellen gekomen om dat snel te investeren en daarmee een lagere solvabiliteit te accepteren. Want gelet op de solvabiliteit zijn 2 zaken van belang:

  1. Ten eerste dat een lage solvabiliteit voor gemeenten bijna geen effect heeft. Het zorgt niet voor een hogere rente, noch voor uitdagingen om überhaupt leningen af te sluiten.
  2. Ten tweede staan tegenover deze lage solvabiliteit veel bezittingen die van hoge maatschappelijke waarde zijn. Denk aan al onze scholen, de cultuurgebouwen & de gronden die in bezit zijn waar we in eigen regie woningen gaan ontwikkelen. En waar in het bedrijfsleven ook nog immateriële activa geactiveerd mag worden, doen we dat als gemeente niet, maar daar is zeker sprake van. Onze gespecialiseerde ambtenaren. Ons imago als gemeente waar uit het hele Ommeland mensen komen werken en wonen.

Dan ons dieet. Dus komt er elk jaar meer spek op de botten, of vallen we langzaam af. En hier kan ik kort zijn. In 2022 was onze structurele exploitatieruimte 4.1%. Dus voor elke 100 euro die we uitgaven ontvingen we er 104.1. En landelijk was dit gemiddeld maar 0.2%. Dit stelt mijn fractie gerust en hieruit blijkt dat dit college in 2022 een gezonde boekhouding gevoerd heeft.

De acc. Controle

Het lijkt zo logisch, een goedkeurende acc. Controle. Maar nog geen 7 jaar geleden had slechts 50% van de gemeenten dit. En met de naderende rechtmatigheidsverantwoording door het college, doet het mij goed om te zien dat hij dit jaar goedkeurend is. Ook zijn er slechts zeer beperkt Europese aanbestedingsfouten. Complimenten. En ik ben dan ook zeer benieuwd naar de verantwoording die het college volgend jaar zelf gaat doen. 

De financiële bedrijfsvoering en grip op de financiën:

In de begroting 2022 werd uitgegaan van een structurele exploitatieruimte van 0.5%. Het idéé was dus dat we op een begroting van 1.3 miljard euro structureel ongeveer 6.5 miljoen over zouden houden, maar het werd bijna 8 keer zoveel. Hoe ziet de wethouder dit?

Gemeenterekening 2022 – fysiek domein (05 juli 2023)

Woningbouw:

Groningen staat internationaal bekend als het gaat om het maken van ruimtelijke plannen en daadwerkelijke realisatie van mooie gemengde wijken. Ook in 2022 was dit het geval. Denk aan de Brugwachter in de Antillenstraat, of de plannen voor de Suiker die steeds concreter worden.

Plannen waarbij telkens veel sociale huurwoningen waren, 136 bij de Brugwachter, of waar sprake is van betaalbare koop.

Netto zijn er in 2022 2083 woningen bij gekomen, hoger dan het gestelde doel. Maar in vergelijking met 2020 en 2021 zien we wel een minder grote toename. Mijn fractie maakt zich zorgen over een afkoelende woningmarkt en wat dit zou betekenen voor het doorbouwen van nieuwe woningen voor de Groningers. Ook in het kader van het initiatiefvoorstel van de PvdA, die we in 2022 aangenomen hebben in de gemeenteraad, waarin het doel gesteld is om de komende jaren nog eens 2.500 extra betaalbare woningen te realiseren.

Hoe kijkt de wethouder hiernaar? Is dit een slecht voorteken voor de komende jaren?

Daarnaast zijn er netto 413 sociale huurwoningen bijgekomen, dit is minder dan de 30% die we gemiddeld in de gemeente hebben. Hoe kijkt de wethouder hiernaar? En wat betekent dit aandeel voor komende jaren en klopt de aanname van mijn fractie dat we dit de komende jaren dus gaan inhalen?

Dan verkeer en de openbaar ruimte.

De mobiliteitsvisie is vastgesteld en we zien nu ook steeds meer uitvoeringsprogramma’s. Goed dat deze stappen gemaakt worden en we zo met nieuwe technieken en methodes de mobiliteit verbeteren. Maar wij vragen ons af of iedereen mee kan blijven doen. Vergeten we de mensen niet die het niet kunnen betalen? Of de mensen voor wie de auto essentieel is? Of mensen wiens digitale vaardigheden niet goed genoeg zijn als een smartphone al heel ingewikkeld is. Hoe ziet het college dit, deelt zij die zorg met onze fractie?

De economische ontwikkelingen:

Groningen is en blijft het economische hart van Noord-Nederland. In 2022 zijn bovendien vijfduizend meer banen gerealiseerd dan de verwachting was, heel goed nieuws! Werk betekent immers participatie, inkomen,  zelfontplooiing, structuur en sociale contacten. Maar we zien we dat ruimte in onze gemeente schaars is. Als PvdA vinden we het belangrijk dat in onze wijken, dorpen en ons centrum wonen, werken, recreëren en ondernemen samengaan. Met plek voor iedereen. Maar tegelijkertijd zien we verschillende transformaties, van gebouwen die van functie veranderen en die daarmee de balans in gevaar kunnen brengen. Er is dus sturing en grip nodig. Hoe kijkt het college met deze bril naar 2022. Was deze sturing er, en transformeren we de goede kant op?

Ten slotte de energietransitie:

Hier wil ik jullie graag meenemen naar het jaar 2035. Het jaar waarin Amrut wellicht nog steeds Nestor van deze Raad is en Groningen hopelijk CO2-neutraal is. De wereld zal er vast anders uitzien, maar mij zal het niet verbazen als 2022 in Nederland als een kantelpunt gezien gaat worden in de energietransitie. Tot 2022 lag de nadruk binnen de energietransitie vooral op CO2-besparing. Het landelijk beleid richtte zich logischerwijs dan ook met name op mensen en bedrijven die duurzaamheid konden veroorloven, bij hen is er immers sprake van een flinke vermenigvuldiger. Je geeft iemand 5.000,- subsidie en hij/zij legt er zelf nog 10.000 bij.

Maar in 2022 zorgde die verschrikkelijke oorlog in Oekraïne voor enorm snel stijgende energieprijzen en opeens werd heel pijnlijk duidelijk dat een heel grote groep Nederlanders nog amper onderdeel was van de energietransitie. En natuurlijk was dit in 2021 ook al het geval voor heel veel mensen aan de onderkant, maar in 2022 liep opeens ook de middenklasse een enorm risico. Toen pas werden we met zijn allen collectief wakker geschud. Te laat, maar liever te laat dan niet.

En sindsdien loopt Groningen gelukkig voorop om de energietransitie anders vorm te geven. Er kwam een noodpakket van 14 miljoen, heel goed, maar voor onze fractie wat te laat, omdat onze inwoners zo nog enkele maanden langer in onzekerheid leefden. Onzekerheid omdat Den Haag ook niet liet zien wat zij gingen doen. Hoe kijkt het college hierop terug? En naast deze 14 miljoen kwamen er kwamen energiecoaches en bespaartips, er werd meer tempo gemaakt om zelf energie op te gaan wekken. Kortom, de eerlijke energietransitie die de PvdA graag ziet, werd in 2022 opgetuigd en zijn we nu aan het uitvoeren. Deze energietransitie die we doen voor hen die het meest nodig is, en die we bovendien betaalbaar houden voor hen die deze transitie het meest nodig hebben. Daar hebben we als PvdA voor gestreden en we zijn blij dat het college dat ook zo ziet. Tijdens het voorjaarsdebat zullen we hierop terugkomen om te kijken hoe dit nog een slag harder kan in 2024 en verder.

Dan mijn afronding: De sociale wijkvernieuwing.

Want waar we sociaal en fysiek in de raad nu apart bespreken, vindt de uitvoering in de sociale wijkvernieuwing gelukkig gezamenlijk plaats. Want juist door dit tegelijkertijd te doen, kan de gemeente de inwoners uit deze wijken echt helpen. Mooi dat in 2022 de regiodeal Groningen-Noord verder uitgevoerd is en dat daar het Wijkbedrijf Selwerd, in een prachtig opgeknapte flat, mensen verbindt en uit de armoede helpt! Hier doet de PvdA het voor en hiermee sluit ik mijn woordvoering dan ook trots af.

Warmtestad vervolginvestering Fase 2a

122.500 euro per jaar, nog geen 0.01% van de gemeentelijke begroting. En met deze gemeentelijke bijdrage gaan we via Warmtestad 5.000 extra huishoudens van warmte voorzien. Stadswarmte als alternatief voor een gasgestookte woning.

En als ik eerlijk ben, ben ik hier als PvdA’er, als sociaal-democraat echt trots op, want dit is precies hoe wij de energietransitie graag zien. Doelmatig en efficiënt. Georganiseerd door een organisatie die in bezit is van overheden, zodat we zelf sturen en eventuele winsten terugvloeien naar de gemeentekas en zo aan alle inwoners ten goede komt. Doelmatig en efficiënt, waarbij er steeds meer gebruik gemaakt wordt van hernieuwbare energie en restwarmte. En, misschien nog wel het belangrijkste, met een prioritering in de wijken die het sociaal-economisch het moeilijkst hebben. Want juist voor hen is deze eerlijke energietransitie halszaak omdat zij het hardst geraakt worden door deze snel stijgende energieprijzen. Mijn fractie is dan ook voorstander van dit voorstel, maar heeft, nu we het toch over Warmtestad hebben. 2 vragen waar ik graag een reactie op ontvang van de wethouder.

