Nieuwsbrief #8

2.246 miljard kubieke meter aardgas is er gewonnen in Groningen. Een getal, zo groot, dat niet voor te stellen is hoeveel het is. Maar toch ga ik een poging doen. Het is gelijk aan het gebied van de hele provincie Groningen, maar dan ook nog eens 750 meter hoog (7.5 keer de Martinitoren!). Als je dit zo leest, dan is het bijna niet voor te stellen dat gedacht werd dat je zoveel gas uit de grond kon halen zonder dat er aardbevingen zouden ontstaan. Toch was dat heel lang de gedachte en het rapport laat duidelijk zien dat na grote aardbevingen het nog steeds heel lang duurde voordat het de Groningers lukte om de beslissers in Den Haag en bij Shell/Esso te overtuigen van het gevaar. Ook beschrijft het rapport pijnlijk hoe weinig er naar Groningers met schade geluisterd werd en hoe wantrouwen naar inwoners de boventoon voerde, met ellenlange procedures en totale geldverspilling tot gevolg. Ik zou zo 5 nieuwsbrieven vol kunnen schrijven over de gaswinning, maar ga toch maar op 2 onderdelen focussen:

De aanbevelingen:

Er was duidelijk cynisme merkbaar bij veel Groningers toen het rapport verscheen, ons is immers al lang bekend wat gaswinning met de provincie gedaan heeft. Maar ik merkte ook dat veel mensen het toch goed vonden dat het nu een keer echt het hele verhaal opgeschreven is en niemand meer om deze conclusies heen kan. Ook hadden de openbare verhoren een wat helende werking, aangezien het voor veel gedupeerden belangrijk was om te horen dat ze niet alleen staan en dat hun eigen -vaak kafkaëske ervaringen- helaas niet uniek waren. Het belangrijkste van dit rapport zijn voor mij de 11 aanbevelingen die de commissie in dit rapport doet. Want met dit rapport is de schadeafhandeling en de versterking van Groningse huizen helaas niet afgerond. Ik hoop dan ook echt dat deze aanbevelingen integraal overgenomen worden. Er zijn al voorzichtige tekenen, zo gaf het Instituut Mijnbouwschade Groningen deze week aan in principe niet meer in hoger beroep te gaan tegen inwoners. Daarnaast moet er nu echt werk gemaakt worden van de laatste aanbeveling: de uitnodiging aan de Groningers. De aardbevingen zijn geen puur technisch probleem, maar hebben een sterk sociologisch karakter. Centraal staat het ontstane wantrouwen tussen inwoners en de overheid. Ik ben ervan overtuigd dat je dat alleen kan repareren door de Groningers te betrekken bij dit belangrijke onderwerp.

Waarom niet sneller naar minder gaswinning?

Als voormalig ambtenaar bij het Ministerie van BZK en politicus heb ik met veel verwondering en interesse hoofdstuk 4 t/m 8 gelezen. Deze hoofdstukken gaan over de periode na de beving bij Huizinge (3.6 op de schaal van Richter) waarna er tergend langzaam duidelijk werd dat gaswinning negatieve gevolgen heeft en de gaskraan daarom dicht moet. De opvallendste zaken vond ik:

• In de 2 jaren na de beving werd er wel gesproken over een daling van de gaswinning, maar bizar is dat er uitgebreid gediscussieerd werd over de vraag of dit 40 of 37 mld kuub moest zijn. Nog steeds heel veel. Alsof er een gevaarlijke weg is waar heel veel ongelukken gebeuren en dan stelt de regering voor om de minimumsnelheid te verlagen van 130 km/u naar 129 km/u… Ook werd duidelijk dat de Tweede Kamer, noch de Minister, echt doorvroegen op het argument over leveringszekerheid (zegmaar: het idee dat er verpleegtehuizen in Limburg in de kou konden komen te staan als de gaswinning te laag zou worden). Een argument dat in werkelijkheid niet valide bleek. Dit is een les die ik als raadslid/ambtenaar zelf ter harte wil nemen: dat ik voldoende door blijf vragen en -als het nodig is- om second opinions zal vragen bij experts die geen belang hebben.
• Elk ministerie en alle ambtenaren lijken duidelijk ‘hun rol’ te spelen. Zo focussen de ambtenaren van het Ministerie van Financiën bijvoorbeeld vooral op de misgelopen winsten als de gaswinning omlaag gaat. Bij het Ministerie van Economische Zaken stond dan weer de economie centraal. Hier werd duidelijk dat er geen invloedrijke ambtenaren waren met de rol om de belangen van de Groningers te beschermen. Wat prioriteit nummer 1 zou moeten zijn.
• De lijntjes tussen ‘de olies’ (vooral Shell) en de ministers zijn echt kort. Zo is er blijkbaar jaarlijks een diner met de Ministers en vertegenwoordigers van Shell (dineren de Ministers jaarlijks ook met mensen van de voedselbank?) en wordt er op den duur een geprint memo van Shell persoonlijk bezorgd bij het Torentje. Tegelijkertijd lukt het de Groningse bestuurders niet om goed in contact te komen, zo beschrijft het rapport een kansloze poging van de burgemeester van Loppersum (Rodenburg CDA) om in 2012 in contact te komen met zijn partijgenoot en Minister van Economische Zaken Maxime Verhagen.

Het hele rapport is te vinden op de website van de Tweede Kamer.