  1. Warmtestad heeft, in vergelijking met een klassieke CV-ketel, relatief hoge aansluitkosten en relatief lage variabele kosten. Goed voor grote gezinnen met veel verbruik, maar financieel nadelig voor mensen die alleen wonen en heel zuinig omgaan met energie. En daardoor is Warmtestad er dus niet voor deze groep mensen, omdat deze vaste lasten dus te duur zijn. Het kan gaan om 800,- per jaar! Eerder begon ik hier al over en ik denk nog steeds dat het goed is als we daar politiek het gesprek over voeren. Hoe ziet de wethouder dit? Is hij bereid om de rekenmeesters en juridische experts van warmtestad aan het werk te zetten om te berekenen hoe deze nieuwe kostenstructuur eruit zou kunnen zien en wat dit doet voor de gebruikers?
  2. Ten tweede een algemener punt. We hebben het in deze raad vaker over gestold wantrouwen gehad. Over de verhouding tussen inwoners en overheid. Op twee manieren raakt dat deze energietransitie. In eerste instantie omdat Warmtestad als een vooruitgeschoven post van de gemeente Groningen het vertrouwen in de overheid verbeteren, maar ook schaden. Ten tweede omdat we bij de energietransitie eigenlijk een sprong in het diepe van onze inwoners verlangen. Nu is hun huis goed verwarmd, wij vragen ze het vertrouwen dat dat met Warmtestad ook het geval gaat zijn. Nu zien zijn maandelijks een rekening voor gas, wij vragen ze het vertrouwen dat die met Warmtestad niet opeens hoger gaat zijn. Hoe kijkt de wethouder hiernaar? Ik overweeg hierop een motie, een soort contract, om een paar basisafspraken tussen warmtestad en onze inwoners vast te leggen. Afspraken die in de praktijk dankzij maatwerk al gelden, maar die nog niet expliciet gemaakt zijn. Met deze afspraken weten de inwoners bovendien dat wij hen als raad ook steunen en indien nodig ook geld zullen uittrekken om dit na te komen. Uitgangspunten zijn dan bijvoorbeeld:
    1. Na aansluiting van warmtestad nemen de kosten bij gelijk verbruik in vergelijking met het oude contract de komende 3 jaar niet toe.
    2. Warmtestad zal ook altijd telefonisch en per brief bereikbaar blijven voor inwoners met minder digitale skills.
    3. Inwoners die in financiële problemen zitten, of dreigen te komen, ontvangen geen kostenverhogende maatregelen bij boetes of dwangsommen, etc. Bovendien zal bij deelname aan  een schuldhulpverlenings-traject het warmte water nooit afgesloten worden.

De details moeten nog uitgewerkt worden, maar hoe kijkt de wethouders, en nu ik toch als eerste aan het woord was, de andere raadsleden, naar zo’n contract?

Vuurwerk en winterprogrammering

Fijn dat we nu, nog voor het reces al spreken over het plan voor de winterperiode. Er staat een ambitieus programma klaar en in mijn woordvoering zal ik eerst ingaan op het overkoepelende winterprogramma en daarna specifiek over veiligheid & jongeren en ten slotte de vuurwerk-discussie.

Het overkoepelende winterprogramma:

De fractie van de PvdA is verheugd om te zien dat er werk gemaakt wordt van een overkoepelend winterfestival waar de losse al geplande evenementen als Winter Welvaart een plek krijgen. Hier wil ik nog wel de volgende zaken over meegeven:

  • Hou de activiteiten betaalbaar. En dat is meer dan een gratis toegankelijke wintermarkt. Dat betekent ook gratis cultuur-aanbod en niet te duur eten & drinken of bijvoorbeeld de mogelijkheid om zelf eigen eten of drinken mee te nemen. Het zou goed zijn als de gemeente hierover met ervaringsdeskundigen in gesprek gaat hoe zij zo’n programmering als toegankelijk zullen ervaren.
  • Organiseer dit niet top-down, maar bottom-up. Geef buurtorganisaties de kans om kleine subsidies aan te vragen bijvoorbeeld. En hetzelfde geldt voor ondernemers of kleine kunstenaars of kunststichtingen!
  • Ten derde specifiek het gebeuren op de grote markt. Dit moet als de markt eenmaal af is, echt een bijzonder festival worden. Ik zou het mooi vinden als dat wel iets met karakter gaat worden, iets unieks, en dus niet de zoveelste kerstmarkt met lauwe glühwein. Wil het college de uitdaging aangaan om hier de culturele sector voor uit te nodigen om met pitches te komen? Want de potentie is zo groot, maar daarmee kan het ook een enorm gemiste kans worden.

Dan veiligheid en jongeren

Afgelopen week was ik met de jeugdboa’s op pad en zag weer hoe belangrijk hun werk is en hoe zij -en de vele jeugdwerkers- contact houden met potentieel lastige jongeren in Groningen. Mooi dus dat we dit programma ‘Op z’n Gronings’ doen en daarbij de WIJ-teams veel verantwoordelijkheden krijgen. Want juist onze jongerenwerkers weten wat wel en niet past. Wat wel en niet werkt om te voorkomen dat onze jongeren zich gaan misdragen. Wel vraagt mijn fractie zich af of 30.000,- voldoende is. Hoe ziet het college dat?

Ten slotte vuurwerk. Waar ik ook inga op het agenderingsverzoek van PvhN.

Als fractie zien wij de nadelen van consumentenvuurwerk ook, maar wij denken dat het niet haalbaar is om alleen in Groningen een verbod te hebben, als dit landelijk nog niet verboden is. Dat is simpelweg niet handhaafbaar. Dus daar gaan wij niet mee met de PvhN. Wel gaan wij mee in het idéé dat het goed zou zijn als er meer vuurwerkshows zijn, zodat er dus minder consumentenvuurwerk gekocht en afgestoken zal worden. Als alternatief, dus niet geredeneerd vanuit een verbod. Wat ons betreft zal er dan óók vuurwerk op het centrale aftelmoment moeten zijn. Bij de opening van het Forum was er prachtig vuurwerk, dat moet op 31 december toch ook kunnen?

Aanvullend zouden er wat de fractie van de PvdA betreft ook in de wijken meer kleine vuurwerkshows moeten komen. Helaas gaf de inspreker aan dat dat 1.2.3. nog niet geregeld is, maar zou het college dit wel willen onderzoeken? Misschien middels een pilot. Want juist in de wijken werkt vuurwerk zo verbindend en hebben we tegelijkertijd ook veiligheidsproblemen.

Wijkenergieaanpak energie & Exploitatiemaatschappij Duurzame Energie (31-05-2023)

Voorzitter,

Een energietransitie die zo uitgevoerd wordt dat die de kloven in de samenleving niet verbreed, maar juist kleiner maakt. Dit is wat de PvdA-fractie betreft noodzakelijk en hier zullen we al het energie-beleid van het college aan toetsen. Zo ook de verschillende stukken die vandaag voorliggen. Want dat deze eerlijke energietransitie belangrijk is, bleek maar weer eens vorige week. Toen experts van het SCP, TNO en de RUG ons met de neus op de feiten drukten en lieten zien dat veel mensen niet mee kunnen doen met de energietransitie en dat deze zelfde mensen daardoor extra hard geraakt worden door hogere energieprijzen. Terwijl juist deze mensen vaak al een laag of onzeker inkomen hebben waardoor ze deze kostenstijging niet kunnen dragen. De noodzaak is dus duidelijk.

Dan het wanneer, en het hoe.

Laat ik met het wanneer beginnen, dat is zo snel mogelijk. Goed om te zien dat Groningen duurzaam al hard werkt en er nu meer concrete plannen bijkomen. Maar hier zie ik nog wel extra kansen. Ons is duidelijk dat niet elke gemeente het tempo heeft van Groningen, terwijl de pot geld die vanuit de Rijksoverheid beschikbaar is wel, over tijd, gelijk verdeeld wordt. Is de wethouder bereid om met het Rijk en andere gemeenten in gesprek te gaan om te kijken of onze middelen naar voren gehaald kunnen worden? Dan ontvangen we dus in 2024 wat extra, en -ik zeg maar wat- in 2026 wat minder. Want als we een huis isoleren, dan liever gister dan vandaag, en dan liever deze herfst van over 5 jaar.

Dan het hoe. En ik wil hierbij focussen op 3 onderdelen.

  1. De isolatieaanpak
  2. De VVE-aanpak.
  3. Particuliere huurders.


De isolatie-aanpak:

  • Complimenten aan het college voor deze aanpak. Goed dat er zoveel mogelijk ontzorgd wordt en huizen zo geïsoleerd gaan worden, ook als de inwoners niet de mentale of financiële ruimte hebben om dit zelf te doen. Maar wel vind ik de keuze om het aardbevingsgebied uit te zonderen onwenselijk. Ik snap die redenatie, omdat er mogelijk tegelijkertijd schadeafhandeling of versterking plaatsvinden, dus dat daarom de gerichte acties van de gemeente zich hier niet op hoeven te richten, maar als individuen zichzelf melden, dan zouden ze toch ook geholpen moeten worden, voor zover ze verder onder de isolate-aanpak vallen. Kan de wethouder dit toelichten?

De VVE-aanpak:

  • Mooi om te zien dat de gemeente hier gericht actie op onderneemt, want ongeveer 40% van de inwoners woont in zo’n VvE-constructie. Als onderdeel van de wijkenergieaanpak worden bepaalde VVE’s intensief ondersteunt. Daarbij valt het mij op dat er geen maximale prijs voor de appartementen opgenomen is in deze aanpak. Zoals ik in mijn inleiding aangaf is het voor de PvdA belangrijk om een eerlijke energietransitie te bewerkstelligen en dat vraagt soms om prioritering. Dit lijkt me daar een goed voorbeeld van. Wat denkt de wethouder ervan om bij deze aanpak een maximale appartement prijs vast te stellen?
  • Ook is deze gebiedsgerichte VVE-aanpak er alleen voor de noord-west wijken en de Wijert. Mijn fractie snapt die sterke focus niet. Want ondanks dat het meer voorkomt in bepaalde wijken, is energiearmoede geen exclusief probleem van Noord-Groningen. Ook in de zuidelijke wijken komt dit helaas voor. Ook in de dorpen wonen mensen met enorme onzekerheid. Bij het fonds energietransitie hebben we al middels motie geregeld dat dit in de hele gemeente beschikbaar kwam, in het verlengde daarvan zouden we dat hier ook graag zien.

Particuliere huurders:

  • Een groep die ik in dit beleid eigenlijk mis. Terwijl deze groep net zo goed geen keus heeft, omdat ze misschien wel liever sociaal zouden willen huren, maar de wachtrij te lang is, of te weinig vast inkomen hebben voor een hypotheek. Deze groep zit dus klem en als de particuliere verhuurder niet investeert, dan zullen zij in een slecht geïsoleerde woning zonder zonnenpanelen blijven zitten. En ik snap de terughoudend hierover van de wethouder, want je helpt zo potentieel huisjesmelkers, maar dat mag geen excuus zijn. De PvdA wil hier een aanpak voor en daarom de vraag aan de wethouder, deelt hij onze mening dat er iets voor deze groep gedaan moet worden? En zoja, komt er een aanpak aan?

MKB: Noodpakket energiekosten & herstelagenda Groningen vooruit (n.a.v. corona) (22-03-2023)

Voorzitter,

U hebt mij bij eerdere debatten horen vertellen dat het realiseren van een eerlijke energietransitie voor ons essentieel is. Deze transitie is zo groot, er is zoveel geld mee gemoeid, dat als we het goed doen, we Groningen een stuk eerlijke, rechtvaardiger en duurzamer kunnen maken. Oftewel, het Groningen dat wij als sociaal-democraten graag zien.

Tot nu toe hebben we daarbij in deze Raad vooral gesproken over de energietransitie voor inwoners, gemeten naar spreektijd. Waarmee ik niet wil zeggen dat we als raad geen oog hebben voor het bedrijfsleven, sterker nog, bij de laatste begrotingsbehandeling is er een door ons ingediende motie aangenomen waar een half miljoen extra vrijgemaakt werd voor de verduurzaming van het bedrijfsleven. Maar goed dat we er nu ook specifiek een debat over voeren.

Voor onze Groningse ondernemers zijn het geen makkelijk tijden geweest. Voorafgaand aan deze energie-inflatie werden zij immers ook hard geraakt door 2 jaar corona. Vanuit de gemeente is er hard gewerkt om hen, voor zover dit mogelijk is, te ondersteunen. Eerst met ‘Groningen vooruit’ en later aanvullend met 3.3 mln vanuit het Noodpakket Energiekosten en Inflatie. En terecht ook, een keuze waar de PvdA volop achter staat.

Per brief zijn wij uitgebreid geïnformeerd over de bestedingen binnen ‘Groningen vooruit’ maar voor het noodpakket hebben we nog geen update gehad. Indien mogelijk zou ik graag van het college horen in hoeverre er gebruik gemaakt wordt van die regelingen. Is het mogelijk om daar nu een globaal beeld van te krijgen? Heeft het college het gevoel dat de regeling aanslaan of is flexibiliteit nodig?

Vergelijkbare vraag rondom het proces om tot deze regelingen te komen. Hoe waardeert het college dit.

Nadat ik deze vragen gesteld had kwam het gemeentebestuur (wethouder Carine Bloemhoff) met een reactie. Hierin gaf zij o.a. aan dat de uitvoering van deze regelingen achterliep. Ook ging ze in op het proces om tot deze regelingen te komen, waarbij ze aangaf dat de ondernemers hierbij goed betrokken zijn en zelf met enkele suggesties gekomen waren.

Goed om te horen dat dit pakket zo afgestemd is, maar echt jammer dat de uitvoering nog niet snel genoeg op gang komt. Iets wat ik vaker gehoord heb over Groningen, dat we goed zijn in plannen maken, maar helaas minder goed in de uitvoering. Uw opmerking maakt me daar bewust van om daar als raad nog beter op te letten.

Ten eerste Groningen werkt slim. Binnen de energietransitie zien we dat veel bedrijven tegen vergelijkbare casussen aanlopen. Bijvoorbeeld de keuze om wel of niet zonnepanelen op het dak te leggen of keuzes rondom isolatie. Wij vinden het goed dat de gemeente Groningen via Groningen Werkt Slim deze kennis bundelt en zonder winstoogmerk deelt. In onze ogen is dit dan ook geen voorbeeld van bureaucratisering, maar een mooie oplossing voor marktfalen waarbij kennis niet vrij beschikbaar is. Bovendien valt bijvoorbeeld ook de klusbus, wat mij betreft het mooiste onderdeel van dit pakket, hieronder. Een heel praktische, laagdrempelige manier om onze ondernemers te helpen met de besparing van energie.

Ten tweede het gebiedsgerichte instrumentarium en de doelgroepenaanpak. Impliciet lees ik hier dat de indieners zich afvragen of deze maatregelen wel de urgente problemen bij ondernemers oplossen. Maar hierop zou ik toch willen opmerken dat de energietransitie, met al haar facetten van warmte tot elektrificatie, tot opslag van energie, echt wel urgent is voor onze ondernemers. Sterker nog, de wethouder gaf aan dat ondernemers dat zelf dus ook aangeven. Dus wat mij betreft is het zeker doelmatig, en was ik hier liever gister dan vandaag mee begonnen, of wat zeg ik, liever 3 jaar geleden al, hiermee begonnen was. En dus die adviseurs aannemen om ondernemers te ondersteunen.

Brandweervisie 2030 (15-02-2023)

In heel Groningen gingen zondagmiddag rond 3 uur mobieltjes af. In verband met een grote brand kregen we het advies ramen en deuren te sluiten i.v.m. gevaarlijke rookontwikkeling. Een dik uur later lezen we alweer op RTV-Noord dat sein brand meester gegeven kon worden. Dit voorbeeld liet ons weer zien hoe belangrijk goede brandweerzorg is, hoe snel, en kundig, onze beroeps-en vrijwilligers de brand meester  zijn, maar ook hoe snel technologie gaat en wat dit betekent voor de Brandweer.

Vandaag spreken we over de visie brandweerzorg 2030 en de Kaderbrief 2024-2027. Hierop willen wij graag de volgende punten ‘wensen en bedenkingen’ meegeven.

  1. Ten eerste doet het ons goed om te lezen dat de Brandweer steeds meer met verschillende partners samenwerkt, met name voor de voor-en achterkant van brandweerzorg. Dus de preventie en de repressie. Als mede-initiators van de pandenbrigade doet het ons goed om te lezen dat de brandweer hier goed in samenwerkt. Maar als het om de preventie gaat, zouden wij aan het college mee willen geven om de brandweer nog meer te betrekken als het gaat om bouwprojecten.
  2. Ten tweede de verhuizing van de kazerne aan de Sontweg. Wij zouden graag horen het hiermee staat en wat de concrete planning is. Wij kunnen ons goedvoorstellen dat de vergunning en stikstofregels bij een brandweerkazerne nog ingewikkelder zijn. Maar we hebben voor de huidige locatie een hele woningopgave gepland, dus er is enige haast geboden. Vandaar de vraag. Ook zien we in de stukken dat we nu vooral in de regio investeren in kazernes, daar betaalt de Gemeente Groningen logischerwijs aan mee, en dat vinden we prima. Maar op termijn zal de regio dus moeten meebetalen aan de kazerne aan de nieuwe kazerne in de gemeente Groningen, onze vraag is. Is de regio zich hier voldoende van bewust en gaat dit goedkomen?
  3. Ten derde de energietransitie. Mede dankzij dit college loopt Groningen hier voorop. Het werkbezoek bij de brandweer maakte ons duidelijk dat dit ook voor nieuwe blus-uitdagingen zal zorgen. Denk aan het blussen van elektrische auto’s of eventuele accu’s die in huizen komen te staan. Wij zouden het mooi vinden als de Groningse brandweer ook voorop gaat lopen in blustechnieken in een fosiel-vrije wereld. Wij denken hierbij bijvoorbeeld aan verschillende pilots, misschien gefinancierd vanuit de Rijksoverheid of Brussel. Hoe staat het college hier tegenover?
  4. Ten slotte lezen we op verschillende plekken in de stukken de angst om onvoldoende vrijwilligers te werven door krimp en een veranderende samenleving waarin vrijwilligerswerk minder vanzelfsprekend is. Een potentiële oplossing komt echter alleen in het visiestuk brandweer 2030 voor, namelijk de kans om meer vrouwelijke brandweermedewerkers te betrekken. Aanvullend ziet mijn fractie ook nog kansen voor het betrekken van Groningers met een andere culturele achtergrond. Deelt het college de mening van de PvdA dat het goed zou zijn om deze potentiële kans niet pas in 2030 te verzilveren, maar hier de komende jaren al mee bezig te gaan?

Graag sluit ik af met de opmerking dat dit 4 wezenlijke punten voor de PvdA zijn, maar dat er tegelijkertijd een hele mooie visie ligt, die duidelijk opgesteld is door én voor de professionals van de brandweer waar de liefde voor dit belangrijke vak duidelijk in doorklinkt. Dank hiervoor en succes met de uitvoering!

Jaarplan verduurzamen maatschappelijk vastgoed (25-01-2023)

Het zal jullie vast ook steeds vaker overkomen. Je komt bij vrienden of familie over de vloer en krijgt bij binnenkomst sloffen aangeboden en eenmaal binnen hou je je sjaal maar om, omdat de kachel op 18 staat. Een inwoner van Beijum vertelde mij zelfs dat hij de kachel normaal helemaal uit had staan, maar speciaal voor z’n bezoek de kachel even 3 uur op 19 had gezet, waarna hij grappend vertelde dat dit bezoekje hem €1.50 aan verwarming had gekost.

Het is dan ook niet verrassend dat de klusbusjes af & aan rijden. Heel Groningen is aan het verduurzamen geslagen!

Als gemeente kunnen we dan niet achterblijven en met dit jaarplan geven we daar vorm aan. Een extra stimulans, waarbij vooral dankzij nieuwe boekhoudkundige regels meer mogelijk is.

Wel hebben we nog 2 vragen aan de wethouder:

  1. Goed werkgeverschap is belangrijk, maar 10 á 15% reductie van energie door gebruik in het maatschappelijk vastgoed is echt minder dan de gemiddelde inwoner. En vanuit het perspectief van onze inwoners is het echt onverklaarbaar dat je thuis zo zuinig doet, maar ziet dat de gemeente, onze overheid, ogenschijnlijke besparingen niet doet. Zou dit target daarom niet omhoog kunnen en daarbij ook meerjarig worden vastgesteld?
  2. De gemeente werkt met het berekenen van business-cases om te bepalen of een project wel of niet door kan gaan. Wat een goede methode is, maar dit zijn vaak meerjarige modellen, waarbij het aanpassen van de aannames (bijvoorbeeld de verwachtte rente over 5 jaar, of de ontwikkeling van de gasprijs) hét verschil kan maken tussen iets wel, of iets niet doen. Wat mij betreft mag de gemeente hier wel wat risicovoller ramen. Dus niet altijd de voorzichtigste weg, zodat de gemeente zo min mogelijk risico neemt, mar iets optimistischer. Hoe ziet het college dit?

Initiatiefvoorstel aanpak drugsgebruik- en criminaliteit CDA

Er zijn in deze gemeenten mensen, en hier maken we ons als PvdA echt zorgen over, voor wie het drugsgebruik niet langer onder controle is. Mensen die verslaafd zijn, waarbij het drugsgebruik excessief is met alle schade voor hun eigen leven en hun omgeving tot gevolg. En daarbij komt dan ook nog de criminaliteit achter het drugsgebruik, ontwrichtend voor de slachtoffers, ontwrichtend voor de daders ook, kortom, ontwrichtend voor de samenleving. We moeten alles op alles zetten om dit te stoppen, herstellen en te voorkomen, daarom is er bij de begroting 2023 dan ook fors meer geld uitgetrokken om ondermijning tegen te gaan.

Maar, we hebben ook mensen die drugs nemen ter ontspanning, om te feesten of bijvoorbeeld om even te ontsnappen uit de dagelijkse waan, zonder dat dit ingrijpende gevolgen heeft voor hun leven en hun omgeving. Hierin moeten we niet naïef en pietluttig in zijn. Dit moet mogelijk zijn en blijven, en trouwens, al zal je het willen voorkomen, dan leert de geschiedenis ons dat dat simpelweg niet lukt.

Als PvdA vinden we het belangrijk om aandacht aan beide kanten te geven, zonder ons naïeve blind te staren op één van beide werkelijkheden. Zo ook vandaag. Zo ook bij deze 3 voorstellen:

Ten eerste het uitwijken van de coffeeshops. Veiligheid is een belangrijk thema voor het CDA binnen deze initiatiefvoorstellen. Maar wij zijn van mening dat het verplaatsen van de coffeeshops de veiligheid juist niet ten goede komt. In het centrum is er sociale controle, die minder op onze bedrijventerreinen is. Met verplaatsing wordt dus een onveilige situatie gecreëerd voor de vele Groningers die wat wiet of hasj willen kopen. En wat te denken van de ondernemers en de werknemers van de coffeesops. Wij vragen ons sterk af of het CDA überhaupt met deze ondernemers gesproken heeft en zouden dat in het vervolg adviseren.

Ten tweede de drugscontrole. Zoals ik in mijn inleiding aangaf moeten we niet té naïef en pietluttig zijn als het om drugsgebruik gaat. Drugscontroles bij festivals zien wij dan ook echt niet zitten, beter zou het zijn als er op die locaties meer aandacht is voor verantwoord gebruik en preventie. Want ook op deze festivals geldt, er zijn mensen die hun drugsgebruik onder controle hebben, maar óók mensen waar de drugs hen onder controle begint te krijgen.

Ten derde de eervolle uitweg. Dit was eigenlijk de enige van de drie waar mijn fractie positief over is. Uit onderzoek blijkt dat het lastig is om uit de criminaliteit te stappen, terwijl die behoefte er soms wel is. Maar uit het antwoord van het college lezen we dat het college al een vergelijkbare aanpak heeft. Wij zien dan ook niet de toevoeging van deze specifieke aanpak, en zijn bang dat dit gepraat over verschillende aanpakken, alleen maar zal afleiden van het daadwerkelijke werk in de wijken. Het jeugdwerk, de boa’s die in gesprek gaan, de agenten. En áls we dan een nieuwe aanpak gaan doen, laten we dan lessen trekken uit de Groningse goede voorbeelden, zoals het overweeghuis die dit al heel goed doet rondom prostitutie.

Herijking routekaart 2035 (CO2 neutraal in 2035)

Ruim 525.000 zonnepanelen in de gemeente Groningen. Een verdriedubbeling van het aantal huizen met een label A in 5 jaar. Mooie cijfers, die aangeven dat Groningen goed op weg is. Maar tegelijkertijd hebben we hier ook enorme energiearmoede, we kennen allemaal de verhalen van slecht geïsoleerde woningen, waar mensen de kachel niet aan durven te zetten uit angst voor een hoge rekening.

De huidige energiecrisis vergroot daarmee de kloof tussen arm & rijk, aangezien rijke mensen vaker in goed geïsoleerde huizen wonen met panelen op het dak, waar arme mensen deze luxe niet hebben. Dit zou wat mij betreft één van de speerpunten van het herzien van de routekaart 2035 moeten zijn. Het waarborgen dat iedereen met de energietransitie mee kan doen en er zo dus voor zorgen dat de Groningse energietransitie de kloof tussen arm & rijk verkleint en niet nog meer vergroot.

Ja, ik snap dat dat lastig is. Het is, vanuit het perspectief van de gemeente, nou eenmaal makkelijker om met een beperkte subsidie hoog opgeleide twee verdieners te verleiden om hun huis te isoleren. Terwijl de situatie bij mensen met minder geld vaak ingewikkelder is. Zij zijn waarschijnlijk huurders? Of zij hebben niet de financiële ruimte om zelf bij te dragen. Of missen de mentale rust, door andere stress, om een ingewikkelde subsidieaanvraag te doen.

Maar als we willen dat de energietransitie in Groningen gaat lukken, dan hebben we wat de PvdA betreft geen keus. En dat zal consequenties hebben. Mogelijk zal onze bespaarde CO2 daardoor wat lager uitvallen, mogelijk zal het allemaal wat duurder worden voor de gemeente. Of wellicht moeten we impopulaire maatregelen nemen. Bijvoorbeeld het vragen van een eigen bijdrage voor mensen met een hoog inkomen als zij een energiecoach willen laten langskomen. Maar dat zijn keuzes die de PvdA bereid is te nemen.

Ik ben benieuwd hoe de wethouder en de andere partijen dit zien, en of zij mijn mening delen dat dit een belangrijk onderdeel van de herijking zou moeten zijn.

Dan nog de andere 2 dilemma’s. Ten eerste de dwang. Hier is mijn fractie van mening dat meer dwang nodig zal zijn, willen we onze doelen halen. Gister hebben wij reeds schriftelijke vragen gesteld om de naleving van het bouwbesluit m.b.t. Kantoorpanden die geen label C hebben en eerder hebben we bij de begrotingsbehandeling 2023 al een half miljoen extra beschikbaar gesteld, o.a. Voor naleving van de wet milieubeheer. Wel moet dit in onze ogen altijd hand-in-hand gaan met een spreekwoordelijke wortel. Bijvoorbeeld in de vorm van hulp, inspiratie & subsidie. Wel is de wettelijke ruimte voor dwang bij de gemeente beperkt, maar als er vanuit landelijke regelgeving meer mogelijkheden komen, dan zou Groningen daar gebruik van moeten maken. Wij denken hier bijvoorbeeld ook aan de uitbreiding van warmtestad, zonnepanelen op nieuwe gebouwen of een goed energielabel bij huurwoningen.

Dan de eigen opwekking, wat ook mijn laatste punt wordt voorzitter, hierbij wachten wij geduldig op de nieuwe regels voor windmolens om te zien wat dit doet voor de geplande molens in Roodehaan. Maar in algemene zin zijn wij geen harde tegenstander van enkele strategisch geplaatste windmolens, mits dit in eigen beheer gebeurd en inwoners voldoende ruimte krijgen om aan te geven hoe een besluit tot windmolens in hun leefomgeving acceptabel wordt. bijvoorbeeld met financiële compensatie, de hoogte van de molens of een andere creatieve oplossing.

Ethische commissie ICT (7 december 2022)

Het is ondertussen bijna een iconisch filmpje. (klik op de link voor het filmpje) Willekeurige Nederlanders die in 1999 gevraagd worden of ze een mobiele telefoon nodig denken te hebben. Stuk voor stuk geven ze aan een antwoordapparaat te hebben, liever niet altijd bereikbaar te zijn, of -en dat is mijn favoriete- altijd wel een telefooncel in de buurt te hebben. Dus waarom zouden zij ooit een mobieltje nemen…

En nu, 23 jaar later, is een leven zonder mobiel niet meer voor te stellen, al helemaal niet voor m’n collega-raadsleden die de leeftijd van 23 jaar net bereikt hebben.

De veranderingen in de techniek en ICT gaan dus heel snel, en we zijn er nog niet. Als je nu mensen op straat zou vragen naar VR-brillen, vriendschappen met robots, autonoom-rijdende auto’s of verregaande artificiële intelligentie dan zou je waarschijnlijk vergelijkbare antwoorden krijgen. Sterker nog, dat ga ik de komende dagen doen en dat filmpje ga ik jullie over 22 jaar sturen.

Maar dat terzijde.

Juist omdat de veranderingen in ICT zo snel gaan, vraagt dit om een overheid die hier goed over nadenkt. Die zich bewust is van de impact van ICT en die er daardoor voor blijft waken dat de ICT vóór de mensen blijft werken en niet tegen de mensen. Daarom vinden we het goed dat er nu zo’n mooi ethisch afwegingskader ligt en dat er zo’n ethische commissie komt.

Wat de PvdA-betreft gaan wij mee in het voorstel van het college, namelijk een kleine ethische commissie met experts, die de mogelijkheid heeft om een grotere schil te betrekken. Waarbij we 3 opmerkingen hebben:

  1. Wij willen ervoor waken dat die kleine schil uit usual suspets bestaat. Zet een open oproep op Reddit en in ethische Hack fora. Ga op zoek naar die talentvolle filosoof die bezig is met z’n PhD aan de RUG. Vraag succesvolle Groningse techbedrijven of zij nog mensen in dienst hebben. Wees creatief!
  2. Als het om die grote schil gaat, zouden wij het mooi vinden als dit gemeentelijke gesprek over de ethiek van ICT, navolging krijgt bij Groningse bedrijven en instellingen. Want de gemeente Groningen heeft natuurlijk een uitdaging hier, maar idealiter zou dit gesprek óók in de universiteit gevoerd worden, óók in de ziekenhuizen, óók bij de ICT-startups. Want de samenleving is zo veel groter dan dit stadhuis.

Ondermijning (30 november 2022)

Iedereen zou het recht moeten hebben om op te groeien en te leven in veilige wijken of dorpen. Veilige wijken of dorpen, waar jongeren van 14 jaar het niet nodig achten om een mes mee te moeten nemen. Veilige wijken of dorpen, waar de bestaanszekerheid van onze inwoners dermate hoog is, dat de verleiding van het snelle criminele geld niet de overhand krijgt. Een veilige gemeente dus, waar de gemeente grip heeft op ondermijnende praktijken en hier kordaat naar handelt.

Wij vinden het dan ook belangrijk dat er in dit coalitieakkoord structureel bijna 1 miljoen euro extra uitgetrokken wordt om ondermijning tegen te gaan. Een besluit dat door de gehele raad bij de begrotingsbehandeling van 3 weken geleden bekrachtigd is. Maar dan de vraag, wat doen we met dit geld.

Met de analyse en adviezen uit het rapport in ons achterhoofd vinden we het goed dat het college voor een belangrijk deel focust op het vergroten van de bewustwording en het opzoeken van regionale samenwerking. Maar uiteindelijk draait het om de acties in spoor 2, met de goede titel “Aanpakken!”. En hier staan allemaal goede acties uit, die allemaal aandacht verdienen, maar ik ga er toch 2 uitlichten waar we als PvdA in het bijzonder blij mee zijn:

  1. Bestrijden van ondermijning in de meerjarige wijkenaanpak. Onderdeel hiervan zijn bijvoorbeeld projecten als ‘Preventie met gezag” waardoor we voorkomen dat jongeren starten of afglijden in de ondermijnende criminaliteit. Hier lezen we de focus op preventie die voor de PvdA zo belangrijk is.
  2. De pandenbrigade. Een interdisciplinaire team die dankzij de bestuurlijke boete huisjesmelkers in de portemonnee kan raken. Het is onverteerbaar hoe er misbruik gemaakt wordt van bijvoorbeeld arbeidsmigranten die al in financiële nood zitten. Goed dat we dat echt gaan voorkomen vanaf nu.

Gelet op het actieplan heb ik nog wel één ding wat wij als PvdA missen, namelijk de concrete focus in ruimtelijke zin. Wij denken dat het effectiever zal zijn om straat per straat en bedrijventerrein per bedrijventerrein ondermijning tegen te gaan. Wat ons betreft zou hier een stappenplan voor ontwikkeld moeten worden  die in een periode van enkele jaren als het ware de hele stad schoonveegt. Waarbij er ook commitment van het FIOD, de politie en andere ketenpartners is om hier gezamenlijk werk van te maken. Hierop overwegen wij een motie in te dienen. Maar eerst horen we natuurlijk graag hoe het college hierover denkt.

Maar, en dit is m’n laatste blokje, en ik sluit ermee af omdat ik het zo belangrijk vind. Naast het op orde krijgen van de gemeentelijke organisatie, wat we met deze extra intensivering doen, moeten we er vooral voor zorgen dat de oorzaken voor criminaliteit weggenomen worden. Gelegenheidsstructuren zoals Van der Torre en Tops ze met een duur woord noemen. De regiofunctie die Groningen heeft. De nabijheid van de haven en Duitsland. Ons 24/7 nachtleven. De economische situatie van veel Groningers die niet rooskleurig is. Want laten we niet vergeten, en ik ga afsluiten voorzitter, laten we niet vergeten dat criminaliteit en ondermijning de gevolgen zijn, de uitwassen, van de problemen die we in onze stad hebben. Ik verwacht dan ook dat het wegnemen van deze risicofactoren, of er gericht voor zorgen dat die minder impact hebben, essentieel blijven in de hele veiligheidsaanpak. En daar zullen wij als PvdA dan ook aandacht voor blijven vragen en indien nodig gericht politieke actie op zetten.

Experiment coffeeshops (23-11-2022)

Ooit was Nederland gidsland als het ging om de omgang met drugs. In de jaren 70 besloten wij wiet te gedogen en lieten daarmee wereldwijd zien dat er een alternatief was voor de harde ineffectieve Amerikaanse War on Drugs.

Ondertussen zijn we 50 jaar verder en is er veel veranderd. Waar de teelt en handel eerst nog kleinschalig opgepakt werd kunnen we daar nu steeds minder van spreken. Of om teler Rinus (grijze baard, duidelijk al jaren actief in de scene), uit een gelikt filmpje van NOS op 3 te quoten: “de situatie is enorm verhard. Criminele organisaties, rippartijen, inbraak en ook schietpartijen”. Maar wettelijk gezien is wiet nog steeds illegaal en gedogen we slechts. Waar de wetgever in Nederland dus praktisch 50 jaar stil heeft gestaan, zagen criminelen een kans, met alle ondermijnende effecten als gevolg. In het buitenland hebben ze daar ondertussen een antwoord op geformuleerd: landen als Canada en verschillende staten in de VS, of dichterbij huis Georgië en Malta, zij hebben laten zien dat legaliseren van Cannabis criminelen een verdienmodel uit handen neemt zonder dat gebruik significant toeneemt.

Als PvdA hadden we dan ook liever gezien dat de Rijksoverheid sneller stappen had gezet richting de decriminalisatie, maar als Gemeenteraad gaan we daar niet over. Wel gaan we over gemeentelijke deelname aan deze wietproef en daarom zijn we als PvdA dan ook voorstander van dit experiment in Groningen. We vinden het bovendien heel goed dat er dankzij dit experiment in de coffeeshop extra aandacht komt voor preventie en verantwoord middelen gebruik. We zijn heel benieuwd wat voor effecten dit heeft!

Maar in Groningen limiteert het drugsgebruik, en de criminele wereld daarachter, zich niet tot cannabis. We kennen allemaal de verhalen waar terecht veel aandacht voor is. Wat we hieraan kunnen doen is niet 1.2.3 te bepalen, maar ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat er wel iets gedaan moet worden. Helemaal los van de vraag of je voor of tegen landelijke legalisatie bent.

Wij zien dit experiment dan ook als een enorme kans om meteen óók grondig te analyseren hoe we beter met andere drugs om kunnen gaan. Enkele vragen waar ik dan aan denk zijn: Hoe kunnen we mensen helpen om verantwoord met drugs om te gaan? Wat betekent legalisatie voor het verdienmodel van criminelen? Ook bezien in internationaal perspectief? Wat voor invloed heeft legalisatie op middelengebruik onder jongeren? Graag hoor ik van het college hoe zij er tegenaan kijken om een Groningse ‘uitbreiding’ van dit onderzoek te organiseren. Waarbij kennisinstellingen zoals de RUG en kenniscentra als het Trimbos of Jellinek instituut gezamenlijk met, of in opdracht van, de gemeente Groningen dit onderzoek uitvoeren.

Rioolwateronderzoek

N.B. Eigenlijk zou ik deze woordvoering doen, maar doordat er tegelijkertijd een sessie over de Regionale Energie Strategie (RES) gepland was, hebben we besloten dat Rozemarijn (als woordvoerder zorg) dit debat op zich zal nemen. Vanuit de gedachte dat drugsgebruik zowel vanuit veiligheid benaderd kan worden (gelet op de achterliggende criminaliteit), maar óók een belangrijk zorg vraagstuk is.

Als PvdA vinden we het belangrijk dat ieder kind, jongere en volwassene gelijke kansen heeft om goed, veilig en gezond te leven. Excessief drugsgebruik aan de ene kant en criminaliteit als het gevolg van de handel in hard drugs aan de andere kant zijn vormen hiervoor een bedreiging. In mijn woordvoering zal ik dan ook op beide punten ingaan, maar eerst leg ik graag een vraagstuk op tafel, waar wij het in onze fractie uitgebreid over gehad hebben.

Er zijn in deze gemeenten mensen die drugs nemen ter ontspanning, om te feesten of bijvoorbeeld om even te ontsnappen uit de dagelijkse waan, zonder dat dit ingrijpende gevolgen heeft voor hun leven en hun omgeving. Hierin moeten we niet naïef en pietluttig in zijn. Dit moet mogelijk zijn en blijven, en al zal je het willen voorkomen, dan leert de geschiedenis ons dat dat simpelweg niet lukt. Maar, en hier maken we ons ook echt zorgen over, drugsgebruik kan ook excessief worden. Mensen die verslaafd zijn, waarbij het drugsgebruik niet meer onder controle is met alle schade voor hun eigen leven en hun omgeving tot gevolg. En de vraag is dus, hoe we hier als politiek goed mee om gaan. Hoe we hier met elkaar het debat over voeren, zonder naïeve ons blind te staren op één van beide werkelijkheden die, gelet op het landelijke debat, vaak de boventoon voeren. Dat zal ik in mijn woordvoering dus ook proberen te doen. Ten eerste de gebruikers van drugs, daarna de achterliggende criminaliteit

Als het om de gebruikers gaat, willen we graag dat het veilig gebeurt. We denken daarbij aan goede voorlichting, maar ook bijvoorbeeld een plek als het nachtstadhuis waar je drugs kan laten testen en waar je terecht kunt als het niet helemaal gaat zoals je verwacht. Excessief drugsgebruik bestrijden begint door ervoor te zorgen dat mensen een goede basis hebben. Een sociaal fijn leven, met perspectief, met zin in de toekomst. Want excessief gebruik van drugs is in veel gevallen een vlucht, het zoeken naar een tijdelijke verdoving om even geen zorgen te hebben. Dit op orde krijgen van de basis doen we door te investeren in sociale structuren, in goed onderwijs en dankzij het belangrijke werk van onze buurtwerkers. Dat wordt aangevuld met goede, effectieve, voorlichting over de risico’s van gebruik. Dus doorgaan met datgene wat we aan het doen zijn op scholen, in wijken, de GGD en de WIJ. En als mensen dan tóch excessief gebruiken dan moeten we de gebruikers snel, laagdrempelige en goede brede opvang en hulp kunnen krijgen. Daarop zou de gemeente in moeten blijven zetten.

Dan de criminaliteit die met hard drugs gepaard gaat. We horen hoe jonge kinderen, soms nog geen 12 jaar, door criminelen geronseld worden. Daar mogen we onze ogen niet voor sluiten. Daarom vinden we het ook goed dat Groningen meedoet aan de wietproef, waarin onderzocht wordt hoe drugs gedecriminaliseerd kunnen worden. We verwachten dat daar lessen uit getrokken kunnen worden die mogelijk ook voor andere drugs nuttig blijken. Maar daarmee zijn we er niet. Deze criminelen kiezen juist kwetsbare jongeren uit die het vaak thuis zwaar hebben en voor we de toekomst er niet zo rooskleurig uitziet. Daarom hebben we langjarige programma’s nodig om de leefbaarheid in onze wijken te verbeteren en al gemeente ervoor te zorgen dat iedereen in Groningen gelijke kansen heeft op een mooie toekomst.

We horen graag hoe het college dit ziet. Waarbij ik zowel benieuwd ben naar de reactie van de burgermeester, maar ook van wethouder Mollema want zoals ook uit mijn woordvoering blijkt is drugsgebruik niet enkel een veiligheidsvraagstuk. 

Begrotingsbehandeling 2022: Veiligheid

Dit college investeert flink in de veiligheid van Groningen. En terecht. Als PvdA zien we het belang van opgroeien en ouder worden in een veilige omgeving, voor én achter de voordeur. Onveiligheid is immers een van de meest ontwrichtende situaties om in groot te worden. En we zien hoe dit in Groningen onder druk komt te staan. We vinden het dan ook goed dat er extra middelen uitgetrokken worden voor de aanpak ondermijning en het cameratoezicht.

Maar daarmee is mijn inbreng bij dit begrotingsdebat over veiligheid niet afgerond. Want waar op andere beleidsterreinen duidelijk is hoe extra investeringen helpen om iets te bereiken, zijn er rondom veiligheid nog vele keuzes te maken.

Een extra camera kan gebruikt worden om snel politie in te zetten voor harde handhaving bij criminele activiteiten. Maar ook juist gebruikt worden om trends waar te nemen en de achterliggende mechanismen te doorgronden om criminaliteit écht tegen te gaan.

Wat de PvdA betreft, zal de focus moeten liggen op het begrijpen en beïnvloeden van de systemen achter criminaliteit en niet op symptoombestrijding. Dus geen incidentenaanpak. Wat de PvdA betreft wordt veiligheid altijd integraal benadert in nauwe samenwerking met de wethouders jeugd en zorg en onderwijs. Want veiligheid kan niet zonder zorg. Zorg voor de slachtoffers, maar ook zorg om veelplegers uit de criminaliteit te krijgen.

Dit vertaalt zich concreet in 4 punten, en ik hoor hier graag een reactie op van het college:

  1. Het meer concreet en planmatig inzetten op samenwerking tussen zorgpartners en justitiepartners. Dus een Governance ontwikkelen waarin strategische vraagstukken daadwerkelijk worden breed besproken worden. Hoe staat het college tegenover zo’n governance?
  2. Een concrete, resultaatgerichte en structurele aanpak om femicide, dus de moord op vrouwen, te stoppen in Groningen. Dit missen we nu, en dit woord komt niet voor in de begroting. Wij overwegen hierop een initiatiefvoorstel maar horen graag nu al of het college hierover nadenkt.
  3. Het daadwerkelijk blijven toepassen van de opgedane kennis over interventie-mogelijkheden om ondermijning aan te pakken. Dus hoe borgt het nieuwe uitgebreide ondermijningsteam dat zij de lessen Tops en van der Torre daadwerkelijk gaan gebruiken.
  4. En ten slotte de Pandenbrigade in relatie tot ondermijning. We hoorden de wethouder wonen recent over het toepassen van de bestuurlijke boete in situaties met onrechtmatige bewoning. Helaas is die er nu niet, maar graag hoor ik hoe het daarmee staat.

Begrotingsbehandeling: Financiën algemeen

Gemeentefinanciën zijn helaas ingewikkeld. Het systeem van baten en lasten en de specifieke boekhoudregels van het BBV zorgen ervoor dat er -ogenschijnlijk- gegoocheld wordt met reserves en verliesvoorzieningen waardoor het lastig is om echt te begrijpen welke politieke keuzes, want dat zijn het, uiteindelijk gemaakt worden in onze gemeente. Tegelijkertijd hebben we als volksvertegenwoordigers de taak om hier op zo’n wijze het debat over te voeren, dat de conclusies ook te begrijpen zijn voor onze inwoners, die thuis meekijken of alle Groningers die in grote getalen aanwezig zijn op de publieke tribune, ook zij die geen studie financiën afgerond hebben.  En ik denk dat dat kan. Door het over de hoofdlijnen te hebben, en de principiële keuzes die dit college maakt, en daar heb ik wel iets over te zeggen en gelet op de tijd zal ik op één specifiek onderdeel focussen. 

Want ik zie een gemeentebegroting met een behoedzaamheidsbuffer, een extra potje onvoorzien zou je het kunnen noemen, van dik 7 miljoen euro. Ik vind het op zich goed dat we zo’n potje hebben, want het licht in de lijn van verwachtingen dat zich het komende jaar kansen voordoen die om extra investeringen vragen. Denk bijvoorbeeld aan Niemeyer, het bouwen van woningen of het verhogen van het minimumloon voor de gemeentelijke werknemers. En daarnaast zijn er ook nog onzekerheden aangaande de hoge inflatie en de schommelde rente. Maar de vraag is dan hoe hoog deze buffer moet zijn, en hier heb ik vragen over.

Want we zitten nu in een unieke situatie waarin de nood die gecreëerd is door onze afhankelijkheid van fossiele industrie echt hoog is. Niet toevallig was dit een maand geleden ook het thema van m’n maidenspeech. Duizenden Groningse huishoudens komen in enorme financiële problemen doordat energierekeningen niet betaald kunnen worden. Ondernemers, verenigingen en instellingen maken zich zorgen of zij de rekening nog wel kunnen betalen en afgelopen weekend, op 31 oktober, was het 20 graden. Deze herfstvakantie voelde soms als een zomervakantie. Er is dus extra actie nodig.

Daarom zou ik graag van het college horen hoe zij nu tegenover het volledig behouden van deze behoedzaamheidsbuffer staan voor het begrotingsjaar 2023. Gegeven het feit dat we nu zulke uitdagingen hebben en, gegeven het feit dat de oorspronkelijke reden voor deze buffer, namelijk de onzekerheid vanuit de Rijksoverheid, voor 2023 is verdwenen aangezien het accres vastgeklikt is. Graag een antwoord van de wethouder.

Want, en dat blijkt wellicht ook al uit mijn woordvoering, wij denken dat het nu al deels bestemmen van deze buffer nodig is én kan. En dat hiermee niet onnodige risico’s genomen worden. Want ons weerstandsratio is met 138% ruim voldoende. En ten slotte geeft de structurele exploitatieruimte ook nog voldoende ruimte.

Ik hoop dan ook echt dat mijn woordvoering begrijpelijk was, ook voor alle niet-financials die hier op de politieke tribune meeluisteren.

Dank voorzitter

Meerjarig beleid jaarwisseling (05-10-2022)

Als PvdA steunen we de lijn van college dat verbod op consumentenvuurwerk landelijk geregeld moet worden en dat je dat niet lokaal kan doen. Maar ook de lijn, dat het wel goed is als gebruik van zwaar consumentenvuurwerk teruggedrongen wordt.

Belangrijk dat er dus een goed alternatief geboden wordt en dat het college daarom met een duidelijk implementatieplan komt hoe we dat goede alternatief gaan bieden. Dat is voor de PvdA zo belangrijk omdat Oud & Nieuw 2 kanten heeft.

Een positieve kant, de mooie herinneringen aan het afsteken van vuurwerk met elkaar. Om het persoonlijk te maken: Ik weet nog goed met hoeveel plezier ik vroeger op 31 december, als jochie van 11 met m’n vriendjes door Beijum struinde om vuurwerk af te steken. We voelden ons de stoerste jongens van de wijk met onze rotjes, tollen & pijltjes.

Maar ook een negatieve kant; een jaarwisseling met veel onrust en veel (zwaar) vuurwerk met schade voor mens, dier & milieu. Of om het persoonlijk te maken: Ik weet ook nog goed hoe een vriendje van mij na de kerstvakantie weer op onze school verscheen en zijn zicht in één oog kwijt was omdat er een babypijltje ingevlogen was…

En 20 jaar later zijn deze beide kanten er ook nog.

Gelukkig zijn tradities fluïde, dat zijn we ook uit de data van de inwonerspanels, steeds meer mensen zijn voorstander van een consumentenvuurwerkverbod. We hebben als gemeenschap dus de mogelijkheid om de nieuwjaar traditie beter vorm te geven. Maar dat moeten we wel goed doen, want met half werk, dan verandert er niks.

Zo’n nieuwjaar-nieuwe stijl zou wat ons betreft de volgende elementen bevatten, en ik hoor graag van het college hoe zij hier tegenover staan en of zij voornemens zijn dit in een meerjarig implementatieplan op te nemen. Afhankelijk van de reactie van het college overwegen wij moties hiervoor in te dienen:

  1. Het toevoegen van vuurwerk aan de lichtshow op het centrale aftelmoment. Wij denken dat -in ieder geval de komende jaren- vuurwerk nodig zal zijn om dit voor genoeg mensen een alternatief te laten zijn van zelf vuurwerk afsteken. Dit kan dus ook niet halfslachtg, want dan is het geen alternatief en dan houden we rotzooi in de wijken.
  2. Het organiseren van kleinere vuurwerkshows per wijk en dorp. Waarbij onderzocht wordt of deze kleinere wijk vuurwerkshows opgepakt kunnen worden door buurt-verenigingen of -nog op te richten- vuurwerkverenigingen.
  3. M.b.t. vuurwerkvrije zones: We horen graag hoe het college denkt om bij de volgende jaarwisseling (dus 23 naar 24) een systeem in te voeren van vuurwerkzones, waarmee automatisch alle andere gebieden dus vuurwerkvrije zones zijn.
  4. Het uitdelen van vuurtonen zoals nu in Pekela gebruikelijk is, zodat de brandweer weet waar vreugdevuren plaatsvinden en bij alternatieve vreugdevuren beter gehandhaafd kan worden. Bovendien is Oud&Nieuw ook vooral een sociaal evenement die op buurtniveau de gemeenschap kan versterken.  
  5. Het doorgaan met de Poetry By Night, juist ook in de wijken waar ontlezing een groter probleem wordt. Hierbij zou de link met hiphop & spoken word nog nadrukkelijker gemaakt mogen worden wat ons betreft zodat het aansprekender is voor de jeugd.

Maiden Speech – Fonds energietransitie (28 sep 2022)

Het is ons politici niet vaak gegund dat we een blik in de toekomst kunnen werpen. Een blik in de toekomst om te zien wat de gevolgen van onze keuzes zullen zijn. Maar afgelopen zomer werd ons die unieke kans geboden.

Extreem weer zette de wereld in brand. Enorme hitte zorgde voor droogte waardoor oogsten mislukten en onze rivieren bijna droogvielen. Deze zomer gaf ons een glimp van een wereld waar klimaatverandering de dagelijkse realiteit is.

Tegelijkertijd zorgde de oorlog in Oekraïne voor ongekend hoge gas & en energieprijzen. Mensen met hoge inkomens rijden een tesla, wonen in goed geïsoleerde woningen en hebben hun dak vol zonnepanelen. Maar het grootste deel van de Groningers heeft die luxe niet. En juist voor die mensen slaat een maandelijkse rekening, van 300,- extra het fundament onder hun huishoudboekje weg. Deze zomer maakte ons pijnlijk duidelijk dat we tot nu toe geen eerlijke energietransitie hebben en wat de concrete gevolgen daarvan zijn. 

Een blik in de toekomst dus.

Maar ik ben juist de politiek ingegaan omdat ik ervan overtuigd ben dat de toekomst niet vaststaat en dat we deze gezamenlijk vorm kunnen geven. De overheid is daarbij het sociale construct, ons set van afspraken en regels, waar echt het verschil gemaakt kan worden. De overheid kan met lef en visie sociale bewegingen versnellen en voor heel Nederland geldend maken.

Er was eind 19de eeuw al een roep om kinderen naar school te laten gaan, in plaats van aan het werk, maar het kinderwetje van Van Houten zorgde dat dit in heel NL, voor alle kinderen, ging gelden.

En ja. Nederland werd steeds toleranter naar homoseksualiteit, maar het was de overheid die ervoor zorgde dat homo’s en lesbiennes hun kinderen kunnen erkennen. Een overheid die daarmee het signaal gaf dat alle liefde ertoe doet. 

Ik ben de politiek ingegaan, zodat we over 30 jaar zó terug kunnen kijken op het beleid van de gemeente Groningen. Beleid van een overheid die met de samenleving vooruit kijkt en die lef toont.

Ja, wil ik ze horen zeggen, er was een brede roep om een eerlijke energietransitie, en de gemeente Groningen, die liep voorop, die had visie, die maakte het waar.

Een eerlijke energietransitie is beleid van de lange adem. We leggen puzzelstukjes, we durven keuzes te maken en zo bouwen we steeds verder. Het fonds energietransitie, waar we vandaag over besluiten, is daarvan een mooi voorbeeld. Dit fonds richt zich specifiek op de woningbezitters met een laag inkomen en beperkt spaargeld. Een groep die vaak vergeten wordt. Dankzij dit fonds, en specifiek dankzij het amendement die we samen met veel partijen indienen, zorgen we ervoor dat deze woningbezitters, en woonboot-bezitters, in heel Groningen hun huis kunnen verduurzamen. Een unieke regeling, waarbij we elke 2 jaar bepalen of de financiële positie van de leners genoeg verbeterd is om terug te kunnen betalen. En als dat niet het geval is, dan komen we over 2 jaar terug.

En in deze regeling, dit eerste wapenfeit van ons fonds energietransitie, daar komen mijn politiek waarden samen: solidariteit, iedereen betrekken, lef tonen, vooruit kijken en daarmee simpelweg doen wat goed, en nodig is. 

De komende 4 jaar zal ik me hier als raadslid, met deze waarden als basis vol voor inzetten. Ik zal me inzetten zodat edereen in Groningen mee kan doen met deze energietransitie. Zodat we in 2035 klimaatneutraal zijn. Zodat stijgende energieprijzen hier niet een bedreiging zijn voor onze bestaanszekerheid. 

Hoe mooi zou het dan ook zijn, als over 30 jaar blijkt dat deze zomer toch geen blik in de toekomst was, maar de uitzondering. Een laatste waarschuwing, waarna het ons gelukt is om het tij te keren.

Verlenging cameratoezicht Fokingestraat (21 sep 2022)

Als PvdA staan we voor bestaanszekerheid voor álle Groningers. Een jong gezinnetje in Beijum. Senioren in aan het Hoonse Meer. Studenten op hun eerste kamer in het centrum. Of een familie in Thesinge. Wij geloven dat veiligheid, voor én achter de voordeur, daar een essentieel onderdeel van is. Als PvdA willen we dan ook dat de gemeente deze veiligheid bevordert, waarbij de focus op preventie moet liggen. Dit doet de gemeente nu al, bijvoorbeeld met acties zoals ‘drop your knife en doe wat met je life’ of dankzij onze buurtwerkers.

Maar als PvdA zien we ook dat niet alles met preventie op te lossen is. In die gevallen kan camera-toezicht, als sluitstuk van een integrale beleidsaanpak, nuttig zijn. Het kan helpen om daders te pakken en het geeft de driehoek meer inzicht in de veiligheidssituatie op straat waardoor de politie efficiënter kan optreden.

Vandaag spreken we specifiek over het verlengen van cameratoezicht in de Fokingestraat, tot 1 oktober 2023. Er is bij omwonenden en ondernemers in die omgeving breed draagvlak voor het verlengen, voor ons een belangrijke gegeven. Ten tweede zien we dat deze camera’s onderdeel zijn van een bredere aanpak, zoals de straatcoaches die dit najaar starten. Ten derde zijn we ons bewust van de gevallen waarin camera’s geholpen hebben om daders te vinden en criminele activiteiten te voorkomen. Als PvdA dan ook voorstander van dit voorstel tot oktober 2023.

Voorzitter, ten slotte wordt in de brief de opdracht beschreven om de veiligheidssituatie van de gele loper in de nabije toekomst in breder perspectief te plaatsen. Wij delen deze mening. Wij vinden het onwenselijk als we telkens dit tijdelijke toezicht zouden verlengen met een jaar. Liever komen we met een structurele oplossing voor de gele loper en de werkwijze m.b.t. cameratoezicht in algemene zin en dit zullen wij dan ook in de agenda-commissie ter sprake brengen.  

Fonds Energietransitie – (21 sep 2022)

Een onverwachte rekening van €450,-. Als dit één keer gebeurt, bijvoorbeeld omdat er reparaties aan het huis nodig zijn, of als er een nieuwe wasmachine gekocht moet worden, dan is dat al een enorme klap voor veel huishoudens. Maar als dit maand-in maand-uit gebeurt. 12 keer per jaar. Dan is het fundament onder praktisch elk huishoudboekje onderuit geslagen.

Helaas is dit de realiteit waar veel Groningers mee te maken hebben, of hangt dit als een zwaard van Damokles boven veel gezinnen, aangezien hun contract kan aflopen. En de energieprijzen daarmee gevaarlijk veel zullen stijgen.

Als PvdA vinden we dit onverteerbaar en we maken ons hier enorm veel zorgen over. Recent hebben we in schriftelijke vragen dan ook aan het college gevraagd hoe zij op korte termijn zekerheid kunne bieden. Als onderdeel van die vragen hebben wij reeds 3 suggesties gedaan: een noodfonds, proactief informeren (i.p.v. reactief) en het versnellen van de verduurzaming.

Maar wij vrezen dat deze incidentele prijsstijging, op termijn wel eens structureel kan worden. Als PvdA vinden we daarom dat elk huishouden in Groningen de kans moet krijgen om hun huis te verduurzamen en (voor zover dat kan) elektriciteit moet kunnen opwekken met panelen. We zien daarbij dat mensen met een hoog inkomen de subsidies vaak wel weten te vinden. En met de woningbouwcoöperaties hebben we afspraken gemaakt om de sociale huurwoningen te verduurzamen. Maar daarmee wordt de groep hiuzenbezitters zónder hoog inkomen en volle spaarrekening vergeten.

Dus daarom is het nu zo goed dat we met deze 3 regelingen, die een eerste wapenfeit van ons energietransitiefonds zijn, ons richten op de particuliere woningbezitter met een kleine portemonnee. Wij zijn ervan overtuigd dat deze regelingen in een belangrijke behoefte voorzien, en we verwachten dan ook dat veel Groningers hiermee geholpen zullen zijn. Geholpen om onderdeel te worden van onze energietransitie, én geholpen met een lagere en stabielere energierekening.

Wel willen wij dat de 3de regeling, ‘de maatwerklening’, meteen in de hele gemeente beschikbaar is, en dus niet alleen op plekken waar de gemeente met wijkvernieuwing bezig is. Juist als iemand uit Beijum, of bijvoorbeeld de Hoogte het initiatief neemt om z’n huis te verduurzamen, dan zou de gemeente er ook voor hen moeten zijn. Hiervoor dienen wij dan ook samen met GroenLinks een amendement in.

Gemeenterekening 2021 – veiligheid (6 juli 2022)

Afgelopen woensdag is er uitgebreid gediscussieerd over de vraag of bijvoorbeeld de energietransitie of het voorzien in voldoende betaalbare woningen een kerntaak van de gemeente is. Over veiligheid was deze discussie er niet. Dit is overduidelijk een kerntaak van de gemeente, maar meteen ook een ingewikkelde. Dankzij het geweldsmonopolie van de overheid, heeft zij een unieke positie, maar ook een unieke verantwoordelijkheid om hier goed mee om te gaan. Al helemaal in situaties waar aan verschillende grondrechten geraakt wordt, zoals bijvoorbeeld het recht op privacy, het recht op samenscholing, het recht op demonstratie, maar ook de zorgplicht van de overheid om haar inwoners te beschermen bij een pandemie. Ik vind het dan ook jammer dat er maar 50 minuten voor deze sessie gereserveerd is, juist omdat dit wezenlijke discussies zijn waar het goed zal zijn als we daar als raad onderling, en met het college, over van gedachte wisselen. Ik zal me dan ook tot 2 punten beperken in mijn woordvoering.

Ten eerste corona. Er is al vaak aan gememoreerd, maar 2021 stond helaas wederom in het teken van corona. Dit had natuurlijk ook haar weerslag op de veiligheidssituatie in Groningen. Met de aanslag op één van onze journalisten als verschrikkelijk dieptepunt. Ook nam het aantal demonstraties in Groningen fors toe en delen wij de zorgen die het college uit in het jaarverslag m.b.t. de aanhang van complottheorieën en antidemocratische tendensen. Over het algemeen kan gesteld worden dat onze boa’s en agenten met hun methodes van de-escalatie Groningen heel goed door de corona-crisis heengesleept hebben. Mijn complimenten dan ook aan al deze handhavers en de Burgermeester. Maar juist ook mijn complimenten aan al die welzijnwerkers en buurtwerkers, onze handen en ogen in de wijken, die oh zo belangrijk preventief werk doen!

Wel vragen we ons af of het gebrek aan democratische controle bij de veiligheidsregio wenselijk is als er eventueel een nieuwe corona-golf komt en er weer verregaande besluiten genomen moeten worden om de samenleving te beschermen. Als PvdA zijn we ons hiervan bewust dat wij een unieke situatie hebben, met een burgermeester die ook voorzitter is van de veiligheidsregio, maar dit speelt natuurlijk niet overal. Graag horen wij van de Burgermeester hoe hij dit ziet en of hij de mening van de PvdA deelt dat de gemeenteraden meer betrokken worden bij het lokale corona-beleid. Ook ben ik benieuwd hoe de burgermeester aankijkt tegen het feit dat enkel burgermeesters, en dus geen wethouders, in de veiligheidsregio zitten, terwijl de corona-epidemie een veel bredere weerslag had. Van het onderwijs tot de huishoudelijke hulp en van de ondernemers tot de sportclubs. Zou het, vraag ik me hier hardop af, niet logischer zijn als besluiten rondom corona-beleid bredere collegebesluiten zouden zijn?

Voorzitter, ten slotte nog een opmerking over huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit is een zeer groot maatschappelijk probleem wat gezinnen ontwricht en soms levenslange schade oplevert. De Wet tijdelijk huisverbod biedt een gouden kans om deze situaties in een vroeg stadium aan te pakken. Preventief, juist als het geweld dreigt in plaats van dat het al geëscaleerd is. Waar wij als PvdA groot voorstander van zijn.

En dan lezen we in de jaarrekening dat het aantal huisverboden met bijna 30% is gedaald (Van 45 naar 32). Wij vinden dit heel zorgelijk. Dit strookt niet met de lijn van onze gemeentelijke koers naar meer preventief te werken, in plaats van reactief. Wat is de reden dat dit zo gedaald is en hoe gaat het college hier meer op te sturen.

Voorzitter, ik begon mijn woordvoering door aan te geven het spijtig te vinden dat er slechts 50 minuten voor deze sessie gereserveerd is. Juist omdat dit zo’n wezenlijk onderwerp is, wat aan zoveel mensen raakt en die zoveel verschillende dimensies kent. Elk met haar eigen nuances. Ik hoop dan ook dat we hier de komende raadsperiode nog vaker een goed gesprek met elkaar over kunnen voeren, waarbij het onderzoek naar ondermijning (van Torre en Tops) mij een heel goede aanleiding lijkt.

Jaarrekening 2021 – Fysiek domein (29 juni 2021)

Voorzitter, het voelt heel ver weg, maar we weten allemaal nog goed hoe in 2021 de coronapandemie veel mensen hard geraakt heeft. Het werkte als een vergrootglas voor de kwetsbaarheden in onze samenleving, het maakte deze nog groter. En tegelijkertijd liet de gemeente en de samenleving zich gelukkig ook vaak van de beste kant zien. We waren behulpzaam en stonden voor elkaar klaar. Zo zijn er zeker in het sociaal domein lessen te trekken uit de coronatijd, maar ook in het fysieke domein, waar ik het graag met jullie over wil hebben.

We voelden massaal de wanden op ons afkomen door het vele thuiswerken en zo werd tijdens corona het belang van een fijne leefomgeving en het kunnen verblijven in de openbare ruimte nog belangrijker. Met gemeentelijk beleid creëerden we hier de ruimte voor. Stoepen werden fietsvrij gemaakt en bijvoorbeeld het begin van de Poelestraat werd omgetoverd van een fietsenkerkhof in een aantrekkelijkere straat. Datzelfde geld ook voor de vismarkt. En ook de Akerkhof is opgeleverd als fijne verblijfsruimte. Dat herwinnen van de openbare ruimte en verbeteren van de leefomgeving met extra groen, daar moeten we wat de PvdA betreft mee doorgaan. Dat gaan we doen bij Dudok, de grote markt en wat ons betreft ook in straten in buurten en wijken buiten het centrum.  

Voorzitter, maar er zijn ook veel zorgelijke gevolgen van corona. Zo wordt het OV nog steeds niet in die mate gebruikt als voor corona terwijl Groningen wel groeit. De PvdA wil van het college weten wat zij voor actie gaat ondernemen om meer mensen weer van het OV gebruik te laten maken? Want zonder de schaalvoordelen die het OV genoot voor corona, is het lastig om zwarte cijfers te schrijven.

Als het gaat over sturing vanuit de gemeente op vastgoedontwikkelingen was 2021 een heugelijk jaar met het aannemen van het voorstel om de opkoopbescherming in te stellen, die inmiddels vanaf 1 maart dit jaar geldt. Zo blijven woningen betaalbaar en krijgen starters meer kansen. En de wooncrisis te lijf gaan en woningen betaalbaar en beschikbaar te maken voor meer mensen vraagt ook om de bouw van meer woningen. Daarom is het goed dat in 2021 opnieuw een recordaantal woningen opgeleverd is. In totaal werden bijna 2.500 nieuwe woningen gebouwd. Ook werd een pandbrigade opgericht om verhuurmistanden tegen te gaan. De noodzaak van deze maatregelen is groot, maar we zijn er nog niet. Dat maakt ook dat we niet achterover kunnen leunen nu we deze maatregelen getroffen hebben, maar blijvend moeten inzetten op het aanscherpen en uitbreiden van deze maatregelen en blijven bouwen van meer betaalbare woningen.

Voorzitter, betaalbaar wonen hangt ook sterk samen met het energiezuinig maken van woningen. De huidige hoge energieprijzen zijn een voorbode van de komende jaren, en wij vrezen dat deze incidentele schok, op termijn structureel kan worden. Deze hoge energieprijzen hebben pijnlijk duidelijk gemaakt dat het huidige klimaatbeleid juist financieel vermogende mensen geholpen heeft. Terwijl juist menen met minder inkomen in de problemen komen door hogere energielasten, het is dan ook niet voor niks dat wij in deze raad regelmatig over energiearmoede gesproken hebben. En als PvdA zullen we ons blijven inzetten voor een eerlijke energietransitie.

Daarnaast zien we dat voor het besparen van energie vooral grote winst te behalen valt door het totale energieverbruik van bedrijven en instellingen omlaag te brengen. Uit de data blijkt dat ruim 40% van het totale energieverbruik door bedrijven en instellingen is, maar dat er te weinig capaciteit is om het toezicht op energiebesparing bij bedrijven goed uit te voeren. Zowel in advisering, faciliteren en handhaving lijkt daar nog een forse verbeter slag mogelijk en nodig. Graag een reactie van het college.

Tot slot, en ik rond af, is het goed om te zien dat de wijkvernieuwing ondanks corona doorging en vol op stoom is in een aantal wijken. En als het gaat om renovatie kan niet onvermeld blijven dat het Pepergasthuis, een eeuwenoud hofje met sociale huurwoningen, kort geleden nog verpatst dreigde te worden aan een belegger en nu in corporatie handen blijft en nota bene gerestaureerd wordt.

Warmtestad (15 juni 2022)

Gelukkig hoeven we in deze Raad niet meer de discussie te voeren óf klimaatverandering een dreiging vormt voor ons bestaan. Daardoor ontstaat er ruimte om te spreken over het ‘hoe’, wat we het komende anderhalf uur dan ook kunnen doen.

Bij de PvdA staan we dan ook voor een energietransitie met sterke regie vanuit de overheid, zodat we ervoor kunnen waken dat dit een inclusieve transitie wordt. Een transitie die oog heeft voor verschillende inkomensgroepen en financiële mogelijkheden die mensen zelf hebben om te investeren in duurzaamheid. En een transitie waarbij we haast kunnen maken en niet hoeven te wachten tot de markt het financieel rendabel acht.

Daarom zijn we als PvdA dan ook blij met Warmtestad, een publieke organisatie waar de Groningse overheden aandeelhouder van zijn. Met een focus op de noord-westelijke wijken, waar relatief gezien veel huurwoningen staan. Ook krijgt Warmtestad en grote rol bij de Stadshavens, onze wijk van de toekomst, waar dus een mooi warmte-koude-net komt. Hoge kwaliteit én goed voor de portemonnee. Dit mede dankzij het ‘Niet Meer Dan Anders’-principe, waardoor inwoners nooit meer betalen dan zij met een standaard gasaansluiting betaald zouden hebben. We zijn dan ook voorstander van dit raadsvoorstel en hebben geen wensen, noch bedenkingen bij het verstrekken van de leningen.

Het huidige financiële meerjarenperspectief (FMJP) loopt dit jaar af en we hebben begrepen dat we in de 2e helft van dit jaar zullen spreken over het financiële meerjarenperspectief (FMJP) voor ná 2023. Graag eindig ik mijn woordvoering door daar al vast kort op vooruit te lopen en namens de PvdA 3 punten mee willen geven:

  1. Warmte is een basisbehoefte, waar iedereen gebruik van zal moeten kunnen maken. We zien dat met de stijgende gas & energieprijzen energiearmoede een steeds groter probleem wordt. Dit horen we ook in onze gesprekken met inwoners in Selwerd. Juist omdat Warmtenet een publieke organisatie is, zie ik mogelijkheden om d.m.v. tariefdifferentiatie, te borgen dat alle aangesloten Groningers gebruik kunnen maken van warmtestad. Ik zou -in het najaar- graag opties zien hoe Warmtestad dit eventueel kan gaan doen.
  2. Meer oog voor Warmtestad als sociale onderneming. Voldoende opleidingsplekken en werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
  3. Het college is duidelijk ambitieus in haar groene ambities, maar tegelijkertijd zie ik ook een relatief jonge organisatie die opereert op een krappe arbeidsmarkt. Graag zie ik in het najaar verschillende scenario’s m.b.t. versnellen van aanleggen van waternetten in de gemeente Groningen en het leveren van WKO-oplossingen. Wat zouden de verschillende scenario’s betekenen voor de gemeentelijke begroting en voor het halen van de klimaatdoelstellingen?

Mondelinge vragen blauwalg/zwemwaterkwaliteit (18 mei 2022)

Helaas is het elke zomer weer raak: bij het zilvermeer (Kardingeplas) en het Hoornsemeer/Paterswoldsemeer is er sprake van blauwalg/zwemmerseczeem en kan er niet gezwommen worden. En logischerwijs staan er dan ook bij De Lijte in Haren borden die zwemmers afraden een frisse duik te nemen. Dit is enorm zonde aangezien juist deze openbare zwemplekken voor veel Groningers dé plek zijn om de zomer te beleven. In het bijzonder de Groningers met een kleine beurs die zich niet een lange vakantie buiten de gemeentegrens kunnen veroorloven.

Vorig jaar zijn -mede na klachten van inwoners en schriftelijke vragen van de GroenLinks fractie- enkele pilots gedaan bij het zilvermeer met een waterpomp & heeft het meerschap ook rondom de Hoornsemeer / Paterswoldsemeer acties ondernomen. Wij zijn in algemene zin benieuw wat de resultaten van deze acties waren en of het college ook voor dit jaar maatregelen gepland heeft.

Vragen:

  1. Wat zijn de resultaten van de pilot met het waterpompje in het zilvermeer en de verschillende acties bij het Hoornsemeer/Paterswoldsemeer?
  2. Zijn er dit jaar al maatregelen genomen/worden er binnenkort maatregelen genomen om te zorgen dat er dit jaar wél de hele zomer gezwommen kan worden in de meren van de gemeente Groningen?
  3. Heeft het college er vertrouwen in dat deze maatregelen voldoende zijn en er dit jaar dus de hele zomer gezwommen kan worden in deze meren?
  4. Indien het college hier geen vertrouwen in heeft, is het college dan bereid extra maatregelen te nemen? Zoja, wat zijn deze maatregelen? En hoe wordt hierin samengewerkt met Provincie Groningen/het waterschap?